Janubiy payyutlar
Janubiy Payyutlar (inglizcha: Southern Paiute) — AQShdagi hindu qabilasi boʻlib, u anʼanaviy ravishda Buyuk Havza mintaqasida, Kolorado daryosining shimoliy va gʻarbiy qismida, hozirgi Nevada, Yuta va Arizona shtatlarida yashagan[1].
Bugungi kunda janubiy Payyutlar oʻzlarining anʼanaviy hududlarida joylashgan bir nechta hind rezervatsiyalarida istiqomat qilishadi.
Til
[tahrir | manbasini tahrirlash]Janubiy Payyutlar tili yuto-Astek tillari oilasining Numik tarmogʻiga kiradi va bir nechta dialektlardan iborat boʻlib, ular orasidagi farq unchalik katta emas.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yevropaliklarning Janubiy Payyutlar bilan birinchi aloqasi 1776-yilda Silvestre Veles de Eskalante va Fransisko Atanasio Dominges Kaliforniya missiyalariga quruqlikdagi yoʻlni topishga urinayotganda uchrashganlarida sodir boʻlgan. Ushbu sanadan oldin janubiy Payyutlar navaxo va yut hujumlariga duchor boʻlgan.
1851-yilda ularning yerlariga mormon koʻchmanchilari joylashgan, ular bilan munosabatlar asosan tinch edi. 1870-yillarning boshidan boshlab AQSh hukumati Janubiy Payyutlarni rezervatsiyalarga koʻchirishni boshladi[2].
Aholi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Jeyms Muni (1928) 1845-yilda Shimoliy va Janubiy Payyutlar birgalikda 7500 tani tashkil etganligini hisoblagan[3]. 1923-yilgi Hindiston ofisi hisobotida Nevada va janubi-gʻarbiy Yutada 226 ta koʻrsatilgan, ammo janubiy Payyutlarning bir qismi yutlar deb hisoblangan. 1930-yilgi aholini roʻyxatga olishda 294 kishi hisoblangan, Chemeuevi bundan mustasno. Qoʻshma Shtatlarning hindularning ishlari boʻyicha boshqarmasi hisobotiga koʻra, 1937-yilda 439 ta Janubiy Payyutlar[3] boʻlgan.
2010-yilda Shimoliy va Janubiy Payyutlarning umumiy aholisi 9340 kishini tashkil etgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „2010 Census CPH-T-6. American Indian and Alaska Native Tribes in the United States and Puerto Rico: 2010“. www.census.gov. 9-dekabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-yanvar 2015-yil.
- ↑ Народы и религии мира, 2000 — 405-bet.
- ↑ 3,0 3,1 John Reed Swanton — The Indian Tribes of North America
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Pritzker, Barry M. A Native American Encyclopedia: History, Culture, and Peoples. Oxford, England: Oxford University Press, 2000. ISBN 978-0-19-513877-1.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Paiute Indian Tribe of Utah
- Traditional Southern Paiute Territory: Band Divisions (Wayback Machine saytida 2022-06-16 sanasida arxivlangan)
