Duda musiqa asbobi
Dudá[1](volinka, echki , belaruscha: дуда, ukraincha dudá , dúda, echki , litovcha: duda, dūdmaišis, polyakcha: duda) — rus , belarus, ukrain, litva va polyak xalq cholgʻu asbobi, volinkaning bir turi[2][3].
Belorussiya, Polsha va Litva hududida duda mavjudligining eng qadimgi tarixiy dalillari XII asrning Radzivil yilnomasi[4] dan polshalik kabi burdonsiz volinka chalgan mashshoqlar orasida dudarning tasviri deb hisoblanishi mumkin, oʻrta asrlarda Evropada keng tarqalgan nemis-polyak siersienki volinka kabi, ammo, rassomning oʻzini kelib chiqishi haqida maʼlumot yoʻqligi sababli ushbu miniatyura toʻliq dalil boʻla olmaydi. Qadimgi Belarus matnlarida duda haqida birinchi eslatma XV asrga toʻgʻri keladi. XIX asrning oʻrtalariga qadar duda eng keng tarqalgan asbob boʻlib, Belarus, Litva va Polsha xalq musiqasida faol ishlatilgan. XXI asrda Belorussiya, Polsha va Litvada dudar harakati juda mashhur boʻlib, asta-sekin oʻz ijodlarida volinkalardan foydalanadigan yangi musiqiy guruhlar paydo boʻldi.
U buqa pufagidan[5] yoki echkidan olingan butun charm xaltadan, kvintaga sozlangan ikkita qamish trubadan — melodik (zhaleyka[6]) va burdonik (doimiy ohang hosil qiluvchi), shuningdek, havo puflash uchun trubkadan yasalgan[7].
Latviyaliklar orasida xuddi shunday musiqa asbobi Dūdas deb ataladi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Атлас музыкальных инструментов народов СССР / К. А. Вертков, Г. И. Благодатов, Э. Язовицкая ; Ленингр. гос. ин-т театра, музыки и кинематографии. — M.: Музгиз, 1964.
- ↑ „Белорусская дуда может попасть в список культурного наследия ЮНЕСКО“. sputnik.by (02.08.2017 (). 2021-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-oktyabr.
- ↑ „Главные отличия белорусской дуды от шотландской волынки“. belarus24 (2018-yil 30-noyabr). 2021-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-oktyabr.
- ↑ „На каких музыкальных инструментах играли в Беларуси несколько столетий назад?“. planetabelarus. 2021-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 17-oktyabr.
- ↑ Poponov V. B. Russkaya narodnaya instrumentalnaya muzika — M.: Znanie, 1984—110 s. — S. 14
- ↑ „Смоленская газета - «А где сейчас наши рожки, где наши гудочки?»“. 2021-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 28-oktyabr.
- ↑ Knyazeva N. Instrumentovedenie. Bayan, akkordeon i strunnie щipkovie instrumenti 2-e izd. Uchebnoe posobie dlya vuzov — Moskva : Yurayt, 2019 ; Kemerovo: KemGIK. — 146 s. — S. 68