Kosmosdagi qush

"Kosmosdagi qush" — bu ruminiyalik haykaltarosh Konstantin Brankuzining haykallari sikli boʻlib, u 28 yil davomida vaqti-vaqti bilan ishlangan.

Tarix

1912-yildan 1940-yilgacha Brinkushi bronza, turli rangdagi marmar va gipsdan „Kosmosdagi qush“ ning 29 ta versiyasini yaratdi.

Siklning birinchi va eng mashhur haykali Nyu-Yorkdagi Metropolitan sanʼat muzeyida, bronza versiyasi esa Nyu-York zamonaviy sanʼat muzeyida saqlanadi.

„Kosmosdagi qush“ turkumi Ruminiya folkloridan sehrli qush tasvirlangan „Maiastra“ haykali tomonidan boshlangan. Siklning birinchi haykallarida (1912-1917) Brinkushi afsonaga koʻra pariga aylangan qushning ikki tomonlama tabiatini koʻrsatishga harakat qildi. Ammo tez orada Brinkushi ayollik jozibasiga koʻproq urg;u bergan holda, toshdagi sehrli parvozning timsoliga eʼtibor qaratdi. 1919-yilda sikl haykallarining koʻrinishi va ularning qanday tasvirlanishi mavhumroq edi. Brinkushi, oʻz soʻzlari bilan aytganda, qushni boshini koʻtarib tasvirlash vazifasi turgan edi, agar  bu imo-ishorada gʻurur va qiyinchilik boʻlmasa, keyingi haykallarda asosiy eʼtibor parvozning ramziyligiga qaratiladi. Bu ramziylik kundalik hayot olamidan oʻzgacha bir  dunyoga qochishni aks ettiradi.

Qiziq faktlar

• Microsoft Xbox 360 oʻyin konsoli dizayneri Jonatan Xeys oʻzining tashqi koʻrinishini „Bird in Space“ haykallari seriyasiga asosladi.

• 2005-yilda „Kosmosdagi qush“ turkumidagi asarlardan biri Nyu-Yorkdagi Christieʼs auksionida 27 million 400 ming dollarga sotildi. Dastlab haykal 8-12 million dollarga baholangan. Asar ilgari hech qanday katalogga kiritilmagan va 1937-yildan buyon Yevropada shaxsiy kolleksiyada boʻlgan, kim oshdi savdosidan bir necha kun oldin autentifikatsiya qilingan. Bu haykal 1922-1923-yillarda marmar va toshdan yasalgan. Uning balandligi 1 metr 21 santimetrni tashkil qilgan.

• „Kosmosdagi qush“ bugi-vugi kinokomediyasida faol rol oʻynaydi, bir juft badavlat kolleksiyachilar doimiy ravishda „Qush“ ni uylarida sudrab yurishadi va haykaldan kiyim ilgich sifatida foydalanishadi.

Adabiyotlar

• Элиаде М.. Символизм, сакральное и искусство — 93—101-bet. ISBN 0-8245-0723-1. 

Yana qarang

• „Cheksiz ustun“

Havolalar

• Nyu-York Metropolitan muzeyida joylashgan haykalning tavsifi