Kontent qismiga oʻtish

Inson huquqlari kuni

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Inson huquqlari kuni (BMTning boshqa rasmiy tillarda: inglizcha: Human Rights Day, ispancha: Día de los Derechos del Hombre, fransuzcha: la Journée des droits de l'homme) — BMT Bosh Assambleyasining taklifiga binoan (423 (V)-sonli rezolyutsiyasi) 1950-yildan boshlab har yili 10-dekabrda nishonlanadi. 1948-yilning shu kuni BMT Bosh Assambleyasi Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasini qabul qildi.

Bosh Assambleya rezolyutsiyasi barcha davlatlarni Inson huquqlari kunini nishonlash bo‘yicha yillik hisobotlarni taqdim etishga taklif qildi. Inson huquqlari bo‘yicha Oliy komissar Inson huquqlari kunini nishonlashni muvofiqlashtirishda muhim rol o‘ynaydi.

SSSRda 1977-yildan beri inson huquqlari himoyachilari Moskvadagi Pushkin maydonida Inson huquqlari kunida „Sukunat mitingi“ni o‘tkazib keladi.

Rossiyada bu kunda turli rasmiy va norasmiy tadbirlar o‘tkaziladi. 2001-yilda Andrey Saxarov nomidagi „Jurnalistika uchun jasorat sifatida“ mukofoti taʼsis etildi. Mukofot rossiyalik jurnalistlarga beriladi va 10-dekabr Inson huquqlari kunida topshiriladi.

2009-yil 10-dekabrda demokratik harakatlar vakillari Pushkin maydonida yana „Sukut mitingi“ o‘tkazdilar. Shunday qilib, ular Rossiyada inson huquqlari yana qo‘pol va hamma joyda buzilayotganiga ishonib, sovet dissidentlarining anʼanalarini qayta tiklashga qaror qilishdi.

Janubiy Afrikada Inson Huquqlari kuni 1960-yilda Sharpevil shahrida sodir bo‘lgan otishma xotirasiga bag‘ishlangan Xalqaro irqiy kamsitishlarga barham berish 21-mart kuni milliy bayram sifatida nishonlanadi.

Kiribatida Inson huquqlari kunini ishlanmaydigan kun deb eʼlon qilindi.

2013-yil 10-dekabr kuni Inson huquqlari bo‘yicha Xalqaro federatsiya (IHXF) va „VESNA“ inson huquqlari markazi „Belarusiyada mehnat huquqlari va majburiy mehnatning keng tarqalgan buzilishi“ haqida 80 sahifalik batafsil hisobotni taqdim etdi[1].

Har yili BMT Inson huquqlari kunining asosiy mavzusini belgilaydi[2]:

  • 2004-yil — „Inson huquqlari sohasida taʼlim“
  • 2005-yil — „Qiynoqlar va unga qarshi kurashish boʻyicha global harakatlar toʻgʻrisida“
  • 2006-yil — „Qashshoqlikka qarshi kurash — rahm-shafqat emas, burch“
  • 2007-yil — „Inson qadr-qimmati va adolat barchamiz uchun“
  • 2008-yil — „Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasining 60 yilligi“
  • 2009-yil — „Turlilikni himoya qilish — kamsitishni tugatish“
  • 2010-yil — "Jim boʻlmang… diskriminatsiyaga yoʻq deng!
  • 2011-yil — "Umumiy bayramimiz — Inson huquqlari kunini qoʻllab-quvvatlang!
  • 2012-yil — "Ovozingizni eshittiring!
  • 2013-yil — „Huquqlaringiz uchun 20 yil kurash!“
  • 2014-yil — „Inson huquqlari yiliga 365 kun“
  • 2015-yil — „Bizning huquqlarimiz, erkinliklarimiz, har doim“
  • 2016-yil — Bugun kimningdir huquqlari uchun kurashing!
  • 2017—2018-yillarda — Tenglik, adolat va inson qadr-qimmati uchun turing