Italiyaning Afgʻonistondagi harbiy kontingenti
| Italiyaning Afgʻonistondagi harbiy kontingenti | |
|---|---|
 Afg'onistondagi Italiya posti (2010-yil 18-noyabr) | |
| Faol | 2002-yil–2021-yil 29-iyun |
| Davlat | Italiya |
| Kimga qaram | Italiya Mudofaa vazirligi |
| Tarmoqlar | ISAF (2002 - 2014) |
Italiyaning Afgʻonistondagi harbiy kontingenti Italiya qurolli kuchlarining 2002-yilda tashkil etilgan boʻlinmasi hisoblanadi. 2002—2014-yillarda ISAF kuchlari tarkibida harakat qilgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2002-yilda Italiya hukumati ISAF kuchlariga harbiy kontingent yubordi.
2007-yil sentabr oyida Hirot viloyatida ikki italyan askari asirga olindi, ammo ikki kundan keyin qoʻshni Farah viloyatida ular Britaniya SBS maxsus kuchlari tomonidan ozod qilindi va davolanish uchun kasalxonaga yuborildi[1].
2013-yil 1-avgust holatiga koʻra kontingent 2825 nafar harbiy xizmatchini tashkil qilgan.
2014-yil 28-dekabrda NATO qoʻmondonligi Afgʻonistonda „Bardoshli erkinlik“ operatsiyasi yakunlanganini eʼlon qildi. Biroq, 2015-yil 1-yanvarda boshlangan "Qatʼiy qoʻllab-quvvatlash" operatsiyasiga koʻra, mamlakatda harbiy harakatlar davom etdi va xorijiy qoʻshinlar mamlakatda qoldi.
Dastlab, Italiya mamlakatda „500 dan ortiq harbiy xizmatchilarni“ qoldirishni va Hirot viloyatida xorijiy qoʻshinlar rahbariyatini saqlab qolishni rejalashtirgan edi[2]. 2015-yil oktabr oyida Italiya kontingenti soni 760 ga yaqin harbiy xizmatchilarni tashkil etdi .
2016-yilning 16-yanvarida Italiyaning Kobuldagi elchixonasiga raketa uchirilishi natijasida ikki elchixona qoʻriqchisi yaralangan[3].
2018-yil iyul oyida Italiya harbiy kontingentining kuchi 895 askarni tashkil etdi[4].
2019-yilning 28-yanvarida Italiya mudofaa vaziri E.Trenta Afgʻonistondagi italyan kontingenti soni 900 nafar askar ekanligini eʼlon qildi, shuningdek, Italiya harbiy kontingentini „2019-yil oxirigacha oʻn ikki oy ichida“ Afgʻonistondan olib chiqib ketish niyatini bildirdi[5].
2020-yil fevral oyida Italiya harbiy kontingenti soni 895 nafarni tashkil etdi[6].
2021-yil 14-aprelda AQSh prezidenti Jo Bayden 2021-yilning 11-sentabriga qadar bu jarayonni yakunlash bilan 2021-yil may oyida AQSh qoʻshinlarini Afgʻonistondan olib chiqishni boshlash rejalarini eʼlon qildi. Xuddi shu kuni, NATO mamlakatlari tomonidan „yaqin bir necha oy ichida“ qoʻshinlarni olib chiqish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi. 2021-yil 8-iyunda Italiya qoʻshinlarini Afgʻonistondan evakuatsiya qilish boshlandi, 2021-yil 29-iyun kuni Italiyaning soʻnggi qoʻshinlari mamlakatni tark etishdi.
2021-yil 15-16-avgust kunlari Tolibon kuchlari Kobulni egallab oldi va 2021-yil 16-avgustda Italiya hukumati mamlakatda qolgan Italiya fuqarolari, chet el fuqarolari va avval Italiya bilan hamkorlik qilgan afgʻonlarni evakuatsiya qilish uchun Afgʻonistonga samolyot joʻnatishga qaror qildi. Oxirgi italyan samolyoti 2021-yil 27-avgust kuni Kobul xalqaro aeroportidan havoga koʻtarildi, jami 4900 nafar afgʻon fuqarolari Italiya samolyotlari tomonidan olib chiqib ketildi.
Natijalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Italiya Mudofaa vazirligining rasmiy maʼlumotlariga koʻra, 2019-yil 28-yanvargacha Italiya Afgʻonistondagi operatsiyada ishtirok etgan 17-yil davomida 7 milliard yevro sarflagan[5]. Operatsiyada qatnashgan butun vaqt davomida shaxsiy yoʻqotishlar — 54 harbiy xizmatchi halok boʻldi[5] va 723 nafar yarador boʻlgan
Shuningdek, qurbonlar orasida 2020-yil 25-martgacha boʻlgan davrda COVID-19 bilan kasallangan toʻrt nafar askar aniqlangan.
Yuqorida sanab oʻtilgan yoʻqotishlarga Karabineri korpusining italiyalik ofitseri, 2007-yildan beri Kobuldagi Italiya elchixonasida giyohvandlikka qarshi kurash boʻyicha mutaxassis sifatida xizmat qilgan podpolkovnik Krishtianu Konjiu kirmaydi (uning shartnomasi 2011-yil 31-mayda tugagan). U Italiyaga qaytishi kerak edi, biroq Afgʻonistondan ketishi kechikib, 2011-yilning 4-iyunida Panjshir viloyatining Xanj tumanidagi Mokni vodiysida afgʻonlar tomonidan oʻldirilgan .
Yuqorida sanab oʻtilgan barcha yoʻqotishlani oʻz ichiga olmaydi "контрактниковkoalitsiya kuchlarining (xorijiy xususiy harbiy va xavfsizlik kompaniyalari, minalardan tozalash kompaniyalari xodimlari, aviatsiya operatorlari, shuningdek koalitsiya davlatlarining ruxsati va manfaatlarini koʻzlab Afgʻonistonda faoliyat yuritayotgan boshqa fuqarolik xodimlari)[7]:
- Masalan, 2007-yil sentyabr oyida Hirot viloyatida Italiya ISAF kontingentining afgʻon tarjimoni yaralangan
- 2011-yil 4-iyun kuni Panjshir viloyatining Xanj tumanidagi Mokni vodiysida italiyalik zobitga hamrohlik qilgan afgʻon tarjimoni Miftohuddin bir necha oʻqdan yaralangan
- 2013-yil mart oyi boshida Italiyaning ISAF kontingentining yana bir afgʻon tarjimoni Farah provinsiyasida mina portlashi oqibatida yaralandi
- 2021-yilning 25-yanvarida Kobulda Italiya elchixonasining „Toyota Land Cruiser“ zirhli jipi mahalliy elchixona xodimlari bilan portlatilgan, ulardan biri jarohatlangan
Yuqorida sanab oʻtilgan yoʻqotishlar urushda qatnashish uchun moliyaviy xarajatlarni, shuningdek, Afgʻonistondagi Italiya kontingentining texnikasi, qurollari va boshqa harbiy mulkidagi yoʻqotishlar toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni oʻz ichiga olmaydi.
- Dastlabki hisob-kitoblarga koʻra, Italiyaning Afgʻonistondagi harbiy amaliyotda ishtirok etishi uchun sarflagan xarajatlari qariyb 8,7 milliard yevroni tashkil etgan. Shundan 840 million yevro „Afgʻon armiyasiga sarmoya kiritildi“.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Abducted Italian soldiers freed in Afghanistan // informagentstvo REUTERS ot 24-sentyabrya 2007
- ↑ mayor A. Ognev. Uchebno-trenirovochnaya missiya NATO „Reshitelnaya podderjka“ v Afganistane // „Zarubejnoe voennoe obozrenie“, № 3 (816), mart 2015. str.13-15
- ↑ „Two guards injured after rocket hits Italian Embassy in Kabul“. 2021-yil 15-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 9-fevral.
- ↑ „Resolute Support Mission: Key Facts and Figures“. 2021-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-mart.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Italiya // „Zarubejnoe voennoe obozrenie“, № 4 (865), aprel 2019. str.91
- ↑ „Resolute Support Mission: Key Facts and Figures“. 2021-yil 25-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-may.
- ↑ general-mayor M. Vildanov, polkovnik A. Turigin. Chastnie voennie kompanii v SShA // jurnal „Zarubejnoe voennoe obozrenie“, № 7, 2018, str.32-37