Islomxo‘ja minorasi
| Islomxo‘ja minorasi | |
|---|---|
.jpg) | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Maqomi | YuNESKO roʻyxatiga olingan |
| Turi | minora |
| Shahar | Xiva |
| Mamlakat | Oʻzbekiston |
| Qurilishi boshlangan | 1908-yil |
| Qurilishi tugagan | 1910-yil |
| Balandligi | 56.6[1] yoki 44.5 metr[2] |
| Dizayn va konstruksiya | |
| Meʼmor | Xudoybergan hoji, Bolta Voisov va Eshmuhammad Xudoyberdiyev |
| Quruvchi | mahalliy aholi va taklif etilgan hunarmand-ishchilar |
 Islomxoʻja minorasining oʻrni xaritada | |
| Islomxo‘ja minorasi | |
Islomxoʻja minorasi – Xivadagi minora, Islomxoʻja majmuasi tarkibiga kiruvchi Ichan-qalʼa qalʼasi markazida shu nomdagi madrasa bilan birga joylashgan. Bu Xivaning eng baland binosi boʻlib, baʼzi maʼlumotlarga koʻra, 56,6 metr koʻrsatkichi bilan Oʻrta Osiyodagi ikkinchi eng baland minoradir (uchinchi oʻrinda Buxorodagi Kalon minorasi – 46,5 metr), birinchi oʻrinda Koʻhna Urganchdagi Qutlugʻ Temur minorasi 60 metrdan ortiq[3]). Biroq, L. Y. Mankovskiy va V. A. Bulatovaning soʻzlariga koʻra, minoraning gʻayrioddiy yuqoriga surishi optik effekt boʻlib, u diametrning yuqoriga qarab tez qisqarishi va minoraning ritmik qoplamasi bilan bogʻliq, minoraning haqiqiy vertikal oʻlchami esa atigi 44,5 metrni tashkil qiladi.
Minora va Islomxoʻja madrasasi qurilishi Xiva xonligi hukmdori Asfandiyorxonning qaynotasi va bosh vaziri Islomxoʻja tashabbusi bilan 1908-yilda boshlangan. Minora va madrasa qurilishida taniqli meʼmor Xudoybergan hoji, shuningdek, mohir naqqosh Eshmuhammad Xudoyberdiyev, Bolta Voisovlar ishtirok etgan. Ikkala ob’ektning qurilishi 1910-yilga kelib tugallandi.
Minoraning tagidagi diametri 9,5 metrni tashkil qiladi. Ustun ichida gʻishtli spiral zinapoya rotunda platformasiga olib boradi. Bir vaqtlar minora bir qancha vazifalarni bajargan. U ham kuzatuv minorasi edi, ham diniy funksiyaga ega edi, xususan, u eng yaqin masjidga azon (musulmonlarni namozga chaqirish) uchun ishlatilgan. Bundan tashqari, aholini eng yaqin maydonga hukmdorlar farmonlarini oʻqish uchun taklif qilish va boshqa holatlar uchun foydalanilgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ НЭУ & 2000—2005, Исломхўжа мадрасаси ва минораси.
- ↑ Маньковская Л., Булатова В.. Памятники зодчества Хорезма, 5000 экз, Ташкент: Издательство литературы и искусства имени Гафура Гуляма, 1978 — 149-bet.
- ↑ Pamyatniki arxitekturi Turkmenistana. Leningrad, 1974,s.191-192
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Natsionalnaya ensiklopediya Uzbekistana (uzb.). – Tashkent, 2000—2005.
- Mankovskaya L., Bulatova V. Pamyatniki zodchestva Xorezma / nauch. red. G. A. Pugachenkova. – Tashkent: Izdatelstvo literaturi i iskusstva imeni Gafura Gulyama, 1978. – S. 149. – 192 s. – 5000 ekz.