Kalan

Kalanlar

Suv qunzudining koʻrinishi

[1] Kalan yoki suv qunduzi — suvsarlar oilasiga mansub yirtqich dengiz sutemizuvchisi hisoblanadi.Tuzilishi Tanasining uzunligi 1.3-1.4 metrni tashkil etadi. Dumining uzunligi 30-36 sm. Kalanlar yaxshi suzadi, tanasi uzunchoq, tumshugʻi toʻmtoq va boshi katta boʻladi. Oldingi panjalari suzish pardalarida kichkina barmoqlar joylashgan, orqa panjalari suzish pardalari bilan qoplangan. Kalanlar muqim kun kechiruvchi jonivor boʻlib, umriningkoʻp qismini suvda oʻtkazadi. Qirgʻoqqa faqatgina dam olish uchun yoki yirtqich baliqlar hujumidan himoyalanish uchungina chiqadi. Kalanlar toʻda boʻlib yashaydi. U quruqlikda sudralib harakatlanadi. Biroq xavf-xatar tugʻulganida suzish tezligini soatiga 16 km gacha oshiradi. 20-25m gacha chuqurlikka tushib, (baʼzan 50 m gacha), suv tubida 5-8 daqiqa tura oladi. Kalanlar Tinch okeanining shimolida, qirgʻoq boʻylarida yashaydi. Ular dengiz oʻtlari, qisqichbaqalar hamda mayda baliqlar bilan oziqlanadi. Kalanlar bir yilda bitta, baʼzan ikkitagacha bola tugʻadi. Ogʻirligi 1,5-2,5 kg atrofida, uzunligi esa 55sm gacha yetadi. Kalanlar oʻrtacha 9-11 yil, kamdan kam hollardan — 20 yilgacha yashaydi.

O`rganilishi va Tarixi

Kalanlar oʻrganilish tarixi

Dengiz otterining birinchi ilmiy tavsifi Georg Steller tomonidan qilingan [2]. Georg Steller Vitus Bering qoʻmondonligi ostida Ikkinchi Kamchatka ekspeditsiyasida qatnashdi. Ekspeditsiya kemasi Qoʻmondon orollari yaqinida halokatga uchradi va dengizchilar 1741-1742 yillar qishini ushbu arxipelagning eng katta orollarida oʻtkazishga majbur boʻldilar, keyinchalik u Bering oroli deb nomlandi. Dengiz hayvonlarini, xususan, dengiz otlarini ovlash tufayli ekspeditsiyaning koʻplab aʼzolari qishki eng ogʻir sharoitlarda omon qolishga muvaffaq boʻlishdi (78 kishidan atigi 47 kishi tirik qoldi, oʻlganlar orasida Beringning oʻzi ham bor edi).Georg Steller ekspeditsiyaning tabiatshunosi boʻlib, muntazam yozuvlar olib bordi. 10 yil oʻtgach, Stellerning oʻlimidan soʻng, Imperator Fanlar akademiyasi uning „De Bestiis Marinis yoki dengiz hayvonlari“ asarini nashr etdi, unda orolning dengiz hayvonlarining batafsil tavsifi, shu jumladan juda batafsil koʻp sahifali tavsif mavjud [3].. dengiz otter.. 18-asrning ushbu nashri keyingi 200 yil davomida dengiz otterlarining asosiy manbasiga aylandi, chunki 20-asrning 30-yillarigacha dengiz otterini tabiatda hech kim oʻrganmagan [4].

Tasnif

Oʻlchamlari, yashash muddati. Dengiz otteri nisbatan katta hayvondir: uzunligi bir yarim metrga etadi, vazni — 45 kg. Erkaklar urgʻochilarga qaraganda kattaroqdir: ular odatda 35% ogʻirroq va 10% uzunroqdir. Voyaga etgan erkaklarning massasi 22 dan 45 kg gacha, uzunligi 120 dan 150 sm gacha oʻsadi. Kaliforniya dengiz otterining kattalar urgʻochilari 14 dan 36 kg gacha, uzunligi 100 dan 140 sm gacha oʻsadi[5].Tana tuzilishi

Boshning shakli va tanasining umumiy tuzilishi jihatidan dengiz otteri daryo otteriga oʻxshaydi. Biroq, dengiz otterlari yanada choʻzilgan va ancha massiv silindrsimon tanaga ega. Dengiz otterlarining boʻyni qisqa, qalin, boshi yumaloq, kichik quloqlari va uzun vibrissalari bilan. Dengiz otterining terisi uning ustiga sumka kabi oʻtirib, koʻplab burmalarni hosil qiladi.

Bosh korinishi

Burun

Koʻzlari

Ogʻzi

Yana qarang

• Qo`shimcha Manba
• Qo`shimcha Manba
• Maxsus rus sayti orqali malumot o`qish (Wayback Machine saytida 2023-04-08 sanasida arxivlangan)
• You Tube video

Bahodirova1907 (munozara) 15:14, 8-Aprel 2023 (UTC)