Heinrich-Heine-yodgorligi (Düsseldorf)
 | Bu maqola oʻzbek tilining imlo qoidalariga muvofiq yozilmagan. Qarang: VP:ORFO. |
O‘tgan yillar davomida Düsseldorf shahrida Heinrich Heine nomiga jami beshta yodgorlik o‘rnatilgan. Birinchi urinish 1887– yilda bo'lgan, ammo bu "yodgorlik mojarosi" tufayli amalga oshmagan. Georg Kolbening "Intilishli yosh" asari 1932– yilda, so'nggida esa "Heine kitobi" 2012–yilda Bert Gerresheimtomonidan yozilgan.
Heinening o'zi vafotidan keyin Düsseldorfdagi yodgorlik bilan taqdirlanishini kutgan. 1837– yil 29– avgustda ukasi Maxga yozgan maktubida u shunday deb yozgan edi: "Men Germaniyada yuragi yirtilgan va yirtiq chopon bilan qabrga boradigan eng olijanob va buyuk odamlarning sonini ko'paytiraman. Ehtimol,Düsseldorf men uchun yodgorlik o'rnatiladi"[1].
Düsseldorfda Heinrich-Heine-yodgorliklari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ernst Gerter tomonidan "Loreley" 1887– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]Düsseldorfda Heinrich-Heine- yodgorligini o'rnatishga birinchi urinish 1887– yilda Heine yodgorligini o'rnatish bo'yicha qo'mita tomonidan qilingan, uning ishini Avstriya-Vengriya imperatori Yelizaveta ham qo'llab-quvvatlagan, u shoirni ayniqsa hayratda qoldirgan. 50 000 belgi. Qo‘mitaga shahar meri Ernst Heinrich Lindeman raislik qildi. Uning a'zolari, shuningdek,,August Courth,Edmund Henoumont ,Emil Hünten, Eduard von Oppenheim ,Adolf von Randow va Adolf Schill hisoblanadi [2]. Düsseldorfdagi Kunsthalleda haykaltarosh Ernst Herterning ko'rgazmasi bo'lib o'tdi. Germaniya imperiyasi va Avstriyada qisman antisemitizm va millatchilik hissalari bilan ajralib turadigan ommaviy munozaralardan so'ng, 1888 –yilda imperator va boshqa tarafdorlar loyihadan voz kechganda, fuqarolardan keyingi xayr-ehsonlar allaqachon to'plangan edi va u qisqa vaqt ichida muvaffaqiyatsizlikka uchradi. .
Mainz va Frankfurt-am Mainshaharlari ham yodgorlikni olishga harakat qilishdi. Nihoyat 1899– yilda New Yorkda amalga oshirildi.Herter tomonidan amalga oshirilgan dizayn Heinening Die Lore-Ley she'rida eslatib o'tilgan Loreleyning afsonaviy shaxsini ko'rsatadi.
Düsseldorfdagi Heinrich-Heine- yodgorligi muvaffaqiyatsizlikka uchraganidan so'ng, imperator Elizabet 1892 –yilda Korfudagi O'rta yer dengizidagi Achilleion qarorgohida Louis Hasselriis tomonidan qurilgan o'zining-Heine- yodgorligiga ega edi. Aylanma yo'llardan so'ng, bu 1939–yilda Toulondagi Botanika bog'ida o'zining hozirgi joyini topdi .
"Akademik prank" 1898– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]1898 –yil iyul oyida noma'lum odamlar Düsseldorfning Hofgarten shahridagi Runde Weiersning "Fontaine Grotto" ga o'ng qo'lida guldasta bilan "beparvo, nafis pozada" odamning suratini qo'yishdi. Grotto etagida quyidagi yozuvli yozuv bor edi: "buyuk Heinrich Heinedan minnatdor!" Shaklni o‘t o‘chirish bo‘limi olib tashlashdan oldin fotograf suratga olgan[3].
Georg Kolbe tomonidan "Intiluvchan yigit" 1932– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash].jpg)
1926 –yilda yozuvchilar Herbert Eulenberg va Hanns Heinz Ewers Heinrich-Heine- haykalini o'rnatishga chaqirdilar. 1929– yilda bu talabga "tayyorgarlik qo'mitasi", meri Robert Lehr boshchiligidagi "mahalliy qo'mita" va "faxriy qo'mita" qo'shildi. Shu tarzda boshlangan Heine yodgorligini o'rnatishga ikkinchi urinish 1931–yilda aniq shaklga ega bo'ldi. Bu yil Düsseldorf shahri tanlov e'lon qildi, unda haykaltarosh Georg Kolbe 1932– yilda "O'sayotgan yoshlik" bronza haykali bilan g'olib chiqdi. Arno Breker va Johannes Knubel o'z dizaynlari uchun qo'shimcha mukofotlarga sazovor bo'lishdi. Kolbe 1913-yilda Frankfurt- am Mainda Heine yodgorligini yaratgan edi, bu Germaniyada birinchi va yagona xalq ko'magida qurilgan va fashistlar terroridan omon qolgan.
Biroq, Düsseldorf musobaqasidan bir yil keyin hokimiyatga kelgan Milliy sotsialistlar endi Heineni sharaflashga ruxsat berishmadi. Tegishli bag'ishlovsiz Kolbening haykali dastlab san'at muzeyining faxriy hovlidagi asosiy yolga qo'yildi. Frankfurt haykali singari, u ham Heinening o'zini emas, balki allegorik figuralar guruhini tasvirlagan, u diktatura va urushdan omon qoldi, chunki Kolbe natsistlar davlatida ham rassom sifatida tan olingan. 1949– yilda u dastlab mo'ljallangan joyga, bugungi NRW Forumining asosiy kirish eshigi qarshisidagi Erenhofga ko'chirildi. Faqat 2002– yilda uning tosh poydevoriga "Heinrich Heinega bag'ishlangan" yozuvi qo'shilgan.
Aristide Maillol tomonidan "Uyg'unlik" bilan Heine memorial 1953– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1953– yilda Hofgartenda Napoleonbergda Heine yodgorligi yaratildi, buning uchun Reinlande va Westfallen san'at assotsiatsiyasi tomonidan to'langan. [4] Narvon tabiiy tosh devor va yozuvlar va medalyon bilan qoplangan tabiiy tosh podium bilan o'ralgan edi. Uning ustida fransuz haykaltaroshi Aristide Maillolning "Garmoniya" haykali, qiz tanasi joylashgan. [5] [6]
Arno Brekerning "Kitob bilan yoshlarga o'tirishi" 1980– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]Herman Lohausen 1979 –yilda Arno Breker tomonidan Heinrich-Heine-yodgorligini o'rnatish uchun Heinrich-Heine- yodgorlik jamiyatiga asos solgan. Ular dastlab uning 1932– yilgi dizaynini amalga oshirishni xohlashdi, lekin 1980– yilda Breker qo'lida kitob bilan o'tirgan yigitning maketini yaratdi. Ushbu haykal bronzadan kattalashtirilgan holda ishlangan.
Haykal madaniyat bo'limi boshlig'i Bernd Dieckmann tomonidan rad etildi, chunki u juda ideallashtiruvchi va an'anaviy edi: „Heine als idealisierte Gestalt auf einem Sockel, das wäre heute, 125–Jahre nach seinem Tod, nur ein um 125–Jahre verspätetes Denkmal, nicht mehr […]. Unsere Zeit verlangt, gerade wenn es um Heine geht, mehr als ein konventionelles Denkmal […]. Theo Lückerning fikricha, Düsseldorf shahri uchun birinchi navbatda siyosiy sabablar bor, ya'ni fashistlar targ'ibotchisi va Gitlerning sevimlisini reabilitatsiya qilishda ishtirok etishni istamaslik. [7]
Keyin Heinrich-Heine-yodgorlik jamiyati haykalni Norderney shahriga hadya qildi. U 1983– yil 6-dekabrda Norderney Kurteatri oldida o'rnatilgan .
Bert Gerresheim tomonidan "Heineni ajratish" 1981– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Schwanenmarkt bog'ining janubiy uchida joylashgan Heinrich-Heine yodgorligi München bankiri va san'at homiysi Stefan Kaminskiyning Düsseldorf shahriga sovg'asidir. Unda Heinrich Heine bo'lingan o'lim niqobi ko'rinishida ko'rsatilgan. U 1978– yilda Bert Gerresheim tomonidan ishlab chiqilgan va 1981– yilda Raimund Kittl tomonidan patinlangan bronza haykal sifatida yakunlangan. Shaharga topshirish 125-yilda aholining katta ishtirokida boʻlib oʻtdi. Heinrich Heine vafotining yilligi.
Gerresheimning ishi dastlab g'ayrioddiy tasviri tufayli juda ziddiyatli edi. Haykal ochilgandan so‘ng darhol norozilik banneri o‘rnatildi. Bu asar “axlatxona”, [7] “uyat” [7] va “boʻrttirilgan yahudiy burni bilan Lazarning yuzi” [7] deb atalgan.Dietrich Schubertningso'zlariga ko'ra, haykal Heinrich Heinening "Lucca hammomlari" (1829) sayohat rasmlarida nola qilgan ziddiyatini ko'rsatish uchun mo'ljallangan.
Hugo Ledererdan keyin "Gunohkor Heine" 1994– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Heinrich-Heine universiteti 1994– yilda Heine yodgorligini o'rnatdi, u 1933– yilda milliy sotsialistlar tomonidan demontaj qilingan Hamburg shahar parkidagi yodgorligiga qaytadi. Alfred Kerr boshchiligidagi donor qo'mitasi buni 1911– yilda Hugo Ledererga topshirdi. U 1926– yilda Hamburg shahar bog'ida, Hamburgning Freien va Hanse shahri Senati tomonidan ajratilgan joyga o'rnatilgan. 1933–yilda u demontaj qilindi va 1943–yilda boshqa minglab bronza buyumlari bilan birga qurol-yarog' ishlab chiqarish uchun parchalanib, eritildi. 1982–yilda Hamburgdagi shahar meriyasi bozorida haykaltarosh Waldemar Otto tomonidan sobiq haykalga o'xshash Heinrich Heine haykal o'rnatildi, Heinrich Heine yodgorligiga (Hamburg) qarang. Hugo Ledererning Heine haykalining ustaxona modeli vaqt sinovidan o'tgan va ilk huquqshunos Fridrix Maasega tegishli edi. Undan keyin yana kattalashtirilgan bronza haykal yasaldi, u 1994–yil 16–iyunda Düsseldorf universiteti va Davlat kutubxonasi binosi oldidagi universitet kampusida yodgorlik sifatida ochildi.
Bert Gerresheim tomonidan Walhalla Bert Gerresheim uchun byusti 2010
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tadbirkor Karl-Heinz Theisen boshchiligidagi Düsseldorfdagi Heinrich Heinening do'stlari doirasi Heineni Bavariyaning Donaustauf shahridagi Walhallaga qabul qilish tashabbusi bilan chiqdi. Shoirning o'zi 1842–yilda o'rnatilgan yodgorlikni "marmar bosh suyagi joyi" deb masxara qilgan. 2010–yil iyul oyida u yerda haykaltarosh Bert Gerreshaimning Heinening o'lim niqobi asosidagi marmar haykali o'rnatildi. [8]
Bert Gerresheimning "Heinening kitobi " 2012– yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Beshinchi Heine yodgorligi Düsseldorfda 2012–yil oktyabr oyida, shuningdek,Heinrich-Heine- universiteti kampusida, Roy Lichtenshtein zali oldida o'rnatildi. Bu Düsseldorf ko'chmas mulk agenti Lutz Aengeveltning sovg'asi bo'lib, uning fikriga ko'ra, universitet kutubxonasi oldidagi haykalni almashtirish uchun mo'ljallangan edi. Shuningdek, u Bert Gerresheim tomonidan yaratilgan.
Taxminan to'rt metr balandlikdagi bronza haykal yurish mumkin bo'lgan beton asosda turadi. U ochilgan kitobni ifodalaydi, kitob muqovalarida Heinening yosh va eski portreti va varaqda Heinening kesilgan profili. Boshqa varaqda Heine ishidan iqtiboslar mavjud. Kitob qaychida yozilgan, yozuvchi boshidan kechirgan senzuraga ramziy ishora. Kitobning orqasida ahmoqning qo'ng'irog'i bor, u Markese Christoforo di Gumpelinosning Romeo va Julettaning Heiening " Sayohat rasmlari III - Lucca vannalari " asaridagi "Voy, men ahmoqman!" iqtibosiga ishora qiladi va bu raqam bilan, Platen ishiga . [9]
Düsseldorfdagi Heinrich Heine uchun keyingi sharaf
[tahrir | manbasini tahrirlash]Heine House, Heinrich Heine Allee, Heinrich Heine universiteti, uning Heinrich Heine mehmon professori, Geinrich Geine instituti, Heinrich Heine jamiyati va Geinrich Heine mukofoti .
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Heinrich-Heine yodgorligi, Heinrich-Heinesharafiga yodgorliklar ro'yxati
Adabiyot
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Heine Almanachi Düsseldorfning yodgorliklarni inkor etishiga qarshi norozilik sifatida . Koch,Nürnberg 1893 ( Digitalisat ).
- Simone Pohlandt: Qarama-qarshilik va provokatsiya. Bert Gerresheimning Heinrich-Heine yodgorliklari. Grupello,Düsseldorf 2016, ISBN 978-3-89978-242-4 .
- Kristian Liedtke : Hamma joyda va hech qayerda. Heinrich-Heine-yodgorliklari. Düsseldorf yilnomasi . 87-jild (2017), 77–100-betlar.
Shaxsiy dalillar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ HSA 21, Nr. 657. Zitiert nach: Joseph Anton Kruse: Heines Düsseldorf – Düsseldorfs Heine. In: Gerhard Kurz: Düsseldorf in der deutschen Geistesgeschichte. Schwann, Düsseldorf 1984, ISBN 3-590-30244-5, S. 345
- ↑ Düsseldorfer Volksblatt, Ausgabe Nr. 301 vom 9. November 1887 (Digitalisat)
- ↑ Ein Akademikerstreich. In: Bürger-Zeitung für Düsseldorf und Umgebung. Ausgabe Nr. 152 vom 5. Juli 1898 (Digitalisat)
- ↑ Stadtarchiv Landeshauptstadt Düsseldorf: Zeitleiste 1930 bis 1960 (mit Abbildung) (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan), abgerufen am 1. Oktober 2012.
- ↑ Online-Portal der Landeshauptstadt Düsseldorf: Auf den Spuren von Heinrich Heine (1) (Wayback Machine saytida 2016-03-22 sanasida arxivlangan), abgerufen am 1. Oktober 2012.
- ↑ Online-Portal der Landeshauptstadt Düsseldorf: Heine in Düsseldorf (Wayback Machine saytida 2016-05-28 sanasida arxivlangan), abgerufen am 1. Oktober 2012.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Das Heinrich-Heine-Denkmal. Ein Zerrbild unserer Zeit? In: Theo Lücker: Düsseldorf – rund um die Karlstadt. Verlag Goethe-Buchhandlung Düsseldorf, Düsseldorf 1990, S. 168.
- ↑ Eckhard Fuhr: Jetzt steht auch Heinrich Heine in der Walhalla. auf: welt.de, 29. Juli 2012, abgerufen am 30. November 2012.
- ↑ Philipp Holstein: Neues Heinrich-Heine-Denkmal für Düsseldorf. auf: rp-online.de, 27. Oktober 2012, abgerufen am 27. Oktober 2012.