Foydalanuvchi:Humoyun Mehridinov/qumloq
Toshkent — Oʻzbekiston poytaxti
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]20-asr tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Toshkent — Oʻzbekistonning poytaxti va eng yirik shahri boʻlib, aholisi boʻyicha Markaziy Osiyodagi eng yirik qadimiy shaharlardan biri hisoblanadi. Oʻzbekistonning shimoli-sharqiy qismida, Qozogʻiston bilan chegaraga yaqin qismda joylashgan boʻlib, maydoni 334,8 km2 (129.3 2) ni tashkil etadi. 2021-yilgi maʼlumotlarga koʻra, Toshkent aholisi 2 694 400 nafar kishini (Oʻzbekiston aholisining qariyb 8 foizi) tashkil etadi[1]. 2018-yilgi maʼlumotlarga koʻra, Toshkent shahrining YIMi $2,74 milliardni tashkil etadi va bu koʻrsatkich Oʻzbekistondagi eng katta YIMga ega shahar boʻlib kelmoqda[4][5]. Toshkent shahrining 20 asr tarixi
21-asr tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Toshkent – O‘zbekiston poytaxti, Markaziy Osiyodagi eng yirik shahar. Toshkent, O‘zbekistonning ko‘plab shaharlari singari, qadimiy shahardir. Uning yoshi 2000 yildan oshadi. Yozma manbalarda Toshkent tarixi qadimgi davrlarga borib taqaladi. Bu joy mahalliy talaffuzga ko‘ra Choch deb nomlangan. Asosiy shahar Choch, ya’ni Chochkent yoki Shoshkent deb nomlangan. Keyinchalik bu so‘zning ma’nosi o‘zgardi va Toshkentga aylandi. Toshkent shahrining 21 asr tarixi
Taxminan miloddan avvalgi 2-asrning oxiri – 1-asrning boshlarida Xitoy solnomalarida Chirchik vodiysida Yuni viloyatining shahri borligi haqida ma’lumotlar mavjud bo‘lgan. Olimlarning fikricha, Yuni shahri hozirgi Toshkent hududida joylashgan bo‘lgan.VI-VII asrlarda Toshkent hududi Choch davlatining tarkibiga kirgan bo‘lib, bu yerda turkiy hokimlar yashagan. 713-yilda birinchi arab qo‘shinlari Shoshga kirdi. Istilo juda zaif edi va shundan keyin o‘nlab yillar davomida Shoshni maliklar boshqargan. Faqat 751-yilda arablar va xitoylar o‘rtasidagi katta jangdan so‘ng, Shoshni egallashga harakat qilgan arablar o‘z g‘alabasini mustahkamladi. O‘sha davrdan Toshkentda bitta noyob yodgorlik – Hazrati Imom maqbarasi saqlanib qolgan.
IX-X asrlarga kelib, shahar savdo va hunarmandchilik markaziga aylandi. Bu yerda tepaliklarda joylashgan qal’a va ichki shahar – shahriston qurilgan bo‘lib, hozir u “Chorsu” eski bozorining markazidir. Qal’aning devorlari ortida saroy va qamoqxona bor edi. Qadimgi qal’a devorining minora qismi Toshkent sirki yonidan yaqin vaqtgacha ko‘rinib turardi. Qal’aning bitta darvozasi shahar chekkasi – rabotga, boshqasi shahristonga olib borardi. Oxirgisi mustaqil devor sifatida topilib, uchta darvozaga ega bo‘lgan.1220-yilda Chingizxon boshchiligidagi mo‘g‘ullar O‘rta Osiyoni zabt etdilar. Mo‘g‘ullar istilosi paytida mo‘g‘ullar va yangi turkiy ko‘chmanchilar mahalliy aholi bilan aralashib ketdi.