Hayqiriq

Hayqiriq (niderlandcha: De Schreeuw) — Amsterdam shahrining Osterparkida oʻrnatilgan yodgorlik haykali. 2004-yil 2-noyabrda radikalchi Muhammad Buyeri tomonidan oʻldirilgan niderland kinorejissori, produseri va jurnalisti Teo van Gog xotirasiga bagʻishlangan.

Haykaltarosh Yerun Henneman ijodi mahsuli sifatida yasalgan yodgorlik 150 ta namuna orasidan tanlab olingan. Teo van Gogning ota-onasi ham hakam sifatida ishtirok etgan. U Niderlandiya poytaxtining sharqiy qismidagi Linnaustrat koʻchasidan uncha uzoq boʻlmagan joyda, Osterpark chekkasida oʻrnatilgan. Balandligi 4,6 metr boʻlgan yodgorlik Teo van Gog yuzining profiliga oʻxshash shaklda egilgan oltita poʻlat chiziqlardan iborat. Bir tomondan, uning yuzi ogʻzini ochib yigʻlayotgandek, boshqa tomondan, ogʻzi yopiq holda tasvirlangan. Yodgorlikning ochilishi uni oʻrnatish uchun zarur boʻlgan rasmiyatchiliklar hal qilinishi zarurligi sababli olti oyga kechiktirilgan.

Tantanali ochilish marosimi 2007-yil 18-martda marhum van Gogning otasi, opa-singlisi va doʻstlari, shuningdek, Amsterdam meri Job Koen boshchiligidagi rasmiylar ishtirokida boʻlib oʻtdi. Shahar menejeri Martin Verbetning soʻzlariga koʻra, „Hayqiriq“ soʻz erkinligi ramzi boʻlishi kerak edi. Marosim davomida minbarga chiqqanlar soʻz erkinligi mavzusini qayta-qayta taʼkidlashdi, chunki Teo van Gogning oʻlimiga oʻz ijodida radikal islomni keskin tanqid qilgani sabab boʻlgan. Marhum kinematografning tadbirda ishtirok etgan doʻstlaridan biri, aktyor Hans Tauven esa ham soʻz erkinligiga bagʻishlangan qoʻshiq kuyladi.

2007-yil 15-sentabrda yodgorlik vandalizm nishoniga aylandi: qora markerda „Al-Qoida“ va „27-11-2007“ sanasi yozildi. Ushbu ishga qoʻl urgan jinoyatchilar topilmadi.

Havolalar

• Teo van Gog yodgorligi 2007-yil 18-03-da NRC Handelsblad (kerak. )
• Theo van Gog onthuld yodgorligi (video) 18-03-2007 NU.nl  (kerak. )