Fidan Yanshin
| Fidan Yanshin | |
|---|---|
| Tavalludi |
28-may 1933 |
| Vafoti |
17-sentyabr 2011-yil (78 yoshda) Moskva |
| Fuqaroligi | SSSR va Rossiya |
| Kasbi | Geokimyo boʻyicha mutaxasis |
Fidan Taufikovna Yanshina (1933-yil 28-may, Xiva, SSSR – 2011-yil 17-sentyabr, Moskva, Rossiya Federatsiyasi) – rus geologi, faylasufi, geokimyo sohasi boʻyicha mutaxasis. Akademik V. I. Vernadskiyning ilmiy merosini rivojlantirish boʻyicha RAS komissiyasi raisining oʻrinbosari, Geokimyo va analitik kimyo institutining yetakchi ilmiy xodimi[1]. Geologiya-mineralogiya fanlari nomzodi (1967), falsafa fanlari doktori (1999). Rossiya Ekologiya akademiyasining aʼzosi. Xalqaro ekologiya, inson xavfsizligi va tabiat fanlari akademiyasining muxbir aʼzosi.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1933-yil 28-mayda Oʻzbekiston SSRning Xiva shahrida tavallud topgan.
1956-yilda Moskva neft institutini, 1966-yilda esa Novosibirsk davlat universitetining aspiranturasini tamomlagan. Novosibirsk davlat universitetining mineralologiya va petrografiya kafedrasida ishlagan, dotsent. Litologiya, paleogeografiya, choʻkindi kelib chiqishi foydali qazilmalarni izlash, biosfera va noosfera haqidagi taʼlimot, ekologik muammolar, fan tarixi va metodologiyasi, tabiatshunoslik falsafasi. Ilmiy maqolalar, risolalar, monografiyalar muallifi.
F.T. Yanshina uchta monografiya, yuzga yaqin ilmiy maqola va risolalar muallifi. U ekologiya bo'yicha qator maqolalari Rossiya Fanlar akademiyasi Prezidiumining laureati bo'ldi.
1982-yilda Yanshin Fanlar akademiyasining vitse-prezidenti bo'ldi. Fanlar akademiyasining Litosfera instituti direktori Fidan Taufikovna Moskvaga qaytib, Mineralogiya muzeyida ishlaydi.
Taʼlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1956-yilda Moskva neft institutini muvaffaqiyatli tamomlagan.
1963—1966-yillarda Novosibirsk davlat universiteti aspiranturasida tahsil olgan.
Ilmiy ishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1956—1963-yillarda SSSR Fanlar akademiyasining Neft institutida faoliyat yuritgan.
1967-yilda Markaziy Osiyodagi fosforit konlarining geologiyasi boʻyicha nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Novosibirsk davlat universitetida mineralogiya va petrografiya kafedrasida assistent, soʻngra dotsent boʻlib faoliyat yuritgan. Koʻplab universitetlarda choʻkindi jinslarning petrografiyasi boʻyicha maʼruzalar oʻqigan[2].
1983—1986-yillarda A. E. Fersman nomidagi Mineralogiya muzeyida katta ilmiy xodim boʻlib ish faoliyatini davom ettirgan. Muzeyda koʻrgazmalar tashkil etish va Akademik V. A. Vernadskiy uy-muzeyini yaratishda jonbozlik koʻrsatgan.
1986-yildan V. A. Vernadskiy nomidagi Geokimyo va analitik kimyo institutida katta va yetakchi ilmiy xodim boʻlib faoliyat yuritgan.
1999-yilda Rossiya Federatsiyasi Prezidenti huzuridagi Rossiya Davlat boshqaruvi akademiyasida „V. I. Vernadskiyning dunyoqarashi va falsafiy konteksti“ mavzusida falsafa doktori ilmiy darajasini olish uchun nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Rasmiy opponentlar falsafa fanlari doktorlari va professor K. X. Delokarov , A. N. Chumakov va A. N. Kochergin boʻlishgan.
Shu bilan birga, Fidan ilmiy kotib, akademik V.Vernadskiy ilmiy merosini rivojlantirish boʻyicha RAS komissiyasi raisining oʻrinbosari boʻlib ishlagan[3]. Fidan fan tarixi boʻyicha kitoblar tuzgan, tahrir qilgan va nashr etgan.
Fidan Yanshin 2011-yil 17-sentyabrda Moskvada vafot etgan. U Vvedenskiy qabristoniga dafn etilgan[4].
Oilasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Turmush oʻrtogʻi – A. L. Yanshin (1911—1999) – geolog, RAS akademigi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Памяти Ф. Т. Яншиной // Геохимия. 2012. № 4. С. 431—432.
- ↑ Фидан Тауфиковна Яншина (Wayback Machine saytida 2017-12-01 sanasida arxivlangan): [некролог] // Наука в Сибири. № 38 (2823). 22 сентября 2011.
- ↑ Вестник Российской академии наук. 2014. Том 84, Выпуски 7-12. C. 854.
- ↑ Московские могилы