Jinghu
Jinghu (xit. 京胡, pinyin Jīnghu — Pekin operasida joʻrlik qiluvchi anʼanaviy xitoy torli cholgʻu asbobi. Pekin skripkasi nomi ham baʼzan ishlatiladi[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Taxminlarga koʻra, jinxu Pekin operasi bilan bir vaqtda — 1785-yilda imperator Chianlong davrida paydo boʻlgan. Koʻplab turdosh cholgʻu asboblari, jumladan, erhu[2] singari hutsin[3] asosida yaratilgan.
Tavsifi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tashqi koʻrinishidan erhuga oʻxshaydi, lekin ancha kichikroq; jinghu — hutsin cholgʻu asboblari oilasining eng kichigi va ovozi eng balandi[4]. Oldiga ilon terisi qoplangan, tanasi bambukdan qilingan[2]. Cholgʻu asbobi umumiy uzunligi taxminan 50 santimetrni tashkil qiladi[4]. Cholgʻuning umumiy uzunligi taxminan 50 santimetrni tashkil qiladi[4].
Boʻyinchasining yuqori qismida ikkita qulogʻi bor[5]. Ikki tor anʼanaviy ravishda ipakdan qilinadi, ammo bugungi kunda ular odatda poʻlat yoki neylondan qilinadi[4]. Kamoncha uchun ot qili ishlatiladi[6].
Aksariyat jinxu ikki oktava diapazoniga ega. Ikkita tur mavjud: erhuan (tonallik D yoki E) va sipi (tonallik E yoki G)[6].
Pekin opera orkestrida u erhu[7] joʻrligida asosiy torli cholgʻu hisoblanadi.
Jinghu uchun asarlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jinghu uchun yakkaxon asarlar deyarli yoʻq, cholgʻu asosan joʻrovoz sifatida qoʻllanadi.
Jinghu uchun quyidagi asarlar borligi maʼlum:
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Ван Чуньмей. Специфические черты китайского оперного искусства // Музичне мистецтво і культура : сборник. — Одесса: Друкарський дім, 2011. — Вып. 13.
- ↑ 2,0 2,1 „Цзинху“. Китайский информационный Интернет-центр (2006-yil 23-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 2-may.
- ↑ „Китайский струнный инструмент эрху“. Международное радио Китая (2005-yil 28-may). Qaraldi: 2016-yil 2-may.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 „Jinghu“ (en). Encyclopædia Britannica. Qaraldi: 2016-yil 2-may.
- ↑ „Chinese Musical Instruments“ (en) (deadlink). Chinaculture.org. 2016-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 2-may. „arxiv nusxasi“. 2016-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 5-may.
- ↑ 6,0 6,1 {|url=http://www.chinaculture.org/gb/en_madeinchina/2005-03/23/content_67372_11.htm}}[sayt ishlamaydi]
- ↑ Ван Чуньмей. Специфические черты китайского оперного искусства // Музичне мистецтво і культура : сборник. — Одесса: Друкарський дім, 2011. — Вып. 13.