Elektretlar

Elektretlar — tashqi elektr maydon boʻlmaganda ham elektrlangan holatini uzoq muddat saqlaydigan qattiq dielektriklar. E. xossalari boʻyicha doimiy magnitlarga oʻxshashdir. Bunday xossalar qator organik (parafin, naftalin, ebonit, slyuda va boshqalar) va noorganik (oltingugurt, ishqoriyer metallari titanatlari — SaTYU3, 1gTYU3va boshqalar) moddalarda namoyon boʻladi. E. olinish usuliga qarab, termoelektretlar va fotoelektretlarga boʻlinadi. Dielektrikni erish temperaturasi yoki unga yaqin tragacha qizdirib, oʻzgarmas kuchli elektr maydonda sovitish yoʻli bilan barkaror termoelektret olinadi. Maydon taʼsirida molekulyar dipollarning qutblanishi roʻy beradi, dielektrik sovitilgandan va tashqi maydon olinganidan soʻng ham qisman saqlanib qoladi. Dielektriklar kuchli elektr maydonda yoritilsa, fotoelektretlar hosil boʻladi. E. elektrlangan holatini bir necha kundan million yillargacha saqlashi mumkin. E. doimiy elektr maydoni manbai sifatida qoʻllanadi. Elektret mikrofonlar, telefonlar, vibrodatchiklar va boshqalarning ishi oʻzgaruvchan tokning elektret elektr maydonida induksiyalanishiga asoslangan. Fotoelektretlardan elektrofotografiyada foydalaniladi.