Fokal tekislik tomografiyasi

 

Rentgenografiyada fokal tekislik tomografiyasi bu tomografiya (ob'ektning bitta yuzasi yoki bo'lagini tasvirlashni ifodalash) rentgen generatori va rentgen detektorini bir vaqtning o'zida ishlatishorqali faqat yuza qismi tekisligining tasvirini olish paytida doimiy ta'sirini saqlab turishdir. Bu 1970-yilning oxirigacha tibbiy tasvirlashda tomograflarni olishning asosiy usuli edi. O'shandan beri u asosan KT va MRI kabi ustuvor tasvirlash usullari bilan almashtirildi. U bugungi kunda bir nechta maxsus dasturlarda, masalan, stomatologik rentgenografiyada jag'ning ortopantomograflarini olish uchun qo'llaniladi.

Fokal tekislik tomografiyasining rivojlanishi 1930-yillarda garentgenograf xos bo'lgan tuzilmalarni bir- biriga joylashtirish muammosini kamaytirish vositasi sifatida boshlangan. U parallel ravishda fransuz shifokori Bocage, italiyalik radiolog Alessandro Vallebona va gollandiyalik radiolog Bernard Jorj Ziedses des Plantes tomonidan ixtiro qilingan.

Texnikasi

Fokal tekislik tomografiyasi odatda rentgen nurlari manbasi va proyektiv geometriya plyonkaning mexanik harakatinidan foydalangan holda tomogramma yaratish uchun birgalikda ishlatadi. Bir-biriga qarama-qarshi yo'nalishda joylashgan nurlanish manbai va detektorning harakatini sinxronlashtirish o'rganilayotgan fokus tekisligida bo'lmagan tuzilmalarning xiralashishiga olib keladi.

Cheklovlar

Fokal tekislik tomografiyasi bilan ta'minlangan xiralik juda kam samarali, chunki u faqat X tekisligida sodir bo'ladi. Fokal tekislik tomografiyasi oddiy rentgen nurlaridan foydalanganligi sababli, yumshoq to'qimalarni hal qilishda unchalik samarali emas.

1960-70-yillarda kompyuterlarning mavjudligi va quvvatining ortishi KT va MRI kabi tomografik tasvir maʼlumotlarini olish va qayta ishlash uchun hisoblash usullardan foydalanadigan va ulardan zarar koʻrmaydigan yangi tasvirlash usullarini keltirib chiqardi.

Variantlar

Dastlab fokal tekislik tomografiyasi oddiy chiziqli harakatlardan foydalangan. Texnika 20-asrning o'rtalarida rivojlanib, doimiy ravishda aniqroq tasvirlarni ishlab chiqardi va ko'rib chiqilayotgan kesmaning qalinligini o'zgartirish qobiliyatiga ega edi. Bunga bir nechta tekislikda harakatlana oladigan va yanada samarali amalga oshiradigan murakkabroq, ko‘p yo‘nalishli qurilmalarni joriy etish orqali erishildi.

Lineer tomografiya

Chiziqli tomografiyada ishtirok etuvchi manba/detektor harakatining tasviri, kesma tekisligidagi fokusli ob'ektlar (qizil va binafsha rang) va yuqorida va pastda loyqa ob'ektlar (to'q sariq va yashil rangda)

Bu tomografiyaning eng asosiy shakli. Rentgen trubkasi bemor ustidagi "A" nuqtadan "B" nuqtasiga o'tdi, detektor bir vaqtning o'zida bemor ostida "B" nuqtadan "A" nuqtasiga harakat qiladi. Tayanch nuqtasi yoki aylanish nuqtasi qiziqish maydoniga o'rnatiladi. Shu tarzda, fokus tekisligi ustidagi va pastdagi nuqtalar, xuddi ta'sir qilish vaqtida kamerani panorama qilishda fon xiralashganidek, xiralashadi. Kamdan kam qo'llaniladi va asosan kompyuter tomografiyasi (KT) bilan almashtirildi.

Zonografiya

Bu chiziqli tomografiyaning bir varianti bo'lib, cheklangan harakat yoyi qo'llaniladi, natijada chiziqli tomografiyaga qaraganda kamroq xiralashadi. U hali ham ba'zi markazlarda vena ichiga urogramma (IVU) paytida buyrakni ko'rish uchun ishlatiladi , lekin u ham KT bilan almashtiriladi.

Panoramik rentgenogramma

Panoramik rentgenografiya hali ham qo'llaniladigan yagona keng tarqalgan tomografik tekshiruvdir. Bu yassi suyak kabi mandibulani rentgenologik tekshirish imkonini beruvchi murakkab harakatdan foydalanadi. U odatda stomatologik amaliyotda qo'llaniladi va ko'pincha "Panorex" deb ataladi, ammo bu umumiy atama emas, balki ma'lum bir kompaniyaning savdo belgisidir.