Ilmiy va badiiy tarjima muammolari

Annotatsiya. Mazkur maqolada tarjima jarayonida muqobil soʻzlarni tanlash, ekstralingvistik unsurlar va tarjimadagi baʼzi gʻalizliklar haqida mulohazalar bildiriladi.

Kalit soʻzlar: tarjima, ifoda shakli, ekstralingvistik unsurlar, iboralarning muqobili.

Annotatsiya. V dannoy state obsujdayutsya voprosi vibora alternativnix slov, ekstralingvisticheskix elementov i nekotorix putanits v protsesse perevoda.

Klyuchevie slova: perevod, forma virajeniya, ekstralingvisticheskie elementi, slovosochetanie.

Abstract. This article discusses the choice of alternative words, extralinguistic elements and some confusions in the translation process.

Key words: translation, form of expression, extralinguistic elements, alternative of expressions.

Badiiy tarjimada asliyat va tarjima matnlari voqelik manzarasining ikki timsolidir. Bu matnlar kitobxon uchun timsollar timsoli hisoblanadi. Bir tildan ikkinchi tilga oʻgirish lisoniy-fikriy qayta yaratish jarayonigina boʻlib qolmay, oʻzaro muqoyasa qilinayotgan timsollarning, manzara va tasavvurlarning, hatto qahramonlar nutqining mohiyatiy-mantiqiy, milliy va uslubiy tavsifini, oʻziga xosligini saqlab qolish jarayoni ham hisoblanadi. Shu jihatdan tarjima lingvistik amalgina emas, madaniyatlararo oʻziga xos qiyosiy tahlil hamdir. Bu oʻz-oʻzidan notanish madaniyat unsurlari yoki tushunchalari guruhiga XOS soʻz- atamalarni (masalan, toʻn, chopon, chakmon, yaktak; ariq, anhor, jilgʻa….) tarjimada berishning eng maqbul usuli va vositasini tanlashni taqozo etadi. Zero, mutlaq muqobil, mutanosib tarjimaning boʻlishi ham qiyin. Tarjima aynanligięsa nisbiy tushuncha.

manbalar

1. Sanjar Siddiq. Adabiy tarjima sanʼati, OʻzAS, 1991-yil, 22-noyabr.

2. Salomov. Gʻ. Til va tarjima. T., 1966.

3. Toshaliyev i. Adabiy tahrir asoslari.-T.; OʻzMU, 2001, 20-b;

4. Toshaliyev I., Holiqova M. Tarjimaning asliyatga aynanligi muammosi. „Istiqlol va til“-Oʻz DJTU ilmiy-amaliy anjumani materiallari, -T.: 2004, 6-9-betlar

5. Mubarakova, P. D. (2022). cultural, historical, scientific and economic relations".

6. Khodjaeva, N. (2019). SEMANTICS OF KINSHIP TERMS AS A FORM OF ADDRESS IN UZBEK TRANSLATIONS OF PREMCHAND. Theoretical & Applied Science, (8), 107-110.

7. KHODJAEVA, N. B. (2021). PREMCHAND’S VARDAAN IN UZBEKISTAN: TRANSLATION ISSUES OF SOME CULTURAL SPECIFIC WORDS. THEORETICAL & APPLIED SCIENCE Uchrediteli: Teoreticheskaya i prikladnaya nauka, (12), 374-377.

8. KHODJAEVA, N. The Development of Indian Literature in Uzbekistan: Historiography of Translation. History of Translation in India, 431.

9. Xodjaeva, N., & Gubaeva, X. (2020). ISSUES ON TRANSLATION OF CHARACTER SPEECH (ON THE EXAMPLE OF KOREAN-UZBEK LITERATURE). MYeJDUNARODNIY JURNAL ISKUSSTVO SLOVA, 3(4).

10. Khodjayeva, N. (2021). The issues of stylistics on translation of historical costumes. ASIAN JOURNAL OF MULTIDIMENSIONAL RESEARCH, 10(4), 534-543.