Foydalanuvchi:Oblakulova/Al-Mustansir I
| Oblakulova/Al-Mustansir I | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Xalifa Amir al-Moʻminin | |||||
 Al-Mustansirning nomi zarb qilingan dirham | |||||
| Abbosiylar xalifaligining 36-xalifasi Bagʻdodda Abbosiylar xalifaligi | |||||
| Saltanat | 1226-yil 10-iyul – 1242-yil 5-dekabr | ||||
| Oʻtmishdoshi | Az-Zohir | ||||
| Davomchisi | al-Mustaʼsim | ||||
| Tugʻilishi |
1192-yil 17-fevral[1] Bagʻdod, Abbosiylar xalifaligi (hozirgi Iroq) | ||||
| Vafoti |
1242-yil 1-dekabr (50 yoshda Bagʻdod, Abbosiylar xalifaligi | ||||
| Dafn etilgan joy |
Bagʻdod | ||||
| Turmush oʻrtogʻi |
Shahan Hajir[2] | ||||
| Farzandlari | Al-Mustaʼsim | ||||
| |||||
| Sulola | Abbosiylar | ||||
| Otasi | Az-Zahir bi-amrulloh | ||||
| Onasi | Zahro | ||||
| Dini | Islom, sunniylik | ||||
.jpg)
Al-Mustansir billoh (arabcha: المنصور المستنصر بالله) (1192-yil 17-fevral – 1242-yil 2-dekabr) – to'liq ismi Abu Ja`far al-Mansur al-Mustansir billoh bin az-Zohir[4][5], 1226–1242-yillarda hukmronlik qilgan Abbosiylar xalifasi. 1226-yilda xalifa az-Zohirdan keyin uning o'rniga tayinlangan. Al-Mustansir Bagʻdodda hukmronlik qilgan oxirgi xalifa.
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Al-Mustansir 1192-yilda Bag‘dodda tug‘ilgan. U Abu Nasr Muhammadning (bo‘lajak xalifa az-Zohir ) o‘g‘li edi. Onasi turk millatiga mansub ummu al-valad bo'lgan[6][7]. Zahrani chaqirdi. Al-Mustansirning to'liq ismi Mansur ibn Muhammad az-Zohir, kunyasi Abu Jaʼfar edi. Al-Bo'lajak xalifa tug'ilgan vaqtda uning otasi hali shahzoda edi. 1225-yilga kelib az-Zohir taxtga o'tirgan. Az-Zohir Iroqqa qo'yilgan soliqlar miqdorini pasaytirgan, shuningdek, bosqinlarga qarshi turish uchun kuchli armiya tuzgan. U 1226-yil 10-iyulda, taxtga o'tirganidan 9 oy oʻtib vafot etgan.
1226-yilda otasi vafot etgach, al-Mustansir uning o'rniga Abbosiylarning 36-xalifasi etib tayinlandi. Al-Mustansir, ayniqsa, 1227, 1232, 1234-yillarda Mustansiriya madrasasini (hozirgi Aal-Mustansiriya universitetining bir qismi) tashkil etgani bilan mashhur. Madrasa oʻsha paytda tibbiyot, matematika, adabiyot, grammatika va islom diniy ilmlari kabi koʻplab fanlarni oʻrgatgan va Bagʻdoddagi nufuzli islomshunoslik markaziga aylangan[8].
.jpg)
Abbosiylar davrida madrasalar islom tafakkurining tarqalishiga yordam berish uchun asosiy vosita, shuningdek, madrasa asoschisining taqvodor g'oyalarini kengaytirish yo'li bo'lib xizmat qilgan[9].
Erbil hukmdori Muzaffar ad-Din Gökböri erkak merosxo‘rsiz qolgan edi va shu sababli Erbilni Abbosiylar xalifasi al-Mustansirga vasiyat qildi[10]. 1233-yilda Gökborining oʻlimidan soʻng Erbil shahri Abbosiylar nazoratiga oʻtdi.
Al-Mustansir 1242-yil 5-dekabrda vafot etdi[11]. Uning o‘rniga o‘g‘li al-Musta’sim Abbosiylar xalifaligining o‘ttiz yettinchi va oxirgi xalifasi etib tayinlangan.
Oilasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Al-Mustansirning Shohon ismli kanizagi bor edi. Shohon yunon bo'lib, ilgari qo'mondon Sunqur an-Nosiriyning qizi va qo'mondon Jamoliddin Baklak an-Nosiriyning rafiqasi Xata xotunning quli bo'lgan. Al-Mustansir taxtga o‘tirganidan so‘ng Xata xotun bir guruh qullarni xalifaga tuhfa tariqasida yuborgan. Ularning orasida Shahan ham bor edi va yuborilganlardan faqat ugina al-Mustansirning suyukli kanizagiga aylangan[12]. Bundan tashqari xalifaning Hojir ismli kanizagi ham bor edi va bo'lajak xalifa al-Musta'simni dunyoga keltirgan[13].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Oltinchi salib yurishi (1228–1229), Quddus shahrini musulmonlardan qaytarib olish uchun qilingan harbiy yurish.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Ibn Kathir: Albidayah Wa-Nahaya, V. XIII. p. 147
- ↑ Al-Havodis al-Jamiʼa ibn al-Fuvatiy
- ↑ Contadini, Anna. A World of Beasts: A Thirteenth-Century Illustrated Arabic Book on Animals (the Kitāb Na't al-Ḥayawān) in the Ibn Bakhtīshū' Tradition. Brill, 1 January 2012 — 155-bet. DOI:10.1163/9789004222656_005.
- ↑ Arabic : abū jʿāfar al-mustanṣir bi-llāh al-manṣūr bīn Muḥammad aẓ-ẓāhir,
أبو جعفر المسنتصر بالله المنصور بن محمد الظاهر - ↑ Arabic : Al-Mustanṣir, المسنتصر بالله
- ↑ Rizvi, Sayyid Saeed Akhtar. Utumwa: Mtazamo wa Kiislamu na wa Nchi za Magharibi. Al-Itrah Foundation, 2005 — 64-bet. ISBN 978-9987-9022-4-8.
- ↑ Hasan, M.. History of Islam: Classical period, 571-1258 C.E. Islamic Publications, 1998 — 304-bet.
- ↑ Hillenbrand, Robert. Islamic architecture : form, function, and meaning, Casebound, New York: Columbia University Press, 1994. ISBN 0231101325. OCLC 30319450.
- ↑ Bloom, Jonathan M.. Islamic arts, Blair, Sheila, London: Phaidon Press, 1997. ISBN 9780714831763. OCLC 37265778.
- ↑ Morray, p. 85
- ↑ 10 Jumada ath-thani 640 A.H.
- ↑ al-Sāʿī, Ibn. كتاب جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء المسمى نساء الخلفاء: Women and the Court of Baghdad, Library of Arabic Literature. NYU Press, 2017 — 71-bet. ISBN 978-1-4798-6679-3.
- ↑ Rizvi, Sayyid Saeed Akhtar. Utumwa: Mtazamo wa Kiislamu na wa Nchi za Magharibi. Al-Itrah Foundation, 2005 — 64-bet. ISBN 978-9987-9022-4-8.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ushbu matn Uilyam Muirning “Xalifalik: uning yuksalishi, tanazzul va qulashi” nomli jamoat mulkidan moslashtirilgan.
- Hasan, M. (1998). Islom tarixi: Klassik davr, 571-1258 yillar Islom tarixi. Islom nashrlari. p. 304
- Al-Maqrizi, Al Selouk Leme'refatt Dewall al-Melouk, Dar al-kotob, 1997.
- Morray DW (1994) Ayyubiy taniqli va uning dunyosi: Ibn Al-Adim va Halab uning shahar bilan bog'langan odamlarning biografik lug'atida tasvirlanganidek, Brill. Leyden.ISBN 9004099565ISBN 9004099565
- As-Soiy, Ibn; Toorava, Shavkat M.; Bray, Yuliya (2017). ktạb jhạt ạlạ̉mẗ ạlkạlfạʾ mn ạlḥrạẦr wạlḥmạʾ ạlmsmy̱ nsạʾ ạlkạlfạʾ: Ayollar va Bag'dod mahkamasi. Arab adabiyoti kutubxonasi.
Oblakulova/Al-Mustansir I Banu Hoshim Cadet branch Tavalludi: 1192-yil 17-fevral Vafoti: 1242-yil 5-dekabr
| ||
| Sunniylik unvonlari | ||
|---|---|---|
| Oldingisi | Islom xalifalari Abbosiy xalifalar 1226-iyul – 1242-yil 5-dekabr |
Keyingisi |
[[Turkum:Abbosiy xalifalarning oʻgʻillari]] [[Turkum:XIII asr Abbosiy xalifalari]] [[Turkum:1242-yilda vafot etganlar]] [[Turkum:1192-yilda tugʻilganlar]]