Germaniya — Estoniya munosabatlari
 | |
 Germaniya |
 Estoniya |
Germaniya — Estoniya munosabatlari. Estoniya va Germaniya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlar hisoblanadi. Germaniya 1921-yil 9-iyulda Estoniya mustaqilligini tan oldi. 1991-yil 28-avgustda mamlakatlar oʻrtasidagi diplomatik munosabatlar tiklandi. Shundan soʻng Bonn va Tallinda tegishli elchixonalar qayta ochildi. 1999-yil fevral oyida Germaniya Tallinda oʻzining yangi elchixonasi binosini ochdi. Berlindagi Estoniya elchixonasining tarixiy binosi 2001-yil 27-sentyabrda Prezident Lennart Meri ishtirok etgan marosimda eshiklarini qayta ochdi[1]. Estoniyaning Gamburg, Lyudvigsburg, Myunxen yaqinidagi Grasbrunn, Dyusseldorf va Kil shaharlarida ham faxriy konsullari bor[2].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Estoniyaning hududlari oʻrta asrlarda Tevton ordeni hududiga tegishli boʻlganligi sababli, Boltiqboʻyi nemislari Estoniya jamiyatida muhim rol oʻynab kelgan..
1802-yildan 1893-yilgacha Tartu universiteti oʻrta nemis oliy taʼlim muassasasi edi — professorlarning 50%dan ortigʻi „Reyxsdeyche“ ("Reyx nemislari"), yana 40%i Boltiqboʻyi nemislarini tashkil etadi.
Birinchi jahon urushi oxirida (1918-yil fevralda) 1710-yilda rus tarkibiga kirgan Estoniya nemis qoʻshinlari tomonidan bosib olindi. Estonlar Mustaqillik urushi (1918—1920) davrida Sovet Rossiyasi va Germaniya qoʻmondonligi ostida boʻlgan Boltiqboʻyi Landesverga qarshi oʻz mustaqilligini himoya qilishga muvaffaq boʻlishdi. 1921-yilda Germaniya Estoniya mustaqilligini tan oldi va ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatildi. 1939-yilda Uchinchi Reyx Estoniya bilan hujum qilmaslik toʻgʻrisida shartnoma imzoladi. 1939-yil oktyabr oyida Boltiqboʻyi nemislari Vartegauga majburan koʻchirildi. Molotov-Ribbentrop paktiga muvofiq, Estoniya SSSR manfaatlari zonasiga kiritilgan. 1940-yil 16-iyunda Sovet hukumati Estoniyaga ultimatum qoʻydi va keyin uni bosib oldi va qoʻshib oldi. Yangi hukmdorlar Estoniya elitasining koʻp qismini taʼqib qildilar va oʻldirdilar yoki deportatsiya qildilar. Germaniya Sovet Ittifoqiga bostirib kirgandan soʻng, 1941-yil avgustda Estoniya nemis qoʻshinlari tomonidan bosib olindi. Bosqin 1944-yil oktyabrgacha davom etdi. Nemis qoʻshinlari orqaga chekinganda, mamlakat Sovet Ittifoqi tarkibiga qayta qoʻshildi. Estoniya SSR nomi ostida. 1991-yilda Estoniya oʻz mustaqilligini eʼlon qildi.
Estoniya mustaqillikka erishganidan sakkiz kun oʻtib, Germaniya Estoniya bilan diplomatik munosabatlarni tikladi.
Diplomatik munosabatlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Germaniya Boltiq boʻyi parlament guruhi Bundestag va Riigikogu oʻrtasidagi munosabatlarni qoʻllab-quvvatlaydi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Germany | Ministry of Foreign Affairs“ (inglizcha). vm.ee. 7-fevral 2022-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-aprel 2022-yil.
- ↑ „Botschaft von Estland in Berlin (Deutsch, Englisch und Estnisch)“. 31-oktabr 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-noyabr 2011-yil.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Das deutsche Auswartige Amt über die Beziehungen zu Estland
- Die estnische Botschaft in Berlin über die bilateralen Beziehungen (Wayback Machine saytida 11-avgust 2018-yil sanasida arxivlangan)
- „Botschaft der Bundesrepublik Deutschland – Tallinn (deutsch und estnisch)“. 2012-yil 1-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-noyabr 2011-yil.