Kalusha Bwalya
| Kalusha BwalyaKalusha Bwalya | |
|---|---|
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
16-avgust 1963-yil Mufulira, Northern Rhodesia |
| Millati | Zambian |
| Kasbi |
Footballer (retired) Football administrator |
Kalusha Bwalya - Zambiyalik sobiq xalqaro futbolchi. U Zambiyaning eng koʻp oʻyin oʻtkazgan sakkizinchi futbolchisi, Godfrey Chitalu va Aleks Choladan keyin barcha vaqtlarning eng yaxshi toʻpurarlari roʻyxatida uchinchi oʻrinda turadi. Kalusha 1988-yilda France Football jurnali tomonidan Afrikada yilning eng yaxshi futbolchisi deb topildi. 1996-yilda FIFA tomonidan yilning eng yaxshi oʻyinchisi nominatsiyasiga nomzod boʻldi, hamda u yerda butun yil davomida maqtovli o'yin ko'rsatgan holda, biroz vaqtdan so'ng dunyoning top-15 ta futbolchilar ro'yxatiga kiritildi.
Uning akasi Benjamin Bwalya professional futbol o'yinchisi bo'lib, ukasi Joel Bwalya kabi Zambiya terma jamoasida oʻynagan.[1] Uning amakivachchasi Cardiff City va Welsh terma jamoasi sobiq futbolchisi Robert Earnshaw boʻlgan.
Uning futbolchi, murabbiy va Zambiya futbol assotsiatsiyasi prezidenti sifatidagi faoliyati qisman "Eightteam" hujjatli filmida koʻrsatilgan.[2]
2016-yil 20-martda Kalusha Zambiya Futbol Assotsiatsiyasi (FAZ) saylovlarida taniqli biznesmen futbol amaldoriga aylangan, lekin Andrew Kamanga 163 va 156 ovoz bilan magʻlub boʻldi.
2018-yil avgust oyida FIFA jahon futbol tashkiloti Bwalyani ikki yilga milliy va xalqaro miqyosdagi futbolga aloqador barcha tadbirlardan chetlashtirdi. Mustaqil Etika qoʻmitasining FIFA hakamlar palatasi uni FIFA axloq kodeksining 16-moddasi (Maxfiylik) va 20-moddasi (Sovgʻalar va boshqa imtiyozlarni taqdim etish va qabul qilish) buzganlikda aybdor deb topdi. Taʼkidlanishicha, Bwalya Qatar rasmiysi Muhammad Bin Hammamdan sovgʻa shaklida pora olgan.[3] Kalusha Zambiya futboli tarixidagi eng buyuk futbolchilardan biri hisoblanadi.[4]
Xalqaro martabasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Bwalya 1988-yilgi Olimpiada oʻyinlarida ishtirok etgan milliy terma jamoa aʼzosi boʻlib, Italiyaga qarshi oʻyinda (4:0) eng mashhur xet-trik bilan o'zini namoyon qildi. To'liq xalqaro miqyosda u 1983-yildan 2004-yilgacha 87 ta xalqaro o'yinda maydonga tushib, 39 ta gol urgan. U 1983-yil aprel oyida Ndoladagi Millatlar kubogi saralashida Dag Hammarskjoeld stadionida Sudanga qarshi debyut qildi va keyingi yili jahon chempionati saralashida Uganda darvozasiga birinchi golini urdi.
U 1994-yilgi Jahon chempionatiga saralash oʻyinlari paytida milliy futbol terma jamoasining sardori boʻlgan boʻlsa-da, Kalusha 1993-yil 28-aprelda samolyot Atlantika okeaniga qulashi natijasida butun jamoa va uning rahbariyati halok boʻlgan baxtsiz parvozdagilar orasida emas edi. U PSV "PSV Eindhoven"da oʻynar ekan, uning jadvaliga koʻra, jamoa samolyotida emas, jamoaga qoʻshilish uchun Gollandiyadan Senegalga uchib ketgan.[5][6] Afrikaning eng mashhur "11-raqami" Kalusha Bwalya keyingi yili milliy terma jamoaning tiklanishiga boshchilik qildi va 1994-yilda Tunisda boʻlib oʻtgan CAF Afrika Millatlar Kubogida ikkinchi oʻringa koʻtarildi. Milliy terma jamoa 1996-yilda Janubiy Afrikada oʻtkazilgan navbatdagi Afrika kubogida 3-oʻrinni egalladi va Kalusha turnirning eng yaxshi toʻpurari sifatida "Oltin butsa" mukofotini qoʻlga kiritdi.
U 2006-yilgi Afrika Jahon chempionati saralash oʻyinlarida futbolchi-murabbiy boʻlgan. 2004-yil 5-sentyabrda Zambiya Liberiya bilan oʻynadi va oʻyin tugashiga 0:0 daqiqa qolganida durang qayd etildi. 41 yoshli Kalusha ikkinchi bo'limda zaxiradan maydonga tushdi va to'g'ridan-to'g'ri jarima zarbasidan gol urib, Zambiyani 1:0 hisobida g'alaba qozondi va Afrikaning 1-guruhida peshqadamlik qildi.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Football. „Joel Bwalya, Kalusha's often forgotten brother“. CAFOnline.com.
- ↑ „Eighteam (2014) - IMDb“ (en-US). www.imdb.com. Qaraldi: 2021-yil 19-may.
- ↑ Editor. „Zambian Legend Kalusha Bwalya banned from football by FIFA“ (en-GB). East African Business Week (2018-yil 10-avgust). 2021-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 14-iyul.
- ↑ Oludare. „ʻTheir dreams are our dreams’ - Bwalya in moving tribute to Zambia’s late heroes“ (en). Goal (28-aprel 2020-yil). — „"the Zambian football great"“. Qaraldi: 28-may 2021-yil.
- ↑ Bwalya, Kalusha. „Kalusha reflects on tragedy“. BBC News (28-aprel 2003-yil).
- ↑ Djazmi, Mani. „Zambian footballers remember a lost generation of players“. BBC Sport. BBC (10-fevral 2012-yil). Qaraldi: 11-fevral 2012-yil.