Dodojon Tojiev

Dodojon Tojiev
Tavalludi	1915-yil 22-mart Fargʻona viloyatiQoʻqon tumani, Konibodom, Turkiston general-gubernatori, Rossiya imperiyasi
Vafoti	1987-yil 6-yanvar Dushanbe
Fuqaroligi	SSSR

Dodojon Tojievich Tojiev(1915-yil 22-mart Fargʻona viloyati, Qoʻqon tumani, Konibodom, Turkiston general-gubernatori, Rossiya imperiyasi — 1987-yil 6-yanvar oyi Dushanbe, Tojikiston Sovet Sotsialistik Respublikasi, SSSR) — sovet va tojik filologi, professor (1967-yil), filologiya fanlari doktori (1971-yl),Tojikiston Davlat universiteti tojik tili kafedrasi mudiri (1953—1986-yillar). Tojikiston SSRda xizmat ko‘rsatgan o‘qituvchi. Davlat mukofoti bilan taqdirlangan. Abu Ali ibn Sino fan va texnika sohasida (2003-yil, vafotidan keyin).

Dodojon Tojiev — Rossiya aloqa vaziri Leonid Reymanning otasi boʻlgan.

Biografiyasi

Dodojon Tojiev 1915-yil 22-martda Fargʻona viloyatida Qoʻqon tumanida tavallud topgan.1941-yilda Leningrad davlat universitetining filologiya fakultetini tugatgandan soʻng, Dodojon Tojiev koʻngilli ravishda Leningrad xalq militsiyasiga xizmat qilingan, keyin Kavkazda chegara qoʻshinlarida xizmat qilishni davom ettirgan. Sovet armiyasining kichik leytenanti. Demobilizatsiyadan soʻng Dodojon Tojiev ilmiy faoliyatga qaytgan.1951-yilda Leningradda SSSR Fanlar akademiyasi muxbir aʼzosi, professor A. A. Freyman rahbarligida „Hozirgi tojik adabiy tilida taʼrif va taʼrif oʻrtasidagi bogʻliqlik kategoriya“si mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan.1971-yilda esa „Hozirgi tojik adabiy tilida ergash gapli qo‘shma gaplar“ mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Dodojon Tojiev 90 dan ortiq bosma asarlar, jumladan, "Hozirgi tojik adabiy tilida soʻzlashuv, " „Taʼrifni hozirgi tojik adabiy tilida taʼrif bilan bogʻlash usullari“, „Bir nechta toʻgʻridan-toʻgʻri bogʻlanma gaplar“, „Asosialar“ „Tojik adabiy tilining murakkab jumlalarida aloqalari“, „Hozirgi tojik adabiy tilidagi murakkab jumlalar (erdosh qoʻshma gaplar bilan)“ monografiyalari yozgan va nashr etgan. Tojikiston SSR oʻrta va oliy oʻquv yurtlari uchun tojik tili boʻyicha darsliklar va dasturlar muallifi, tojik tilining ilmiy grammatikasi mualliflari va muharrirlaridan biri boʻlgan.

1951—1953-yillarda — Tojikiston SSR Fanlar akademiyasi Til va adabiyot instituti zamonaviy tojik tili sektori mudiri boʻlgan. Ilmiy grammatika asosini yaratgan; Dodojon Tojievning rahbarligida hozirgi tojik adabiy tilining turli masalalariga bag‘ishlangan yettita ocherk nashr etilgan. 2003-yilda tojik tilining ilmiy grammatikasini yaratgan mualliflar jamoasi, jumladan, Dodojon Tojiev ham Davlat mukofoti bilan taqdirlangan (Abuali ibn Sino fan va texnika sohasida). 1953-yildan 1986-yilgacha Tojikiston Davlat universitetining tojik tili kafedrasi mudiri boʻlgan. Tojikiston SSR Oliy oʻquv yurtlari vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnika kengashi Prezidiumi aʼzosi. Ilmiy kengash aʼzosi va Tojikiston SSR Maorif vazirligining pedagogika fanlari ilmiy-tadqiqot instituti muvofiqlashtiruvchi kengashi raisi.

Tojikiston Davlat universiteti qoshidagi filologiya fanlari boʻyicha nomzodlik va doktorlik dissertatsiyalari himoyasi boʻyicha ixtisoslashtirilgan kengash raisi. Til va adabiyot instituti qoshidagi doktorlik dissertatsiyalari himoyasi bo‘yicha ixtisoslashtirilgan kengash aʼzosi. Tojikiston SSR Fanlar Akademiyasi Abuabdullo Rudakiy.

1987-yil 6-yanvarda Dushanbeda vafot etgan. Islomiy Somoniydagi Sari Osiyo qabristoniga dafn etilgan.