Kanada — Finlandiya munosabatlari
 | |
 Kanada |
 Finlandiya |
.jpg)
Kanada — Finlandiya munosabatlari Kanada va Finlandiya oʻrtasidagi tashqi aloqalardir. Ular oʻrtasida diplomatik munosabatlar 1947-yil 21-noyabrda oʻrnatilgan. Kanadaning Xelsinkida elchixonasi bor. Finlandiyaning Ottavada elchixonasi bor. Finlandiyada 143 000 dan ortiq kanadaliklar va 2 000 dan ortiq kanadalik immigrantlar istiqomat qiladi[1][2].
Ikkinchi jahon urushi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1939-yil 30-noyabrda SSSR Finlandiyaga bostirib kirishni boshladi. Darhol, bosqin bosh yangiliklarga aylandi va Kanada jamoatchiligi „jasur Finlandiya“ xalqini qattiq qoʻllab-quvvatladi. 250 ga yaqin fin-kanadaliklar Finlandiyani himoya qilish uchun Kanadani tark etishdi. Avvaliga Kanadani Finlandiyada jang qilish uchun tark etish gʻoyasiga Kanada hukumati qattiq qarshilik koʻrsatdi. Bu Finlandiyaning fashistlar Germaniyasining asosiy tarafdori boʻlgani bilan bogʻliq edi. Taxminan 3 oy oʻtgach, Kanada hukumati oʻz fikrlarini oʻzgartirdi va bu gʻoyani qoʻllab-quvvatladi[3].
Kanada, shuningdek, Finlandiya-Kanada jangchilariga hamrohlik qilish uchun oziq-ovqat, kiyim-kechak va adyol yubordi, ammo 250 jangchi sulh imzolangan 13-martgacha Finlandiyaga yetib bora olmadi.
Inson huquqlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Finlandiya, Kanada singari, anʼanaviy ravishda inson huquqlarini ilgari surish va himoya qilish, gumanitar yordam, shuningdek, qurollarni nazorat qilish va qurolsizlantirish, tinchlikni saqlash va inqirozlarni boshqarishda juda faol rol oʻynaydi. Soʻnggi bir necha yil ichida Finlandiya Kanadaning inson xavfsizligi siyosatiga (shu jumladan himoya qilish mas’uliyati) va tobora koʻproq „Kanada multikulturalizm modeli“ ga alohida eʼtibor berdi[4].
Savdo aloqalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Iqtisodiy tanazzuldan oldin Kanada tovarlarining Finlandiyaga eksporti katta oʻsishga erishdi — 2006-yilda 473,9 million dollardan 2008-yilda 1,0 milliard dollargacha bordi[5]. 2010-yilda Finlandiyaga eksport 400,9 million dollargacha qisqardi. 2012-yilda eksport hajmi 423,6 million dollarni tashkil etib, biroz oʻsgan.
Kanadaning Finlandiyaga asosiy eksporti mineral yoqilgʻi va neft, mashinalar, farmatsevtika mahsulotlari va transport vositalaridir. 2012-yilda Kanada tovarlari importi 2010-yildagi 1,074 milliard dollardan kamaygan holda 1,046 milliard dollarni tashkil etdi[6].
Sarmoya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Finlandiya Kanadadagi yirik investor va investitsiyalarni jalb qilish uchun ustuvor bozor hisoblanadi. 2010-yilda Finlandiyadan Kanadadagi toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar rasman 1,1 milliard dollarga koʻtarilib, Finlandiya Kanadaning 18-yirik investoriga aylandi. Kanadadagi yirik Finlandiya investorlari orasida Nokia, Metso, Wihuri, Kemira va boshqalar bor. Oʻsha yili Kanadaning Finlandiyaga toʻgʻridan-toʻgʻri sarmoyasi rasman 152 million dollar sifatida qayd etildi. Finlandiyada faol Kanada kompaniyalari orasida Bombardier, Exfo, InMet va First Quantum Minerals mavjud. Kanadaning Finlandiyada togʻ-kon sanoatida ishtiroki jami kon aktivlarida 1 milliard dollardan ortiq deb baholanadi[7].
Arktika munosabatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Arktika masalalari boʻyicha Kanada-Finlandiya munosabatlari kuchli aloqaga ega. Ushbu muammolarni hal qilish odatda Arktika Kengashi orqali amalga oshiriladi, chunki har ikki davlat bu Arktika masalalari boʻyicha hamkorlikning yetakchi yoʻli deb hisoblaydi.
Kanada togʻ-kon kompaniyalari Finlandiya shimolida alohida mavqega ega. Finlandiya konlarining uchdan bir qismi Kanadaga tegishli. Kanada kompaniyalari Laplandiyadagi eng yirik ish beruvchilardir.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Immigration and Ethnocultural Diversity Highlight Tables“. statcan.gc.ca.
- ↑ „United Nations Population Division - Department of Economic and Social Affairs“. United Nations. Qaraldi: 4-oktabr 2018-yil.
- ↑ „History of Canada-Finland relations“ (17-iyul 2014-yil). 2014-yil 17-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-noyabr.
- ↑ „Canada-Finland relations“ (17-iyul 2014-yil). 2014-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-iyul 2014-yil.
- ↑ „Canada-Finland relations“. 2014-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-iyul 2014-yil.
- ↑ [1]
- ↑ „Canada-Finland relations“. 2014-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-iyul 2014-yil.