Indoneziya — Ispaniya munosabatlari
 | |
 Indoneziya |
 Ispaniya |
Indoneziya va Ispaniya 1958-yilda diplomatik munosabatlar oʻrnatgan. Ispaniya Indoneziyani oʻzining tabiiy ittifoqchisi deb biladi va Indoneziyani Osiyo-Tinch okeani mintaqasi bilan tashqi aloqalarida ustuvor davlatlardan biri deb atagan Indoneziyaning Madridda elchixonasi va Barselona va Las-Palmasda konsulliklari, Ispaniyaning Jakartada elchixonasi va Bali shtatining Seminyak shahrida konsulligi bor. Bugun, hamkorlik savdo, madaniyat, taʼlim va mudofaa texnologiyalari kabi turli sohalarda kengaygan[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]_01.jpg)
Ispaniya imperiyasi va Indoneziyaning sharqiy orollaridagi ilk qirolliklari oʻrtasidagi dastlabki aloqa XVI asrda amalga oshirilgan, garchi Indoneziya arxipelagida oʻzlarining mustamlakachilik qoidalarini portugallar, inglizlar va gollandlar amalga oshirgan boʻlsa-da, ispanlar bilan aloqalar ham iliq bo‘lgan.
XVI asr boshlarida Buyuk geografik kashfiyotlar davrida Ispaniya qiroli Karl I Ferdinand Magellanni ziravorlar orollariga boradigan gʻarbiy yoʻlni topish uchun yubordi. Bu davrda Ispaniya Indoneziyaning sharqiy arxipelagida Portugaliya hukmronligiga qarshi kurashardi. 1663-yilda Gollandiyaning Sharqiy Hindiston kompaniyasi Shimoliy Sulavesi va Malukudagi Tidorni qisqa muddat boshqardi, keyinroq shimoldan Filippin arxipelagiga hukmronlik qildi. Natijada, portugal va gollandiyalik hamkasblaridan farqli oʻlaroq, Indoneziya arxipelagidagi Ispaniya taʼsiri qisqa va juda kam edi, chunki ular Filippinda oʻz oʻrniga ega boʻlishgan.
Diplomatik munosabatlar rasman 1958-yilda boshlangan, soʻngra har bir davlat poytaxtlarida elchixonalar tashkil etilgan. 2004-yil dekabr oyida Sumatra orolidagi Banda-Ache shahrida Hind okeanidagi sunamidan soʻng, Ispaniya harbiy kuchlari boshqa xalqaro yordam va xalqaro qidiruv va qutqaruv guruhlari bilan Aceh va Nias orollari oʻrtasidagi sunami falokatini bartaraf etish harakatlariga jalb qilingan.
Davlat tashriflari
[tahrir | manbasini tahrirlash]2007-yil 5-8-fevral kunlari Ispaniya qirolichasi Sofiya Indoneziyaga tashrif buyurdi va 2004-yil dekabrida Hind okeanidagi sunami vayron qilinganidan keyin Ache va Niasda rekonstruksiya qilish uchun Ispaniyaning yordam loyihalarini, shuningdek Gunung Leuzer milliy bog‘idagi tabiatni muhofaza qilish loyihasini ko‘zdan kechirdi. Qirolicha Indoneziya prezidenti Susilo Bambang Yudxoyono bilan uchrashish uchun Banda Ache, Medan, Nias va Jakartaga tashrif buyurdi. Tashrif chog‘ida qirolicha prezident Indoneziya xalqi juda xilma-xilligiga qaramay, o‘z mamlakatini qanchalik yaxshi boshqarayotganidan hayrat va hayratda ekanini bildirdi[2].
Texnologiya va mudofaa sohasidagi hamkorlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1980-yillardan beri Ispaniya va Indoneziya aeronavtika texnologiyasida strategik hamkorlikni yoʻlga qoʻygan, Ispaniyaning CASA va Indoneziyaning IPTN (avval Nurtanio nomi bilan tanilgan) CN-235 oʻrta transport samolyotini birgalikda loyihalashtirgan va ishlab chiqarishgan. Keyinchalik Ispaniya uni C-295 modeliga aylantirdi va birgalikda ishlab chiqarish uchun Indoneziyani tanladi va Osiyo mintaqasidagi distribyutor sifatida Indoneziya toʻqqizta C-295 ga buyurtma berdi. 2013-yilda Ispaniya va Indoneziya mudofaa sohasidagi hamkorlikni yaxshilash boʻyicha oʻzaro anglashuv memorandumini imzoladi, jumladan, taʼlim, rejalashtirish, innovatsiyalar, moddiy-texnik taʼminot va mudofaa mahsulotlarini sotib olish sohalarida hamkorlik qilinmoqda.
Savdo va investitsiyalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ikki davlat oʻrtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 2008-yilda 1,92 milliard AQSh dollariga, 2009-yilda 2,08 milliard dollarga, 2010-yilda esa 2,18 milliard dollarga yetdi. Savdo balansi asosan Indoneziya foydasiga, 2005-2010-yillardagi profitsit bilan, 2009-yilda Indoneziya 1,58 milliard dollar va 2010 yilda 1,62 milliard dollar profitsitni qayd etdi. Ispaniya koʻmir, mis, palma yog'i, tabiiy kauchuk va elektronikani sotib oladigan Indoneziyaning eksport hamkorlari orasida 14-oʻrinni egalladi. Boshqa tomondan, Ispaniya Indoneziyaga samolyotlar, alyuminiy, sigaret qogʻozi va farmatsevtika mahsulotlarini sotadi[3].
Ispaniyaning Indoneziyaga kiritgan sarmoyasi oʻzining haqiqiy salohiyatiga erishmagan deb hisoblanadi, chunki oʻsish uchun katta imkoniyatlar mavjud. Besh yillik davrda (2005-2010) Ispaniya sarmoyasi asosan Yava va Balida joylashgan qurilish, kimyo va farmatsevtika, transport, logistika, saqlash va aloqa sohalarida 17 ta loyihada 48,9 million AQSh dollarini tashkil etdi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Novan Iman Santosa. „Spain, RI strengthen defense, relief ties“. The Jakarta Post (2013-yil 14-fevral). Qaraldi: 2013-yil 13-iyun.
- ↑ „Kunjungan Ratu Sofia dari Spanyol“ (id). Ministry of State Secretariat of the Republic of Indonesia (2007-yil 7-fevral). Qaraldi: 2013-yil 13-iyun.
- ↑ „Pengusaha Spanyol Ingin Tingkatkan Investasi di Indonesia“ (id). Antara News. Qaraldi: 2013-yil 14-iyun.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Indoneziya Respublikasining Madriddagi elchixonasi, Ispaniya (Wayback Machine saytida 2020-10-28 sanasida arxivlangan)