Fatehpuri masjidi
| Masjid | |
Fatehpuri masjidi
| |
 | |
| Masjidning kirish qismi | |
| Mamlakat |  Hindiston
|
| Shahar | Dehli |
| Koordinatalar | 28°39′24.0″N 77°13′21.4″E / 28.656667°N 77.222611°E |
| Yoʻnalishi | sunniy |
| Asoschi | Fatehpuri Begim (Shohjahonning ayoli) |
| Asosiy sana: 1650
| |
 Fatehpuri masjidi Vikiomborda
| |
Fatehpuri masjidi Hindistondagi 17-asrga oid masjid boʻlib, Hindistonning Dehli shahridagi Eski Dehli mahallasida, Chandni Chovkning eng qadimgi koʻchasining gʻarbiy qismida joylashgan. Bu Chandni Chovkning qarama-qarshi tomonida joylashgan Qizil qal’aning qarshisidagi hududdir.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Fatehpuri masjidi 1650-yilda imperator Shoh Jahonning xotinlaridan biri Fatehpur Sikri[1] Fatehpuri Begim tomonidan qurilgan va Toj Mahaldagi masjid ham uning nomi bilan atalgan[2].
Inglizlar 1857-yilgi urushdan keyin masjidni Rai Lala Chunnamal kimoshdi savdosiga qoʻygan va bino 19 000 rupiy[3] evaziga Boburiylarning avlodlariga sotilgan (ularning avlodlari hali ham Chandni Chovkdagi Chunnamal havelida yashaydi[4]). Keyinchalik 1877-yilda u hukumat tomonidan toʻrtta qishloq evaziga qayta sotib olingan va inglizlar musulmonlarga Eski Dehli hududiga qaytarish uchun ruxsat bergan vaqtida, Dehli Durbar shahrida masjidni qayta tiklashgan. Akbarobodiy begim tomonidan qurilgan Akbarobodi masjidi deb atalgan xuddi shunday masjid inglizlar tomonidan vayronaga aylantirilgan[5].
Bugungi kunda Osiyodagi eng yirik ziravorlar bozori boʻlgan Xari Baoli masjid qurilgandan keyingi davrlarda asta-sekin rivojlangan.
Musulmonlarning Id-ul-Fitr va Id-ul-Zuho bayramlari masjidda katta ishtiyoq bilan nishonlaniladi. Muftiy Mukarram Ahmad masjidning bosh muftiysi va merosxoʻr imomi boʻlib, qariyb 42 yildan buyon u yerda imomlik qilgan, undan oldin otasi Mavlono muftiy Muhammad Ahmad (vafoti 21-oktyabr 1971-yil (hijriy 1391-yil)) masjid imomi va muftiysi lavozimida faoliyat yuritgan.
Isyonchilar yetakchisi Mavlono Abdulqodir Ludhianvi rafiqasining qabri Fatehpuri masjidi hovlisida joylashtirilgan[6].
Arxitekturasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Masjid qizil qumtosh yordamida qurilgan boʻlib, tepasida mahapadma va kalash joylashtirilgan nayli gumbaz mavjud. Yonlari minoralar bilan oʻralgan masjid anʼanaviy dizaynga ega boʻlib, namozxonaning yetti ravoqli teshiklari bor. Masjidning yon tomonlarida imom hamda xizmatchilar uchun bir va ikki qavatli uylar barpo etilgan.
Oʻrtadagi markaziy ayvon ikki tomondan uchtadan arka bilan oʻralgan.
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ History of Mughal Architecture, By R. Nath, Published by Abhinav Publications, 2006
- ↑ The History of the Taj and the Buildings in Its Vicinity: With 3 Illustrations from Photographs and 2 Plans, By Muḣammad Muʻīn al-Dīn, Akbarābādī Muḣammad Muʻīn al-Dīn Published by Moon Press, 1905.
- ↑ Fatehpuri Shahi Masjid: A mute witness to the travails of Dillee milligazette. 1 May 2000.
- ↑ „Beyond the WALL“. The Hindu (2003-yil 25-sentyabr). 2003-yil 7-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 19-dekabr.
- ↑ In memory of a pious Begum The Hindu, 3 October 2005.
- ↑ „Punjab mosque opens for prayers after 74 years“ (en-US). www.awazthevoice.in. Qaraldi: 2022-yil 4-oktyabr.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vikiomborda Fatehpuri Masjid mavzusiga oid fayllar bor