Hasan II masjidi
| Masjid | |
Hasan II masjidi
مسجد الحسن الثاني | |
 | |
| Mamlakat |  Marokash
|
| Hudud | Kasablanka |
| Loyiha muallifi | Michele Pinceau |
 Hasan II masjidi Vikiomborda
| |
33°36′26.43″N 7°37′57.22″W / 33.6073417°N 7.6325611°W
Hasan II masjidi (arabcha: مسجد الحسن الثاني) – dunyoning eng yirik masjidlaridan biri. Qirol Hasan II sharafiga qurilgan. Qurilish ishlariga jami 800 million AQSh dollari sarflangan, bu mablagʻ xayr-ehson evaziga yigʻilgan. Atlantika okeani boʻyida joylashgan. Ulkan binoda 25000 kishi, tashqarida esa 80000 dan ortiq kishi namoz oʻqishi mumkin[1].Afrikadagi ikkinchi yirik faoliyat koʻrsatuvchi masjid va dunyodagi 14-yirik masjid. Uning minorasi 210 metr (689 fut)ga teng, dunyodagi ikkinchi eng baland minaret[2][1]. 1993-yilda bitkazilgan, Shoh Hasan II rahbarligida loyihalashtirilgan va butun shohlik boʻylab hunarmandlar tomonidan qurilgan. Minora 60 qavatli va mayoqlar bilan jihozlangan[3].
Casa-Port poyezd stansiyasidan masjidga yaqinlik piyoda 20 daqiqalik yoʻlni tashkil qiladi. Oʻn yoʻlli bulvar xarid aveniyalari bilan masjidning janubiy fasadida joylashgan va shaharning oʻrtasida joylashgan[4][5].
Masjiddan tashqari, ushbu hududdagi boshqa tuzilmalar – madrasa (islom maktabi), Marokash tarixi muzeyi, konferensiya zallari va „islom dunyosidagi eng keng qamrovli“ deb atalgan juda katta kutubxona bor[6][7]. Masjid atrofidagi bogʻ yaxshi taʼminlangan va oilaviy pikniklar uchun mashhur joy. Anʼanaviy ravishda dizayn qilingan medrasa chindan ham piyoda boʻlgan joy bilan birga 4840 metr maydonni egallaydi.
Masjidning loyihasi 1961-yilda shoh Muhammad Vning oʻlimi bilan boshlandi. Shoh Hasan II mamlakatning eng yaxshi ustalaridan kelib, oʻtgan shohga hurmat koʻrsatish uchun maʼmuriyat loyihasini taqdim etishni soʻragan edi[8][5].
Marokashda yashovchi fransuz meʼmori Michel Pinso tomonidan loyihalashtirilgan va Bouygues qurilish kompaniyasi tomonidan qurilgan[9].
1986-yil 12-iyul kuni boshlangan va yetti yilda bitkazilgan[10]. 1989-yilda Hasan IIning 60 yillik tugʻilgan kuniga tayyor boʻlib tugatilishi rejalashtirilgan edi. Qurilishning eng avjiga chiqqan davrida 1400 kishi kun davomida va yana 1100 kishi kechasi ishlagan. Masjidni qurish va bezashda 10 ming nafar naqqosh va hunarmand ishtirok etdi[11]. Biroq, bino rejalashtirilgan vaqtda tugallanmaganligi sababli, ochilish muddati kechikdi. Keyinchalik Hijriy 1414-yilining 11-rabiiulavval sanasi tanlandi. Bu sana 1993-yil 30-avgustda toʻgʻri kelgan[12].
Qurilish xarajatlari taxminan 585 million Yevro boʻlib hisoblanmoqda. Hasan Makkadagi masjiddan keyin kattalikda boʻlgan masjid qurishni xohlagan boʻlsa-da, hukumat bunday ulkan loyiha uchun mablagʻlarga ega emas edi. Moliyalashtirishning katta qismi davlat homiyligi orqali amalga oshirilgan[13]. Oʻn ikki million odam ushbu maqsadga ehson qildilar, har bir ehsonchiga sertifikat berildi[14]. Eng kichik hissa 5 dirham edi. Davlat mablagʻlari va boshqa mamlakatlarning ishbilarmonlik muassasalaridan tashqari, gʻarbiy mamlakatlar qurilish kreditlarini taqdim etdilar[3].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „Hassan II Mosque, Casablanca“. Sacred Destinations. Qaraldi: 2-oktabr 2012-yil. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "Hassan" defined multiple times with different content - ↑ Kingfisher Geography encyclopedia. ISBN 1-85613-582-9
- ↑ 3,0 3,1 Hardy, Paula. Lonely Planet Morocco. Lonely Planet, 2005 — 24, 57, 82, 85-bet. ISBN 9781740596787.
- ↑ Davies, Ethel. North Africa: The Roman Coast. Bradt Travel Guides, 15 September 2009 — 97–-bet. ISBN 978-1-84162-287-3. Qaraldi: 2012-yil 3-oktyabr.
- ↑ 5,0 5,1 Elleh 2002.
- ↑ Lehmann, Ingeborg. Baedeker Morocco. Baedeker, 2012 — 199–200-bet. ISBN 9783829766234.
- ↑ Karber, Phil. Fear and Faith in Paradise: Exploring Conflict and Religion in the Middle East. Rowman & Littlefield, 18 June 2012 — 466–-bet. ISBN 978-1-4422-1479-8. Qaraldi: 2012-yil 3-oktyabr.
- ↑ „Hassan II Mosque, Casablanca“. Sacred Destinations. 2012-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 2-oktyabr.
- ↑ Lehmann, Ingeborg. Baedeker Morocco. Baedeker, 2012 — 199–200-bet. ISBN 9783829766234.
- ↑ Habeeb, William Mark. Morocco. Gareth Stevens, 2003 — 54–55-bet. ISBN 9780836823615. „Hassan II Mosque.“
- ↑ Kingfisher Geography encyclopedia. ISBN 1-85613-582-9
- ↑ Lehmann, Ingeborg. Baedeker Morocco. Baedeker, 2012 — 199–200-bet. ISBN 9783829766234.
- ↑ Dumper, Michael. Cities of The Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, 2007 — 117–-bet. ISBN 978-1-57607-919-5.
- ↑ Lehmann, Ingeborg. Baedeker Morocco. Baedeker, 2012 — 199–200-bet. ISBN 9783829766234.
