Delfiya sivillasi
Delfiya sivillasi — yunon mifologiyasida Delfidan kelgan afsonaviy folbin ayol, orakul.
Mifologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Delfiya Sivillasi haqidagi maʼlumotlar bizga eramizning II-asrida yozgan yunon geografi Pavsaniyning asarlaridan kelgan. Uning oʻzi u haqida Delfida eshitgan, u yerda sivilla oʻz bashoratlarini qilgan. Uning taʼriflariga koʻra, folbin Troyan urushidan oldingi davrda, yaʼni miloddan avvalgi XI-asrda yashagan. Baʼzi maʼlumotlarga koʻra, uning onasi Poseydonning qizi Lamiya edi[1].
Zamonaviy tadqiqotchilarning fikriga koʻra, Sivilla delfiy folbin bilan hamkorlik qilmagan va Delfidagi Apollon ibodatxonasining ruhoniysi-folbin Pifiya bilan hech qanday aloqasi yoʻq, lekin u miloddan avvalgi VIII asrda yashagan Pifiyadan oldin boʻlishi mumkin[2].
Yunon-rim dunyosida Sivilla ismli bir qancha ayol folbinlar va Bakis ismli erkak folbinlar boʻlgan. Eng mashhur sivilla Kumada, eng mashhur bakis esa Beotiyada boʻlgan.
Delfiy sivillasi haqida bir nechta afsonalar mavjud boʻlib, ular haqiqiylik va izchillikka daʼvo qilmaydi. Shunday qilib, Pavsaniy Sivilla „oʻladigan odam va maʼbuda, dengiz mahluqlari va oʻlmas nimfaning qizi“[3] nikohidan tugʻilgan deb taʼkidlagan. Boshqalar uni Apollonning singlisi yoki qizi deb yozishgan. Pavsaniyning soʻzlariga koʻra, folbin ayol hali Troya urushi boshlanishidan oldin Troadadan Delfiga „ukasi Apollon bilan gʻazablanib“ kelgan, Samosda bir muddat qolib, Klaros va Delosga tashrif buyurgan va toʻqqiz avlod odamlardan omon qolib Troadada vafot etgan. Uning oʻlimidan soʻng, u haligacha qorongʻu sirlarga burkangan kelajak haqidagi xabarlarni inson qulogʻiga olib borib yuradigan sarguzashtli ovozga aylangani haqida mish-mishlar tarqalgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Pavsaniy. Opisanie Elladi. 10. 12. 1.
- ↑ Hugh Bowden. Classical Athens and the Delphic Oracle. Divination and Democracy. Cambridge: Cambridge University Press, 2005. — P. 14. ISBN 0-521-53081-4.
- ↑ Pavsaniy. Opisanie Elladi. 10. 12. 3.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Norma Lorre Goodrich. Priestesses. — 1990.
- Edith Hamilton. Mythology. — Little, Brown and Company, 1942. ISBN 0-316-34114-2.
- William Mitford. The History of Greece. — 1784. — Chapter II: Religion of the Early Greeks.
- Herbert William Parke. History of the Delphic Oracle. — 1939.
- Herbert William Parke. Sibyls and Sibylline Prophecy. — 1988.
- Pausanias. Description of Greece / Еd. and translated with commentary by Sir James Frazer. — 1913. — Vol. 5.
- David Stone Potter. Prophecy and history in the crisis of the Roman Empire: a historical commentary on the Thirteenth Sibylline Oracle. — 1990. — Chapter 3.
- Martin Litchfield West. The Orphic Poems. — 1983. — P. 147.