Ivan Manzhura
Ivan Manzhura | |
---|---|
Asl ismi | Іван Іванович Манжура |
Tavalludi |
1851-yil 1-noyabr |
Vafoti |
1893-yil 15-may Yekaterenoslav |
Ijod qilgan tillari | ukrain tili |
Fuqaroligi | Rossiya imperiyasi |
Ivan Ivanovich Manjura (1851 - 1893) - ukrainalik shoir, yozuvchi, folklorshunos, etnograf, jurnalist, leksikograf, tarixchi, sotsiolog, rus va nemis tillaridan ukrain tiliga tarjimon; tilshunos Aleksandr Afanasevich Potebnaning jiyani.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ivan Manjura 1851-yil 20-oktyabr (1-noyabr) kuni Xarkov shahrida kichik amaldor oilasida dunyoga kelgan. U Xarkov veterinariya institutida ta’lim olgan, biroq u yerdan chetlashtirilgan[1][2].
Manjura Ukraina folkloriga katta qiziqish bildirgan va Ukraina bo‘ylab qilgan sayohatlarida ko‘plab xalq og‘zaki ijodi namunalarini yozib olgan. Shu sababli, Xarkov olimlari N. F. Sumtsov va A. A. Potebnya Manjuraga e’tibor qaratishgan bo‘lib, ularning ko‘magida u o‘z asarlarini nashr etishni boshlagan[3].
Manjura adabiyot maydoniga ilk bor "Ivan Kalichka" taxallusi bilan (ukr. Іван Калічка) qadam qo‘yib, ukrain xalq ertaklarini badiiy qayta ishlash orqali chiqish qildi. Uning bu asarlari 1885 va 1886-yillarda Yekaterinoslavda alohida kitoblar shaklida nashr etildi. Ivan Ivanovich Manjuraning ko‘plab folklor yozuvlaridan keyinchalik M. P. Dragomanov o‘zining "Kichik rus rivoyatlari to‘plami" asarida foydalandi[4].
I. Manjuraning "Stepovi dumı ta spıvi" nomli asl lirik asarlar to‘plami 1889-yilda Rossiya imperiyasining poytaxti Sankt-Peterburgda A. A. Potebnyanıng tahriri ostida nashr etilgan[5][6].
I. I. Manjuraning ko‘plab she’rlarida xalqning og‘ir mehnatli hayoti aks ettirilgan. ESBEga ko‘ra, ularning mazmunida shoirning o‘zi boshidan kechirgan uysizlik, darbadarlik, kambag‘allik va xastalik bilan o‘tgan hayoti ham o‘z aksini topgan[7][8]. Manjura she’riyati demokratik kayfiyatlar bilan yo‘g‘rilgan bo‘lib, Taras Shevchenko va Nikolay Alekseevich Nekrasovning kuchli ta’siri ostida rivojlangan; Manjura o‘z asarlarida ukrain xalq she’riyatining obrazli ifodalaridan keng foydalangan[7].
Ivan Ivanovich Manjura 1893-yil 3 (15)-mayda Yekaterinoslav shahrida vafot etib, Sevastopol qabristoniga dafn etilgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Andoza:ВТ-БСЭ1
- ↑ Andoza:ВТ-ЭСБЕ
- ↑ Andoza:ВТ-БСЭ1
- ↑ Andoza:ВТ-БСЭ1
- ↑ Andoza:ВТ-БСЭ1
- ↑ Большая биографическая энциклопедия. 2009 год.
- ↑ 7,0 7,1 Andoza:ВТ-БСЭ1
- ↑ Andoza:ВТ-ЭСБЕ