Klagenfurt universiteti

Klagenfurt universiteti
Klagenfurt universiteti
Asl nomi	Alpen-Adria-Universität Klagenfurt
Asos solingan	1970-yil
Rektori	Oliver Vitouch
Talabalari	11,758 (2020/21)
Kampusi	Suburban, 27 bino (11 ta)
Vebsayti	www.aau.at

Koordinatalari: 46°36′59.000000000395″N 14°15′54.000000000002″E / 46.61638888888899857°N 14.26500000000000057°E^G O

Klagenfurt universiteti(nemischa: Universität Klagenfurt yoki Alpen-Adria-Universität Klagenfurt, AAU)— Avstriyaning federal tadqiqot universiteti va Karintiya shtatidagi eng yirik tadqiqot va oliy taʼlim muassasasidir. Uning kampusi Klagenfurtda joylashgan.

Dastlab 1970-yilda tashkil etilgan va 1993-yilda qayta ishga tushirilgan universitet bugungi kunda gumanitar va ijtimoiy fanlar, menejment va iqtisodiyot, texnika fanlari va fanlararo fanlar fakultetlariga ega. U ARWU, THE va QS global reytinglarida keltirilgan va THEʼs Young University Rankings 2021 da dunyo boʻylab 48-oʻrinni egallaydi^[1].

Universitet ikkita tadqiqotning ustuvor yoʻnalishlarini aniqladi, Tarmoqli va avtonom tizimlar va Ijtimoiy ekologiya (2018-yilgacha, BOKU Venaga koʻchirilgan), ikkinchisi uchta ERC grantini yaratgan. U 2019-yilda kiberxavfsizlik boʻyicha ERC grantiga mezbonlik qilgan yangi Insons in the Digital Age (HDA) tashabbusini ishga tushirgan.

Shuningdek, u Robert Musil instituti (Bachmann mukofotining hammuallifi), Karl Popper Kolleg (Ikkinchi tadqiqot instituti), Universitet madaniyat markazi (UNIKUM), qurilish kabi bir qator markaziy ob’ektlarga ega! Gründerzentrum (start- apga yordam berish markazi), Universitet sport markazi (USI) va Klagenfurt universiteti kutubxonasi.

Oliver Vitouch, kognitiv psixolog va Vena universiteti va Berlindagi Maks Plank inson taraqqiyoti institutining sobiq oʻqituvchisi, universitet prorektori. Larissa Krayner Akademik Senatga raislik qiladi; Verner Vutscher, Yevropa forumi Alpbax bosh kotibi, Universitet kengashi raisi.

Klagenfurt universiteti Sloveniyadan 30 km va Italiya chegarasidan 60 km uzoqlikda joylashgan boʻlib, ikki va koʻp tillilikni qoʻllab-quvvatlaydi, ayniqsa Karintiyadagi sloveniyalik ozchilik kontekstida. Bozen-Bolzano erkin universiteti (Italiya) va Fribourg universiteti (Shveytsariya) bilan birgalikda nemis tilida soʻzlashuvchi dunyoning uchta janubiy universitetlari qatoriga kiradi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

]

1552-yilda asos solingan protestant kollegium sapientiae et pietatis bilan Klagenfurt Avstriyadagi eng qadimiy gimnaziyalardan biriga (hozirgi Europagymnasium) mezbonlik qildi, 1593-yildan 1601-yilgacha Ieronymus Megiser tomonidan boshqarilgan, ammo qadimiy universitet anʼanalari yoʻq edi. 1970-yilda Avstriya parlamenti Klagenfurtda oʻquv fanlari kollejini tashkil etishga ruxsat beruvchi federal qonunni qabul qildi. Birinchi doktorlik darajasi 1972-yilda berilgan. 1975-yilda oliy taʼlim toʻgʻrisidagi yangi qonunlar kuchga kirgan, kollej nomi Universität für Bildungswissenschaften (Taʼlim fanlari universiteti) ga oʻzgartirilgan.

1993-yilda tubdan qayta ishga tushirildi: institut nomi Klagenfurt universiteti (Universität Klagenfurt) ga oʻzgartirilgan va gumanitar fanlar fakulteti va (yangi) Iqtisodiyot, biznes boshqaruvi va informatika fakulteti ochilgan. Fanlararo fanlar fakulteti 2004-yilda ochilgan.

Universitet 2004-yilda rasmiy Alpen-Adria-Universität Klagenfurt kognomenini qabul qildi (uning yuridik nomi hali ham Universität Klagenfurt). U 2007-yilda toʻrtinchi, texnik fanlar fakulteti bilan kengaytirildi (informatika, axborot texnologiyalari va tarmoqli va avtonom tizimlarga eʼtibor qaratilib), Lakeside Fan & Technology Park bilan hamkorlikda tadqiqot operatsiyalari bilan shugʻullanadi. 2012-yilda talabalar soni 10 000 balldan oʻtgan.

Muassasaning 40 yilligi munosabati bilan 2010-yilda Vört koʻlida qayiq poygasi boʻlib oʻtgan. Klagenfurtning sakkizligi Vena universiteti ustidan qayiq uzunligida eshkak eshish klublaridan Mariya Loretto qal’asigacha boʻlgan masofada gʻalaba qozongan.

2015-yilda universitet bitiruv marosimlarida boshlangʻich nutqlarini oʻrnatdi. Hozirgacha maʼruzachilar orasida Sabine Herlitschka, Josef Winkler, August-Wilhelm Scheer va Johanna Rachinger bor. Avstriya prezidentlari Xaynts Fisher (sobiq) va Aleksandr Van der Bellen (hozirgi prezident) sub auspiciis Praesidentis doktorlik diplomining doimiy mehmonlari.

2020-yilda universitet oʻzining institutsional 50 yillik yubileyini nishonlagan. Bu Avstriya Fanlar akademiyasi bilan birgalikda maʼruzalar seriyasini oʻz ichiga oladi, Utopiya! Dunyo birlashmayaptimi? Barbara Stollberg-Rilinger tomonidan ochilgan Maʼrifat sanʼatiga qoʻshgan hissasi va Rae Langtonga faxriy doktor unvonini taqdim etish. Yana bir qancha yubiley tadbirlari virtuallashtirilgan yoki COVID-19 pandemiyasi sababli qoldirilgan. 2020-yil 22-noyabr kuni Avstriya radioeshittirish korporatsiyasi Insons in Digital Age: Klagenfurt universiteti — 50 yilligi hujjatli telefilmini namoyish etgan.

ARTEFICIA yubiley koʻrgazmasi 2021-yil kuziga koʻchirildi. Unda faxriy shifokorlar Manfred Bokelmann, Maykl Guttenbrunner, Mayya Xaderlap, Piter Xendke, Mariya Lassnig, Valentin Ummon, Volfgang Pushnig, Piter Turrif va Piter Turrining noyob eksponatlari namoyish etiladi^[2].

Klagenfurt universitetining texnologik ishlanmalari — Ingenuity robot vertolyotining navigatsiya tizimiga qoʻshayotgan yetakchi hissasi— NASAning Mars-2020 missiyasining bir qismidir (Marsga 2021-yil 18-fevralda qoʻngan, vertolyotning birinchi parvozi 2021-yil 19-aprelda)^[3]^[4]^[5].

Kampus[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shahar atrofida joylashganligi bilan universitet kampusi Uygʻonish davri hukmron boʻlgan tarixiy shahar markazi Klagenfurt (Karintiya shtati poytaxti) va Avstriyaning mashhur yozgi kurorti Vörterzening sharqiy koʻrfaziga piyoda masofada joylashgan. Shuningdek, yaqin atrofda Avstriya Alp togʻlarida piyoda yurish, toqqa chiqish va changʻi sporti imkoniyatlari mavjud. Birgalikda Lakeside Fan & Technology Park^[6], 60 akr start-up va spin-off parki, universitet kampus deb atalmish Lakeside District tashkil etgan. 2016-yildan 2018-yilgacha universitetning markaziy va shimoliy qanoti (13 000 m²) 26 million yevro byudjet bilan toʻliq taʼmirlandi. Natijada, universitet Gonkongdagi Chikago universiteti , Barnard kolleji, Stenford universiteti, SPA Viayavada va Skoltek binolari bilan bir qatorda tanlovda gʻolib boʻlgan Versailles — Kampuslar 2019 (YUNESKO homiyligida) uchun qisqa roʻyxatga kiritilgan^[7]^[8].

Fakultetlar va kafedralar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gumanitar fanlar fakulteti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gumanitar fanlar fakulteti hozirda 11 ta kafedra va fakultet markazini oʻz ichiga oladi. Ularning umumiy ambitsiyalari fanga oid tadqiqotdan tashqari, Alp-Adriatik mintaqasiga alohida eʼtibor qaratgan holda koʻp tillilik va madaniyatlararo taʼlimni rivojlantirishdir.

Ingliz va Amerika tadqiqotlari boʻlimi
Madaniy tahlil boʻlimi
Taʼlim fanlari va tadqiqot boʻlimi
Nemis tili kafedrasi
Tarix kafedrasi
OAV va kommunikatsiyalar fanlari kafedrasi
Falsafa kafedrasi
Psixologiya kafedrasi
Romantika boʻlimi
Slavyanshunoslik kafedrasi
Robert Musil nomidagi adabiyotshunoslik instituti
Fakultet Eshitish qobiliyati past shaxslarning imo- ishora tili va muloqot markazi

Menejment va iqtisod fakulteti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Menejment va iqtisod fakulteti huquq, sotsiologiya, iqtisod va amaliy geografiya bilan fanlararo aloqalarni mustahkamlashda amaliy biznes boshqaruviga eʼtibor qaratadi. Ushbu fanlar doirasida fakultet madaniy, biznes va ijtimoiy omillar oʻzaro taʼsir qiladigan sohalarda tadqiqot va ishlanmalar, oʻqitish va konsalting sohalariga eʼtibor qaratadi^[9].

Moliyaviy menejment kafedrasi
Geografiya va oʻlkashunoslik kafedrasi
Innovatsion menejment va tadbirkorlik kafedrasi
Jamoat, notijorat va sogʻliqni saqlash boshqarmasi
Tashkilot, inson resurslari va xizmatlarni boshqarish boʻlimi
Operatsion, energetika va atrof-muhitni boshqarish boʻlimi
Huquq fakulteti
Sotsiologiya kafedrasi
Biznes boshqaruvi kafedrasi
Iqtisodiyot kafedrasi

Texnika fanlari fakulteti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Texnika fanlari fakulteti informatika, axborot texnologiyalari va texnik matematika sohalarida tadqiqot va kadrlar tayyorlashga bagʻishlangan. Fakultet 2007-yil yanvar oyida tashkil etilgan boʻlib, Iqtisodiyot, biznes boshqaruvi va informatika fakulteti hamda yangi tashkil etilgan Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari kafedrasi oʻrnini egallagan. Fakultetga dekan Gerxard Fridrix (informatika) va dekan oʻrinbosari Klemens Xoyberger (matematika) rahbarlik qiladi. U toʻqqiz boʻlimga boʻlingan boʻlib, toʻrtta bakalavriat, toʻrtta magistratura, ikkita oʻqituvchilar malakasini oshirish dasturi va ikkita doktorantura dasturini taklif etadi.

Sunʼiy intellekt va kiberxavfsizlik boʻlimi
Informatika taʼlimi kafedrasi
Informatika tizimlari kafedrasi
Axborot texnologiyalari boʻlimi
Matematika kafedrasi
Matematika taʼlimi kafedrasi
Tarmoqli va oʻrnatilgan tizimlar boʻlimi
Aqlli tizimlar texnologiyalari boʻlimi
Statistika boshqarmasi

Oʻz-oʻzini tashkil etuvchi tarmoq tizimlari tadqiqot klasteri Lakeside Labs tadqiqot instituti bilan yaqindan hamkorlik qiladi^[10].

Fanlararo fanlar fakulteti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fanlararo tadqiqotlar fakulteti ilmiy tadqiqot, taʼlim va tashkil etish sohalarida innovatsion gʻoyalarni ishlab chiqadi, sinovdan oʻtkazadi va baholaydi. Fakultetning maqsadi tegishli tadqiqot va oʻquv jarayonlarini yaratish orqali keng tarqalgan ijtimoiy muammoli sohalarni hal qilishdir.

Taʼlim va maktabni rivojlantirish boʻlimi
Fan va texnologiya tadqiqotlari boʻlimi
Fan kommunikatsiyalari va oliy taʼlim tadqiqotlari boʻlimi

Universitet markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ayollar va gender tadqiqotlari markazi
Raqamli asr tadqiqot markazi (D ARC)
Karl Popper Kolleg
M/O/T — Menejment, tashkiliy rivojlanish va texnologiyalar maktabi
Taʼlim maktabi (SoE)
UNIKUM (Universitet madaniyat markazi)

Hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021-yildan boshlab Klagenfurt universiteti Avstriya Fanlar akademiyasi, KaʼFoskari nomidagi Venetsiya universiteti, Fraunhofer Avstriya jamiyati va Silicon Austria Labs (SAL) bilan strategik hamkorlikka ega^[11]^[12]^[13]. U Vena, Grats, Udine, La Rochelle va Poznan Texnologiya Universiteti bilan qoʻshma oʻquv dasturlarini taklif etadi^[14]^[15]^[16]^[17].

Erasmus+ va boshqa almashinuv dasturlari orqali talabalar mobilligi boʻyicha hamkorlik dunyoning 50 dan ortiq mamlakatlaridagi 250 dan ortiq universitetlar bilan mavjud^[18].

2022-yil boshida Klagenfurt universiteti shtab-kvartirasi Bryusselda joylashgan yosh tadqiqot intensiv universitetlarining Yevropa tarmogʻi YERUN ga qoʻshilgan.

Reytinglar[tahrir | manbasini tahrirlash]

STEM sohalaridan Klagenfurt universiteti oʻz spektrida texnologiya, muhandislik va matematikaga ega, ammo klassik fanlar yoki hayot haqidagi fanlar emas, bu boshqa yirik global universitetlar reytingida nuqsondir. Shunday boʻlsa-da, u Grats universiteti (651-700) va universitetdan oldinda boʻlgan QS World University Rankings 501-510 guruhida joylashgan boʻlib, u dunyodagi eng yaxshi 1300 ta universitetni (> 26 000 tadan) oʻrin olgan. Zalsburg (801-1000).

Klagenfurt universiteti, shuningdek, 2019-yildan beri (901-1,000) Jahon universitetlarining Akademik reytingida (Shanxay reytingida) va 2017-yildan beri U-Multirankda (2021-yilda faxriy^[19]). oʻrinni egallagan.

Studyportals tomonidan taqdim etilgan Global Student Satisfaction Awards 2021 da Klagenfurt universiteti COVID-19 inqirozini boshqarish boʻyicha eng yaxshi global gʻolib deb topilgan^[20]^[21].

Faxriy shifokorlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ THE Young University Rankings 2021, retrieved 24 June 2021
↑ „ARTEFICIA. Die Kunst der Ehrendoctores.“ (de). Qaraldi: 9-oct 2021-yil.
↑ „Der Austro-Anteil am Marsrover“ (de) (16-fevral 2021-yil). Qaraldi: 11-jul 2021-yil.
↑ „Heli-Flug-Premiere—Klagenfurter Forscher blickt 'gespannt' auf Mars“ (de) (9-aprel 2021-yil). Qaraldi: 11-jul 2021-yil.
↑ „Mars-Hubschrauber-Flug—'Wir haben Geschichte geschrieben'“ (de) (19-aprel 2021-yil). Qaraldi: 11-jul 2021-yil.
↑ „Lakeside Science & Technology Park: Lakeside Science & Technology Park“.
↑ Shortlist of Prix Versailles — Campuses 2019, retrieved 15 Aug 2019
↑ Winner of the Prix Versailles — Campuses 2019, retrieved 15 Aug 2019
↑ „Faculty of Management and Economics – University of Klagenfurt“.
↑ „Lakeside Labs – Self-Organizing Networked Systems“.
↑ University of Klagenfurt: Institutional Partnerships, retrieved 30 Dec 2020
↑ Silicon Austria Labs Research Network: SAL/Uni Labs, retrieved 28 May 2021
↑ Silicon Austria Labs Research Network: Doctoral College (SAL-DC), retrieved 28 May 2021
↑ University of Klagenfurt: Joint and Double Degrees, retrieved 28 May 2021
↑ Master’s Program Wirtschaftsrecht (in German), retrieved 30 Dec 2020
↑ University of Graz: Entwicklungsbund Süd-Ost (in German) (Wayback Machine saytida 2022-08-19 sanasida arxivlangan), retrieved 30 Dec 2020
↑ Master’s Program Articifial Intelligence and Cybersecurity, retrieved 30 Dec 2020
↑ University of Klagenfurt: International Office, retrieved 30 Dec 2020
↑ U-Multirank 2021: Country Report Austria. Retrieved 22 Sep 2021.
↑ Global Student Satisfaction Awards: 2021 Winners per Category, retrieved 21 Oct 2021.
↑ U-Multirank: Global Student Satisfaction Awards 2021, retrieved 21 Oct 2021.

[THE_Young-1] THE Young University Rankings 2021, retrieved 24 June 2021

[2] „ARTEFICIA. Die Kunst der Ehrendoctores.“ (de). Qaraldi: 9-oct 2021-yil.

[3] „Der Austro-Anteil am Marsrover“ (de) (16-fevral 2021-yil). Qaraldi: 11-jul 2021-yil.

[4] „Heli-Flug-Premiere—Klagenfurter Forscher blickt 'gespannt' auf Mars“ (de) (9-aprel 2021-yil). Qaraldi: 11-jul 2021-yil.

[5] „Mars-Hubschrauber-Flug—'Wir haben Geschichte geschrieben'“ (de) (19-aprel 2021-yil). Qaraldi: 11-jul 2021-yil.

[6] „Lakeside Science & Technology Park: Lakeside Science & Technology Park“.

[7] Shortlist of Prix Versailles — Campuses 2019, retrieved 15 Aug 2019

[8] Winner of the Prix Versailles — Campuses 2019, retrieved 15 Aug 2019

[9] „Faculty of Management and Economics – University of Klagenfurt“.

[10] „Lakeside Labs – Self-Organizing Networked Systems“.

[11] University of Klagenfurt: Institutional Partnerships, retrieved 30 Dec 2020

[12] Silicon Austria Labs Research Network: SAL/Uni Labs, retrieved 28 May 2021

[13] Silicon Austria Labs Research Network: Doctoral College (SAL-DC), retrieved 28 May 2021

[14] University of Klagenfurt: Joint and Double Degrees, retrieved 28 May 2021

[15] Master’s Program Wirtschaftsrecht (in German), retrieved 30 Dec 2020

[16] University of Graz: Entwicklungsbund Süd-Ost (in German) (Wayback Machine saytida 2022-08-19 sanasida arxivlangan), retrieved 30 Dec 2020

[17] Master’s Program Articifial Intelligence and Cybersecurity, retrieved 30 Dec 2020

[18] University of Klagenfurt: International Office, retrieved 30 Dec 2020

[19] U-Multirank 2021: Country Report Austria. Retrieved 22 Sep 2021.

[20] Global Student Satisfaction Awards: 2021 Winners per Category, retrieved 21 Oct 2021.

[21] U-Multirank: Global Student Satisfaction Awards 2021, retrieved 21 Oct 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]