Dedalion
Dedalion[1][2][3] (qadimgi yunoncha: Δαιδαλίων) — yunon mifologiyasida Gesper yoki Lyutsiferning oʻgʻli, Keykning akasi[4]. Xionaning otasi, Avtolik va Filamonning bobosi. Pavsaniyning soʻzlariga koʻra, u Avtolikning haqiqiy otasi[5].
Keyk oʻzining akasi Dedalionni jasorat va kuchga toʻla buyuk jangchi sifatida tasvirlagan, ammo u urushning shafqatsizligidan zavqlanib, qoʻrs boʻlishi mumkinligini tan olgan[6]. Dedalionning hayoti haqidagi hikoya, asosan, Ovidiyning „Metamorfozalari“ da aytiladi, ammo qisqacha havolalarni boshqa klassik asarlarda ham topish mumkin[7]. Afsona syujetida qizi Xionaning oʻlimidan keyin qaygʻuga botgan Dedalion oʻzini olovga tashlamoqchi boʻlgan, lekin uni tutib qolishgan. Keyin u yugurib borib, Parnasdagi qoyadan oʻzini tashlagan, shundan soʻng Apollon uni qirgʻiyga aylantirgan (Dedalion)[8]. Ovidiyning asariga asosan, „Fisbadagi kaptarlarni taʼqib qilgan“[9].
Mifologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sohibjamol qizi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Aytishlaricha, Dedalionning qizi Xiona shunchalik goʻzal ediki, u minglab odamlarning orzusiga aylangan. Maʼlum boʻlishicha, uning muxlislari orasida nafaqat tirik odamlar bor edi. Yerga tashrif buyurgan Apollon va Germes Xionani koʻradi va ehtirosga toʻladi. Apollon tungacha kutishga qaror qildi, lekin Germes unchalik sabrli emas edi. Sehr-jodudan foydalanib, u Xionani uxlatib qoʻydi va uni zabt etti. Oʻsha kuni kechqurun Apollon ham kampir qiyofasida tashrif buyurdi[10]. Ushbu ikki ilohiy tashrif natijasida Xiona egizaklarni dunyoga keltirdi. Germesdan u achinarli tarzda taniqli oʻgʻri va firibgarga aylangan Avtolikni[10][11], Apollondan esa ovozi va lira chalish qobiliyati bilan mashhur boʻlgan Filamonni dunyoga keltirdi[10].
Vafoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bir emas, ikkita xudoning eʼtibori Xionani maqtovlarga olib keldi, uning goʻzalligi hatto Artemidaning goʻzalligidan ham ustun ekanligini ayta boshlashdi. Shakkoklik haqida gapirmasa ham, bu shaxsiy haqorat uchun qasos olish uchun, Artemida Xionaning tiliga toʻgʻridan-toʻgʻri oʻq otib, uni oʻldirdi[12]. Uning otasi Dedalion qaygʻuga botdi va ukasi uni yupatish uchun qancha urinmasin, oʻziga kela olmadi. Qizining dafn marosimida Dedalion uch marta oʻzini olovga tashlamoqchi boʻldi, ammo uni tutib qolishdi. Toʻrtinchi muvaffaqiyatsiz urinishidan keyin u dalalar va oʻrmonlar boʻylab aql bovar qilmaydigan tezlikda yugurdi, Parnas togʻining choʻqqisiga chiqdi va sakradi[12]. Apollon qaygʻu chekayotgan otaga rahmi kelib, yerga tegmasdan oldin uni qirgʻiyga aylantirdi.
Aytishlaricha, qirgʻiyning katta kuchi, shuningdek, boshqa qushlarni ovlashga moyilligi Dedalionning qizining oʻlimidan keyin kelib chiqqan avvalgi jasorati va gʻazabining natijasidir[12].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Любкер Ф. Ceyx // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 275.
- ↑ Дедалион // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. X. — С. 274.
- ↑ Обнорский Н. П. Хиона // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1903. — Т. XXXVII. — С. 312.
- ↑ Овидий. Metamorfozi, XI, 295; Ibis. 276.
- ↑ Pavsaniy. Opisanie Elladi, VIII, 4, 6.
- ↑ Ovidiy. Metamorfozi, XI, 289.
- ↑ Myers, K. Sara. Ovid’s Causes Cosmogony and Aetiology in the Metamorphoses. — P. 36—37.
- ↑ Ovidiy. Metamorfozi, XI, 332—345; Gigin. Mifi, 200.
- ↑ Ovidiy. Metamorfozi, XI, 300.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Ovidiy. Metamorfozi, XI, 301
- ↑ Gigin. Mifi, 201.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Ovidiy. Metamorfozi, XI, 318.