Eoraptor
| Eoraptor | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Saurischian dinozavrlarning olti xil vakilli.
1-qator (erta saurischianlar):Herrerasaurus ischigualastensis (herrerasaur), Eodromaeus murphi (bazal theropod); 2-qator (teropodlar): Pelecanus occidentalis, Tyrannosaurus rex; 3-qator (sauropodomorflar): Apatosaurus louisae, Plateosaurus engelhardti. | |||
Ilmiy tasnifi
| |||
| Qirollik: | Hayvonot | ||
| Tip: | Xordalilar | ||
| Oila | Dinozavrlar | ||
| Urugʻ | Saurischia Seeley, 1888 | ||
| Kichik guruhlar | |||
| |||
Eoraptor[1] (lotincha Eoraptor) — hozirgi Argentinaning shimoli-gʻarbiy qismida yuqori triasda (karn davri) yashagan dinozavrlar oliy turkumining ilk vakillaridan biri. Tipli va yagona turi — Eoraptor lunensis; 2020-yil mart holatiga koʻra, u zavropodomorf[2] osti gruppasiga kiritilgan.
Dinozavrning qoldiqlari, birinchi marta 1991-yilda Chikago universiteti paleontologi Pol Sereno tomonidan San-Xuan provinsiyasida joylashgan Valye-de-La-Luna (ispancha Valle de La Luna) tabiatni muhofaza qilish parkida topgan. Keyinchalik yana bir qancha yaxshi saqlangan skeletlari topilgan.
Binomenning nomi „oy tongi yirtqichi“ degan maʼnoni anglatadi (qadimgi yunoncha eos/εως „ertalab“ yoki „tong“ degan maʼnoni anglatadi, lotincha raptor — „yirtqich“, lunensis — „oy“, „oydan“). Nomlanishning oxirgi qismida dinozavr qoldiqlarining joylashuvi geografiyasiga havola mavjud — ispancha „Valle de la Luna“ „Oy vodiysi“ degan maʼnoni anglatadi.
Bu tana uzunligi taxminan 1-1,7 metr va ogʻirligi 5-10 kilogramm boʻlgan kichik ikki oyoqli (harakat usuli boʻyicha) dinozavr edi. Uning old oyoqlari orqa oyoqlarining yarmiga teng edi va har birida beshtadan barmoq bor edi.
Sistematika
[tahrir | manbasini tahrirlash]Skeletning tuzilishi, bizga Eoraptorni dinozavrlarning yuqori buyrugʻi sifatida tasniflash imkonini beradi, ammo jinsning aniqroq taksonomik pozitsiyasi bahsli — turli taksonomlar uni quyidagi taksonlarga bogʻlashdi: teropodlar, kaltakesaklar va hatto Dinosauriformes larga; 2011-yildan beri bu jins bazal zavropodomorflar sifatida tasniflangan[3].
| Dinosauria |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Tatarinov, Leonid. Sudralib yuruvchilar evolyutsiyasi haqidagi insholar. Arxozavrlar va hayvonlar., Moskva, 2009 — 69-377-bet. ISBN 978-5-89118-461-9.
- ↑ „Eoraptor lunensis“. Paleobiology Database. Qaraldi: 2023-yil 8-aprel.
- ↑ „Eorapto“. Paleobiology Database. Qaraldi: 2023-yil 8-aprel.