Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Asadbek Bekmirzayev1/Buyuk Britaniya parlament saylovlari (2024)

Vikipediya, erkin ensiklopediya
← 2019 • Andoza:Country data Buyuk Britaniya             
Buyuk Britaniya parlament saylovlari
2024-yil 4-iyul
Natijalar
Rishi Sunak – Konservativ partiya
Qozonilgan o‘rinlar 0  365
Keir Starmer – Leyboristlar partiyasi
Qozonilgan o‘rinlar 128  74
John Swinney – Shotlandiya milliy partiyasi
Qozonilgan o‘rinlar 57  9
Ed Davey – Liberal-demokratlar partiyasi
Qozonilgan o‘rinlar 5311  5300

2024-yilgi Buyuk Britaniya parlamenti saylovi 2024-yil 4-iyulda boʻlib oʻtadigan Buyuk Britaniya Jamoatlar palatasi aʼzolari uchun umumiy saylovdir[1][2].

Saylov tizimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Buyuk Britaniyaning maʼmuriy boʻlinmalari boʻyicha oʻrinlarning taqsimlanishi[3]
Davlat 2008-2023-yil 2023-yil
Англия Angliya 533 543 ( 10)
Shotlandiya Shotlandiya 59 57 (Decrease 2)
Uels Uels 40 32 (Decrease 8)
Shimoliy Irlandiya Shimoliy Irlandiya 18 18 (▬)
Jami 650 650 (▬)

Buyuk Britaniyada boʻlib oʻtadigan umumiy parlament saylovlarida Britaniya parlamentining quyi palatasi – Jamoatlar palatasining yangi tarkibi shakllantirildi. Saylovlar barcha 650 ta bir mandatli saylov okrugida boʻlib oʻtadi. Har bir saylov okrugida shu okrugdan deputatlikka nomzodlar uchun ovoz berish oʻtkaziladi. Ovoz gʻolibi nisbiylik nazariyasiga asoslangan holda koʻpchilik tizimi bilan aniqlanadi. Boshqa nomzodlarga qaraganda koʻproq ovoz olishi kerak[4]. Navbatdagi umumxalq saylovlarida qayta koʻrib chiqish doirasida maxsus komissiyalar tomonidan tuzilib, 2023-yil noyabr oyida tasdiqlanadigan saylov okruglarining yangi xaritasi amal qiladi[3].

Faol saylov huquqi, yaʼni ovoz berish huquqi va passiv saylov huquqi, Jamoatlar palatasiga saylanish huquqi Buyuk Britaniya, Irlandiya fuqarolari va Hamdoʻstlik davlatlarining ayrim 18 yoshga toʻlgan fuqarolari uchun ovoz berish huquqi mavjud[5][6]. 2024-yilgi saylov Buyuk Britaniyadagi birinchi umumiy saylov boʻlishi kutilmoqda, unda har bir saylovchi saylov uchastkasiga pasport, haydovchilik guvohnomasi yoki shaxsiy sayohat kartasi kabi fotosuratli guvohnomasini taqdim etishi kerak[7].

Davr

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022-yilda qabul qilingan parlamentni tarqatish va chaqirish toʻgʻrisidagi qonunga koʻra (yani, inglizcha: Dissolution and Calling of Parliament Act 2022), Parlament Bosh vazirning taklifiga binoan monarx tomonidan tarqatilishi yoki umumiy parlament saylovlaridan keyin birinchi yigʻilish oʻtkazilgan kundan boshlab 5 yil oʻtgandan keyin avtomatik ravishda tarqatilishi mumkin. Yangi umumiy saylovlar tarqatib yuborilgandan keyin 25 ish kunidan keyin oʻtkaziladi. Shunday qilib, parlament 2024-yil 17-dekabrdan kechiktirmay tarqatilishi, saylovlar esa 2025-yilning 28-yanvaridan kechiktirmay oʻtkazilishi kerak edi[8][4][9]. Qabul qilingan qonun 2011-yildan 2022-yilgacha parlamentga tegishli boʻlgan saylovlarni tayinlash huquqini bosh vazirga qaytargan[4].

Buyuk Britaniya saylov qonunchiligi umumiy saylovlar haftaning qaysi kuniga belgilanishini tartibga solmaydi. Biroq, anʼanaga koʻra, ular payshanba kuni boʻlib oʻtadi. Keyingi umumiy saylovlar oʻtkazilishi mumkin boʻlgan 2019-yilgi parlament saylovlaridan keyingi oxirgi payshanba, yani 2025-yil 23-yanvarga toʻgʻri keladi[10].

2023-yil dekabr oyida amaldagi bosh vazir Rishi Sunak saylovlarni 2025-yilda emas, 2024-yilda oʻtkazilishini eʼlon qildi[11]. 2024-yilning birinchi yarmida Sunak bir necha marta[12][13][14], shu jumladan Bosh vazirning savollaridan biriga javoban 2024-yilning ikkinchi yarmida saylovlar oʻtkazilishi haqidagi „ishlaydigan taxminini“ bildirdi[15]. Oʻsha kuni Sunak Dauning-strit tashqarisida nutq soʻzladi va saylov 2024-yil 4-iyul payshanba kuni oʻtkazilishini eʼlon qildi[1][2].

Saylov kampaniyasi taqvimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saylov kampaniyasining asosiy sanalari quyidagicha keltirilgan. Gʻarbiy Yevropada yoz vaqtiga toʻgʻri keladi deb koʻrsatilgan.

2024-yilgi Buyuk Britaniya parlament saylovlari oldidan asosiy kampaniya sanalari[16][17]
Sana Ish kunlari
saylov oldidan 		Voqealar
30.05.2024 25 Parlamentni tarqatib yuborish
06.07.2024 19 Nomzodlarni roʻyxatga olishning oxirgi muddati (16:00)
18.06.2024 12 Saylovchilarni roʻyxatga olishning oxirgi muddati (23:59)
19.06.2024 11 Pochta orqali ovoz berish uchun arizalarni qabul qilishning oxirgi muddati (17:00)
26.06.2024 6 Proksi bilan ovoz berish uchun arizalarni qabul qilishning oxirgi muddati (17:00)
07.04.2024 0 Ovoz berish (07:00-22:00)

Rishi Sunak saylov sanasini eʼlon qilgandan soʻng, saylovoldi faollik davri boshlandi (inglizcha: pre-election period of sensitivity), bu degani esa 4-iyulda ovoz berish kuni tugaguniga qadar saylov oldi harakatlari davom etadi deganidir[18][19]. Bu davrda hukumatlar, vazirlar va davlat xizmatchilaridan saylov kampaniyasiga taʼsir koʻrsatishi mumkin boʻlgan qarorlar va eʼlonlar oʻylab topadilar, masalan, uzoq muddatli rejalar va tashabbuslar qabul qilishda alohida eʼtibor talab etiladi[18]. Bundan tashqari, 30-mayga qadar koʻrib chiqishning yakuniy bosqichidagi va hukumat va muxolifat tomonidan qoʻllab-quvvatlangan qonun loyihalarini qabul qilishi mumkin[10].

Saylovoldi holat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avvalgi umumiy parlament saylovlari 2019-yil 12-dekabrda boʻlib oʻtgan edi. Ularda amaldagi Bosh vazir Boris Jonson boshchiligida 2010-yildan beri Buyuk Britaniyani boshqarib kelayotgan Konservativ partiya gʻalaba qozondi: u Jamoatlar palatasida 365-oʻrin oldi, bu esa boshqa barcha partiyalar yigʻilganidan 80 ta koʻp degani edi[20]. Bu partiyaning 1987-yildan beri qoʻlga kiritilgan oʻrinlardagi eng yaxshi koʻrsatkichi edi[21]. Leyboristlar partiyasi 202-oʻrin (1935-yildan beri oʻrinlar soni boʻyicha eng yomon natija [21]), Shotlandiya milliy partiyasi 48- oʻrin, Liberal-demokratik partiyasi esa 11-oʻrinni qoʻlga kiritdi. Leyboristlar partiyasi va Liberal-demokratlar yetakchilari Jeremi Korbin va Jo Svinson saylovlardan soʻng isteʼfoga chiqishdi va 2020-yilda partiya saylovlari natijalariga koʻra, ularning oʻrnini mos ravishda Key Starmer va Ed Deyvi egalladi[22][23].

2020-yil yanvar oyida Jonson hukumati Yevropa Ittifoqi bilan Brexit boʻyicha muzokaralarni yakunladi va Buyuk Britaniya 2020-yil 31-yanvarda Yevropa Ittifoqini rasman tark etdi. Shunday qilib, Jonson va Konservativ partiya oʻzlarining asosiy saylov vaʼdalarini bajardilar[24]. Shu kuni Buyuk Britaniyada COVID-19 ning birinchi holati qayd etildi va COVID-19 pandemiyasining tarqalishi boshlandi. Hukumatning pandemiyaga munosabati tibbiyot hamjamiyati va Lordlar palatasi va Jamoatlar palatasi parlament qoʻmitalari tomonidan tanqid qilindi; Aholining hukumatga ishonchi pasaydi[25][26][27][28][29].

Pandemiya davrida Buyuk Britaniyada bir nechta yirik siyosiy janjallar, jumladan, koronavirus cheklovlarini buzish bilan bogʻliq janjallar sodir boʻldi. Xususan, 2022-yil aprel oyida Metropolitan politsiya xizmati Bosh vazir Boris Jonson va moliya kansleri Rishi Sunakni 2020-yil iyun oyida Jonsonning tugʻilgan kunini nishonlash uchun Dauning-strit 10-uyda boʻlib oʻtgan ziyofatda qatnashgani uchun jarimaga tortdi[30]. Jonson nihoyat 2022-yil iyul oyida Kris Pincher atrofidagi jinsiy janjal fonida partiya va parlament qoʻllab-quvvatlashini yoʻqotdi. Ushbu janjal hukumat inqiroziga sabab boʻldi, ushbu voqea davomida 60 dan ortiq deputatlar hukumat lavozimlaridan isteʼfoga chiqdi. Shundan soʻng Jonson isteʼfoga chiqishini eʼlon qildi.

2022-yil 6-sentyabrda tashqi ishlar vaziri Liz Truss partiya saylovlaridan soʻng Konservativ partiyaning yangi rahbari va Buyuk Britaniya Bosh vaziri lavozimini egalladi. Sunak saylovda ikkinchi oʻrinni egalladi. Pandemiya, Brexit va boshqa sabablarga koʻra hayot narxining oʻsib borayotgan inqirozi fonida, Moliya vazirligining yangi kansleri Kvasi Kvarteng Truss bilan birgalikda ishlab chiqilgan va soliqlarni sezilarli darajada qisqartirishni oʻz ichiga olgan iqtisodiy choralarni eʼlon qildi[31][32]. Eʼlon qimmatli qogʻozlar bozorida oʻta salbiy reaktsiyaga olib keldi va funt sterling kursining AQSh dollariga nisbatan rekord qiymatga tushib ketdi: bir funt uchun 1,033 dollar[33][34]. Eʼlondan keyin uch hafta oʻtgach, Kvartengni kansler sifatida almashtirgan Kvarteng va Jeremi Xant deyarli barcha eʼlon qilingan choralarni bekor qildilar[35][36]. Biroq, oktyabr oyida oʻtkazilgan soʻrovlar Trussni Britaniya tarixidagi eng nomaqbul bosh vazirga aylantirdi va u 20-oktyabrda isteʼfoga chiqishini eʼlon qildi[37]. 25-oktyabrda yangi, raqobatsiz partiya saylovlari natijalariga koʻra Rishi Sunak Bosh vazir boʻldi[38].

Sunak oʻzining bosh vazirligidagi birinchi nutqida beshta asosiy vaʼdani aytib oʻtdi: inflyatsiyani ikki baravar kamaytirish, YaIM oʻsishini taʼminlash, davlat qarzini kamaytirish, tibbiy yordam uchun kutish roʻyxatlarini va kutish vaqtlarini qisqartirish va La-Mansh boʻylab noqonuniy qayiq migratsiyasini toʻxtatish kabi masalalarni hal qilishga vada berdi. Baʼzi ommaviy axborot vositalarining xabarlariga koʻra, 2023-yil dekabr oyining oxiriga kelib, inflyatsiyani pasaytirish boʻyicha ushbu vaʼdalardan faqat bittasi bajarilgan deb hisoblanishi mumkin edi[39][40][41][42]. 2020-yil bahorida pandemiya boshida boshlangan Konservativ partiya reytingidagi pasayish Sunak davrida davom etdi. Shunday qilib, Buyuk Britaniya boʻylab oʻtkazilgan soʻrovlar natijalaridan tuzilgan Politico diagrammasi mos ravishda konservativ yoki leyboristlar partiyasiga ovoz berishga tayyor respondentlarning quyidagi ulushlarini koʻrsatadi:

  • 2020-yil 27-mart – 51%:29%;
  • 2020-yil 29-oktyabr – 39%:39%;
  • 2021-yil 22-may – 43%:32%;
  • 2021-yil 23-noyabr – 37%:37%;
  • 2022-yil 17-yanvar – 32%:41%;
  • 2022-yil 20-oktyabr – 22%:52%;
  • 2023-yil 18-aprel – 29%:44%;
  • 2023-yil 25-oktyabr – 26%:46%[43].

2019-yilgi saylovlardan beri Konservativ partiyaning Jamoatlar palatasida vakilligi ham kamaydi. 2020-yildan 2023-yilgacha 12 ta Tori saylov okrugida qoʻshimcha saylovlar oʻtkazildi va ulardan 8 tasida boshqa partiyalar gʻalaba qozondi[44][45].

Partiyalar va nomzodlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Parlament saylovida siyosiy partiyalardan nomzodlar, mustaqil ravishta ishtirok etishi mumkin. Roʻyxatdan oʻtishda har bir nomzod saylov okrugidagi 10 nafar saylovchi tomonidan qoʻllab-quvvatlanganligi toʻgʻrisida guvohnoma taqdim etishi va 500 funt sterling miqdorida garov toʻlashi kerak, agar nomzod kamida 5% (foiz) ovoz olgan taqdirda bu pullar qaytariladi[46]. Nomzodlarni roʻyxatga olish saylov kuniga 19 ish kuni qolganda tugaydi[16][47].

2024-yil 14-aprelga qadar 20 partiyadan 2069 nafar nomzod, shuningdek, 27 nafar mustaqil nomzod koʻrsatilgani maʼlum[48]. Nomzodlarni eʼlon qilgan asosiy partiyalar quyida keltirilgan, partiya agar u avvalgi saylovlarda Jamoatlar palatasida kamida bitta oʻrinni qoʻlga kiritgan boʻlsa yoki 2024-yil 14-aprelda kamida bitta deputatga ega boʻlsa, butun Buyuk Britaniyada kamida 10 nafar nomzodni eʼlon qilgan boʻlsa, ushbu roʻyxatda ishtirok etishi takidlandi. Shotlandiya, Uels yoki Shimoliy Irlandiyada kamida 5 nomzod ishtirok etishi koʻrsatilgan.

Buyuk Britaniyadagi navbatdagi parlament saylovlarida asosiy partiyalar kurashmoqda[48][49].
Partiya Rahbar Jamoatlar palatasidagi joylar Nomzodlar (14.04.2024 holatiga koʻra)
13.12.2019 14.04.2024 Jami

(650) 		Англия

(543) 		Shotlandiya

(57) 		Uels

(32) 		Shimoliy Irlandiya

(18)
Konservativ partiya
(inglizcha: Conservative and Unionist Party) 		Rishi Sunak 365 347 338 298 21 19 0
Leyboristlar partiyasi
(inglizcha: Labour Party) 		Keir Starmer 202 200 401 327 48 26 0
Shotlandiya milliy partiyasi
(inglizcha: Scottish National Party) 		John Sweeney 48 43 56 0 56 0 0
Liberal-demokratlar partiyasi
(inglizcha: Liberal Democrats) 		Ed Davey 11 15 430 394 17 19 0
Uels partiyasi
(inglizcha: Plaid Cymru – the Party of Wales) 		Rin ap Ioruerth 4 3 25 0 0 25 0
Shimoliy Irlandiya ittifoqi partiyasi
(inglizcha: Alliance Party of Northern Ireland) 		Naomi Long 1 1 5 0 0 0 5
Angliya va Uels yashil partiyasi
(inglizcha: Green Party of England and Wales) 		Karla Denyer, Adrian Ramsay 1 1 232 217 0 15 0
Buyuk Britaniyani isloh qilish partiyasi
(inglizcha: Reform UK) 		Richard Tis 1 436 393 22 21 0
Britaniya ishchilar partiyasi
(inglizcha: Workers Party of Britain) 		Gorge Gallovey Britaniya Ishchilar partiyasi 2019-yil dekabrida, parlament saylovlaridan keyin tuzilgan[50] 1 4 4 0 0 0
Sotsial-demokratik partiya
(inglizcha: Social Democratic Party) 		William Kluston 0 0 90 87 2 1 0
Shotlandiya Yashil partiyasi
(inglizcha: Scottish Green Party) 		Patrik Xarvi, Lorna Sleyter 0 0 14 0 14 0 0
Shotlandiya oilaviy partiyasi
(inglizcha: Scottish Family Party) 		Richard Lucas 0 0 8 0 8 0 0
Mustaqil nomzodlar partiyasi
(inglizcha: Independent) 		0 18 28 26 2 0 0

Saylovda ishtirok etmayotgan deputatlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Saylovda ishtirok etmayotgan deputatlar, partiyalar boʻyicha[51][52]
Partiya Deputat Fraksiya
Konservativlar 63 18.1%
Leyboristlar 17 8.5%
SNP 9 20.9%
Sinn Fein 2 28.6%
Yashillar 1 100,0%
Uels 1 33.3%
Mustaqil 6 37.5%
Jami 99 15.2%

2024-yil 26-martgacha Jamoatlar palatasining 99 nafar aʼzosi navbatdagi parlament saylovlarida ishtirok etmasliklarini eʼlon qildi. Ularning koʻpchiligi, yaʼni 63 kishi Konservativ partiya vakillari edi[51].

Saylovda ishtirok etmayotgan deputatlar orasida sobiq vazirlar va partiya rahbarlari bor, masalan[51][53]:

  • Tereza Mey (Konservativ partiya, Maidenhead) – Bosh vazir (2016-2019), Devid Kemeron kabinetlarida vazir.
  • Dominik Raab (Konservativ partiya, Esher va Uolton) – Bosh vazir oʻrinbosari (2021-2022, 2022-2023), Tereza Mey kabinetlarida vazir, Boris Jonson va Rishi Sunak.
  • Matt Xankok – Kameron, Mey va Jonson kabinetlarida vazir.
  • Sajid Jovid (Konservativ partiya, Bromsgrov) – Kasler kansleri (2019-2020), Ichki ishlar kotibi Ishlar (2018-2019), Kameron, Mey va Jonson kabinetlarida vazir.
  • Ben Uolles (Konservativ partiya, Uayr va Shimoliy Preston) – Mey, Jonson, Liz Truss va Sunak kabinetlarida vazir.
  • Garriet Garman (Leyborist, Kembervell va Pekxem) – Leyboristlar partiyasi rahbari oʻrinbosari (2007–2015), Toni Blerlar kabinetlarida vazir. va Gordon Braun.
  • Margaret Xodj (Leyboristlar partiyasi, Barking) – Bler va Braun kabinetlarida vazir.
  • Iain Blackford (Shotlandiya milliy partiyasi, Ross, Skye va Lochaber) – Jamoatlar palatasidagi Shotlandiya milliy partiyasi rahbari (2017-2022).

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 „Премьер-министр Британии Риши Сунак назначил всеобщие выборы на июль“ (ru). BBC News Русская служба (2024-yil 22-may). Qaraldi: 2024-yil 22-may.
  2. ↑ 2,0 2,1 „General election latest: Rishi Sunak announces 4 July vote in Downing Street statement“ (en-gb). BBC News (2024-yil 22-may). Qaraldi: 2024-yil 22-may.
  3. ↑ 3,0 3,1 Beatrice Barr, Finn Baker, Sachin Savur, Philip Nye. „2023 boundary changes“ (en). Institute for Government (2023-yil 21-noyabr). Qaraldi: 2023-yil 30-dekabr.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Tom Edgington & Jennifer Clarke. „General election: When is the next one and who decides?“ (en-GB). BBC News (2022-yil 6-iyul). Qaraldi: 2023-yil 25-dekabr.
  5. ↑ Neil Johnston. Who can vote in UK elections?(ingl.) // Commons Library Research Briefing, 16 November 2023. — 2023.
  6. ↑ „Who can stand as an MP?“ (en). UK Parliament.
  7. ↑ Lauren Potts & Jennifer Clarke. „What photo ID do you need to vote in UK elections?“ (en-GB). BBC News (2023-yil 13-mart). Qaraldi: 2023-yil 25-dekabr.
  8. ↑ Richard Kelly. Dissolution of Parliament(ingl.) // Commons Library Research Briefing, 20 April 2023. — 2023.
  9. ↑ „General elections“ (en). UK Parliament.
  10. ↑ 10,0 10,1 Ben Paxton. „When will the next UK general election be?“ (en). Institute for Government (2023-yil 26-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 19-yanvar.
  11. ↑ Archie Mitchell. „Rishi Sunak rules out a 2025 general election“ (en). The Independent (2023-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  12. ↑ Seren Morris, Avinash Bhunjun, Nuray Bulbul, William Mata, Rachael Davies. „When is the next UK general election? Could it be as early as the spring?“ (en). Evening Standard (2024-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 19-yanvar.
  13. ↑ „Выборы в Британии состоятся во второй половине года, заявил Сунак“ (ru). РИА Новости (2024-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 19-yanvar.
  14. ↑ Aletha Adu. „Rishi Sunak refuses to rule out July election amid record low poll rating“ (en-GB). The Guardian (2024-yil 28-aprel). Qaraldi: 2024-yil 22-may.
  15. ↑ „General election 2024: Rishi Sunak calls vote for 4 July – UK politics live“ (en-GB). The Guardian (2024-yil 22-may). Qaraldi: 2024-yil 22-may. „Sunak says there will be a general election in the second half of the year.“.
  16. ↑ 16,0 16,1 „The election timetable“ (en). The Electoral Commission (2023-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2024-yil 21-yanvar.
  17. ↑ „General Election 2019 timetable“ (en). UK Parliament.
  18. ↑ 18,0 18,1 Neil Johnston. Pre-election period of sensitivity(ingl.) // Commons Library Research Briefing, 10 March 2023. — 2023.
  19. ↑ Catherine Haddon. „Restrictions on government activity during an election campaign“ (en). Institute for Government (2019-yil 26-iyul). Qaraldi: 2024-yil 21-yanvar.
  20. ↑ „The Latest: UK's Conservatives end up with majority of 80“ (en). AP News (2019-yil 13-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  21. ↑ 21,0 21,1 Richard Cracknell, Elise Uberoi, Matthew Burton. UK Election Statistics: 1918-2023: A century of elections(ingl.) // Commons Library Research Briefing, 9 August 2023. — 2023.
  22. ↑ „New Labour leader Keir Starmer vows to lead party into 'new era'“ (en-GB). BBC News (2020-yil 4-aprel). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  23. ↑ „'Wake up and smell the coffee': Ed Davey elected Lib Dem leader“ (en-GB). The Guardian (2020-yil 27-avgust). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  24. ↑ Mike Corder. „Key takeaways from Boris Johnson's sweeping election victory“ (en). AP News (2019-yil 13-dekabr). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  25. ↑ Nick Triggle. „Covid: UK's early response worst public health failure ever, MPs say“ (en-GB). BBC News (2021-yil 11-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 28-dekabr.
  26. ↑ Clare Dyer. Covid-19: UK government response was overcentralised and poorly communicated, say peers(ingl.) // BMJ. — 2020. — Vol. 371. — P. m4445. — ISSN 1756-1833. — DOI:10.1136/bmj.m4445.
  27. ↑ „Trust in government fell in second year of Covid – but public still receptive to obeying rules that restrict freedoms“ (en). King's College London (2022-yil 24-fevral). Qaraldi: 2023-yil 28-dekabr.
  28. ↑ Liam Wright, Alexandra Burton, Alison McKinlay, Andrew Steptoe, Daisy Fancourt. Public opinion about the UK government during COVID-19 and implications for public health: A topic modeling analysis of open-ended survey response data // PloS One. — 2022. — Т. 17, вып. 4. — С. e0264134. — ISSN 1932-6203. — DOI:10.1371/journal.pone.0264134.
  29. ↑ „The public health response by UK governments to COVID-19“ (en-gb). British Medical Association (2022-yil 28-iyul). Qaraldi: 2023-yil 28-dekabr.
  30. ↑ Liam James, Joe Middleton, Jane Dalton. „Boris Johnson’s biggest scandals: From unlawfully closing parliament to Covid lockdown fine“ (en). The Independent (2023-yil 11-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  31. ↑ David Marsh. Britain’s Failed Attempt at Monetary and Fiscal Exceptionalism(ingl.) // The Economists’ Voice. — 2023-07-27. — Vol. 20, iss. 1. — P. 119–130. — ISSN 1553-3832. — DOI:10.1515/ev-2023-0021.
  32. ↑ Noor Nanji. „Kwasi Kwarteng defends massive tax cuts as fair for all“ (en-GB). BBC News (2022-yil 23-sentyabr). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  33. ↑ Heidi Pullig. „Blowing the budget: expert explains why the Conservative mini-budget is so toxic“ (en-GB). University of Kent (2022-yil 5-oktyabr). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  34. ↑ „Pound hits record low after tax cut plans“ (en-GB). BBC News (2022-yil 26-sentyabr). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  35. ↑ Nick Eardley. „Kwasi Kwarteng U-turns on plans to scrap 45p tax rate“ (en-GB). BBC News (2022-yil 3-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  36. ↑ „Hunt rips up almost all of mini-budget and scales back energy help“ (en-GB). The Guardian (2022-yil 17-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  37. ↑ Alia Middleton. United Kingdom: Political Developments and Data in 2022: All Change(ingl.) // European Journal of Political Research Political Data Yearbook. — 2023-12. — Vol. 62, iss. 1. — P. 520–535. — ISSN 2047-8844. — DOI:10.1111/2047-8852.12401.
  38. ↑ Kate Holton, Elizabeth Piper, Alistair Smout. „New PM Rishi Sunak pledges to lead Britain out of economic crisis“. Reuters (2022-yil 25-oktyabr).
  39. ↑ „Rishi Sunak pledge tracker: What progress is the PM making on his five goals?“ (en). Sky News. Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  40. ↑ Nick Eardley, Anthony Reuben, Robert Cuffe. „Rishi Sunak: Key pledge targets missed so far“ (en-GB). BBC News (2023-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  41. ↑ „Is Rishi Sunak delivering or failing on his pledges?“ (en-GB). The Telegraph (2023-yil 9-iyun). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  42. ↑ Alex Wickham, Philip Aldrick, Andrew Atkinson. „Rishi Sunak Is Falling Short on His Five Pledges to British Voters“ (en). Bloomberg (2023-yil 16-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  43. ↑ „POLITICO Poll of Polls — British polls, trends and election news for the United Kingdom and Scotland“ (en). POLITICO (2022-yil 15-fevral). Qaraldi: 2023-yil 29-dekabr.
  44. ↑ Ian Jones, Alex Ross. „Conservatives’ by-election scorecard since the 2019 general election“ (en). The Independent (2023-yil 20-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  45. ↑ Tim Durrant, Sachin Savur, Paeony Tingay, Finn Baker. „By-elections since the 2019 general election“ (en). Institute for Government (2023-yil 3-oktyabr). Qaraldi: 2024-yil 1-yanvar.
  46. ↑ „MP“ (en-gb). National Careers Service. Qaraldi: 2023-yil 30-dekabr.
  47. ↑ „Time for delivery of nomination papers“ (en). The Electoral Commission (2023-yil 19-dekabr). Qaraldi: 2023-yil 30-dekabr.
  48. ↑ 48,0 48,1 „UK Prospective Parliamentary Candidates“ (en). Who Can I Vote For?. Democracy Club. Qaraldi: 2024-yil 14-aprel.
  49. ↑ „State of the parties“ (en). UK Parliament. Qaraldi: 2024-yil 14-aprel.
  50. ↑ „George Galloway: What is the Workers Party of Britain?“ (en-GB). BBC News (2024-yil 1-mart). Qaraldi: 2024-yil 14-aprel.
  51. ↑ 51,0 51,1 51,2 Finn Baker, Sachin Savur, Philip Nye, Grant Dalton, Beatrice Barr. „MPs standing down at the next general election“ (en). Institute for Government (2024-yil 26-mart). Qaraldi: 2024-yil 14-aprel.
  52. ↑ Prinadlejnost deputatov k partiyam privedena po sostoyaniyu na 26 marta 2024 goda.
  53. ↑ Prinadlejnost deputatov k partiyam privedena po sostoyaniyu na 26 marta 2024 goda. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Asadbek_Bekmirzayev1/Buyuk_Britaniya_parlament_saylovlari_(2024)&oldid=4336900" dan olindi