Humashahxonim Sulton
| Humashahxonim Sulton | |
|---|---|
| Tavalludi |
1543-yil |
| Vafoti |
1595-yil Istanbul, Usmonli imperiyasi |
| Fuqaroligi | Usmonli imperiyasi |
| Turmush oʻrtogʻi | Mehmed Ferhad pasha, Lalu Mustafa pasha, Gazi Mehmed pasha |
| Bolalari | Mustafabey, Osmanbey, Ibragimbey, Husnibey, Fatmaxanim sulton, Abdulbakibey |
| Otasi | Shaxzoda Mehmed |
| Onasi | Ayi xotun |
Humashahxonim Sulton (Taxminan 1543 yoki 1544, Manisada — 1574 yoki 1595?, Istanbulda) — Shahzoda Mehmedning kanizagi Ayi Xotundan yagona farzandi; Sulton Sulaymon I va Aleksandra Anastasiya Lisovskaning sevimli ikki nabiralaridan biri[1].
Biografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Humashah Manisada tugʻilgan va Shahzoda Mehmedning kanizagi Ayi Xotundan yagona farzandi boʻlgan. Tugʻilgan yilining aniq sanasi nomaʼlum. Entoni Alderson tugʻilgan sanasini 1543-yil, Yilmaz Oʻztuna esa — 1544-yil deb yozgan[2]. Otasining vafotidan koʻp oʻtmay, Humash Istanbuldagi Sulton saroyiga buvisi Aleksandra Anastasiya Lisovskaga yuboriladi. Humashah Sulaymon I ning ikki sevimli nabirasidan biri edi (ikkinchisi Mihrimah Sultonning qizi — Oysha Humashah Sulton). Mehmed vafotidan keyin Humashahning onasi vazir Pertev Poshoga uylandi. Ularning nevarasi Oysha Xotun Usmon II ning birinchi qonuniy xotini boʻldi. U birinchi marta 1566/1567 Ferhat Mehmed Posho (1526-1575) ga turmushga chiqdi. Humashah Sulton Ferhat Mehmed Posho bilan turmush qurishdan oldin yanichar ogʻasi, keyin esa Kastamonu Sanjakbeyi edi. Toʻydan oldin Ferhat vazirlik lavozimini oladi. Unga va uning rafiqasiga Eski Saroy hududidan (Mehmed tomonidan qurilgan) yer berildi, u yerda ular Sulton Boyazid masjidi yonida oʻzlari uchun saroy qurdilar. Pechevining soʻzlariga koʻra, Ferhat „ajoyib qoʻlyozmaga ega boʻlib, Qur’oni Karim nusxalarini qoʻlda koʻchirar va yaxshi narxda sotardi. Bu muborak puldan jasadini dafn etish marosimini oʻtkazishni vasiyat qiladi. Uning qoʻli bilan yozilgan muhtaram Musofilardan biri marhum Sulton Boyazid qabrida hozirgacha saqlanmoqda“. Ularning toʻrt oʻgʻil va besh qizi boʻlgan[3]. 1575-yil 25-avgustda Ferhat Mehmed Posho vafotidan soʻng Humashah Lalu Mustafa Poshoga turmushga chiqadi. Bu nikohda bir oʻgʻil tugʻildi. 1581-yilda Lalu Mustafa posho vafotidan soʻng, Ibrohim poshoning ukasi Gʻozi Mehmed poshoga (?-1592) uchinchi marta turmushga chiqadi. Humashah sulton Istanbulda vafot etgan. Oʻlimning aniq vaqti maʼlum emas. Mehmed Sureyiyning yozishicha, Humashah Murod III (1574-1595) davrida vafot etgan deyilgan, Yilmaz Oztuna vafot etgan sanani 1582-yil deb beradi. U Shehzoda masjidida otasining turbasida dafn etilgan[4].
Bolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Humashah Ferhat poshoga uylanganidan toʻrt oʻgʻil va besh qiz tugʻdi:
- Sultonzoda Mustafa Bey (1569-1593) — Belgrad sanjakbeyi, xattot. Uning Sulaymon Bey ismli oʻgʻli boʻlib, 1655-yilda vafot etgan.
- Sultonzoda Usmon Bey (1571-1626) — Bolu sanjakbeyi.
- Sultonzoda Ibrohim Bey (? — 1601/2 y. vafot etgan) — beylerbey. Uning Mustafa Posho (Bosniyada tugʻilgan, 1636-yilda vafot etgan) ismli oʻgʻli bor edi, u muderris (olim), keyin beylerbey boʻlib xizmat qildi.
- Sultonzoda Husni Bey
- Fatma Xonim-sulton (1567 — 29-iyun 1588) — Kastamonu sanjakbeyi va beylerbeyi Shehrizor Mehmed-bey (vaf. 1586) bilan turmush qurgan, undan Hoji Posho ismli oʻgʻil tugʻgan, u beklik qilgan. Saruxon.
Ismlari nomaʼlum 4 ta qiz. Shuningdek, Humashah Sulton va Ferhat poshoning oʻgʻillari orasida Entoni Alderson Yilmaz Oʻztuna Humashahning nabiralari deb hisoblagan Sulaymon Bey, Hoji Posho va Hasan Beyni koʻrsatadi. Lala Mustafo Posho bilan nikohdan faqat bitta farzand tugʻildi — Sultonzoda Abdulbaki Bey[5].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Piterberg; Gabriel. An Ottoman Tragedy: History and Historiography at Play (inglizcha), 2003 — 271-bet. ISBN 0520930053 9780520930056. Qaraldi: 16-iyul 2022-yil.
- ↑ Öztuna; Yılmaz. Kanuni Sultan Süleyman (turkcha). Babıali Kültür Yayınları, 2006 — 174—189-bet. ISBN 9758486993 9789758486991. Qaraldi: 16-iyul 2022-yil.
- ↑ Alderson; Anthony Dolphin. The Structure of the Ottoman Dynasty (inglizcha). Andoza:Oxf.: Clarendon Press, 1956. Qaraldi: 16-iyul 2022-yil.
- ↑ Süreyya; Mehmet Bey. Sicill-i Osmani (turkcha). Istanbul: Tarih Vakfi Yurt Yayınlar, 1996. Qaraldi: 16-iyul 2022-yil.
- ↑ Tezcan; Hülya. Osmanlı sarayının çocukları: şehzadeler ve hanım sultanların yaşamları, giysileri (turkcha). Aygaz, 2006 — 85-bet. ISBN 9759837226 9789759837228. Qaraldi: 16-iyul 2022-yil.