Kontent qismiga oʻtish

F. E. Dzerjinskiy haykali, Oryolda

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

F. E. Dzerjinskiy haykali — rus professional inqilobchisi, sovet siyosatchisi, Cheka asoschisi haykali.

Feliks Edmundovich Dzerjinskiy (1877-1926-yillarda) Rossiya imperiyasining Vilna viloyatida (hozirgi Belarusiyaning Minsk viloyati) kichik polshalik zodagon, Dzerjinovo fermasi egasi oilasida tugʻilgan.

Inqilobdan oldingi davrda, u faol inqilobiy faoliyat bilan shugʻullangan. U „chap kommunistlar“ ga tegishli edi. 1913-1914-yillarda jazoni Orel qamoq lagerida oʻtagan, Oktabr inqilobini tayyorlashda faol qatnashgan, Moskvada Qizil gvardiya otryadlarini tashkil qilgan. Aksil-inqilob va sabotajga qarshi kurash boʻyicha Butunrossiya favqulodda komissiyasi (VChK) tuzilgandan soʻng, Dzerjinskiy uning raisi etib tayinlandi. U, shuningdek, bolalar uysizligiga qarshi kurash komissiyasining raisi boʻlgan. Yurak xurujidan vafot etgan, Moskvadagi Qizil maydonda Kreml devori yonida dafn qilingan.

Dzerjinskiy haykali 1987-yil 11-sentabrda Polesskaya va Saltikov-Shchedrin koʻchalari chorrahasida, Orel viloyatidagi FSB binosi yonida ochilgan. Pastki granit poydevorda, bronzadan chekist inqilobchisi oyoqlarini qoʻshib oʻtirib, suhbatlashishga chaqirayotganday[1][2].

2017-yil 19-iyunda Feliks Dzerjinskiy yodgorligi poydevordan olib tashlandi va qayta taʼmirlash uchun olib ketildi[3][4]. 2017-yil 1-avgustda yodgorlik yangilangan holatda oʻz joyiga qaytarildi[5].

  1. Живая связь времён (Памятники, мемориальные доски г. Орла). Справочник. Орёл: «Вешние Воды», 2004 — 24-bet. ISBN 5-87295-156-6. 
  2. Егоров Б. А., Ерёмин В. П.. Весь город Орёл: справочник. Орёл: Орёлиздат, 1993 — 216-bet. ISBN 5-87025-001-3. 
  3. „В Орле увезли памятник Феликсу Дзержинскому“. Орёлград. 2017-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-iyun.
  4. „Фотофакт: Увозят памятник Дзержинскому в Орле“. Орловские новости. 2017-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-iyun.
  5. „Обновлённый Феликс: В Орле памятник Дзержинскому вернули на прежнее место“. Орёл-Регион. 2017-yil 15-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 15-avgust.