Fototerapiya(art-terapiya)

Fototerapiya -Art-terapiya usullaridan biridir. Ushbu atama fotosuratni terapevtik va korreksion maqsadda qoʻllash, uni psixologik muammolarni hal qilish uchun ishlatish, shuningdek shaxsni rivojlantirish va uygʻunlashtirish bilan bogʻliq psixotexnika toʻplamini anglatadi. Fototerapiya Art-terapiyaning nisbatan yangi turi boʻlib, uni qoʻllash 1970-yillarda AQSh va Kanadada boshlangan.

Fototerapiya tayyor fotosuratlar bilan ishlashni ham, asl mualliflik rasmlarini yaratishni ham oʻz ichiga olishi mumkin. Shunday qilib, fototerapiyaning asosiy mazmuni mijozning fotografik tasvirlarni yaratishi yoki idrok etishi boʻlib, ularni muhokama qilish va turli xil ijodiy faoliyat turlari bilan toʻldiriladi. Bu hikoyalar yozish, qoʻshimcha vizual texnika va usullardan foydalanish (rasm chizish, kolleksiya qilish, fonga tayyor rasmlarni oʻrnatish, fotosuratlardan raqamlar yasash va ular bilan keyingi oʻyin, sahna koʻrinishi va kostyumlar va boʻyanish bilan ishlash, harakat va raqs, badiiy tavsiflar va boshqalar) boʻlishi mumkin.

Fototerapiya usullari

• Kamera yordamida mijoz tomonidan topilgan yoki yaratilgan fotosuratlar, jurnallarda, Internetda, postkartalarda va hokazolarda odamlarning rasmlari toʻplami;
• Mijozning boshqa odamlar tomonidan olingan fotosuratlari, bu yerda mijoz maxsus suratga tushadi yoki oʻz-oʻzidan olingan rasmlar;
• Avtoportretlar-mijoz tom maʼnoda yoki metafora bilan suratga olish jarayonini toʻliq nazorat qilganda, mijoz tomonidan olingan har qanday fotosuratlar;
• Oilaviy albomlar va boshqa biografik fotosuratlar toʻplamlari — mijozning oilaviy fotosuratlari yoki albomlarda saqlanadigan yoki hikoyalarda erkin tashkil etilgan oilaviy rasmlar — muzlatgichlarning devorlari yoki eshiklaridagi fotosuratlar, hamyonlarda yoki ish stoli foto ramkalarida, kompyuterda yoki oilaviy saytlarda. Ushbu fotosuratlarning barchasi shaxsiy hayotiy hikoyani va mijozning oʻtmishini hujjatlashtirish uchun yigʻiladi va individual suratlardan farqli oʻlaroq, bunday albomlar oʻz hayotlarini davom ettiradi;
• Tasvirning maʼnosi asosan tomoshabin tomonidan idrok jarayonida shakllantirilgan fenomenologik haqiqatdan kelib chiqadigan „foto proektsiyalar“ texnikasi. Biror kishi tomonidan qabul qilingan har qanday fotosurat uning ichki haqiqat xaritasidan chiqadigan reaktsiyalarni keltirib chiqaradi va odamlar koʻrgan narsalariga qanday ahamiyat berishini aniqlaydi. Shu sababli, ushbu uslub maʼlum bir fotosurat turi bilan bogʻliq emas, balki fotosurat va tomoshabin (yoki muallif) oʻrtasidagi unchalik aniq boʻlmagan chegaraga qaratilgan boʻlib, unda har bir kishi koʻrgan narsalariga oʻziga xos munosabatni shakllantiradi.