Krakeb
Krakeb yoki garagab (arabcha: قراقب), ingliz tilida koʻpincha krakeb sifatida uchraydi, bu katta temir kastanetga oʻxshash musiqa asbobi boʻlib, asosan Gnava musiqasining ritmik jihati sifatida ishlatiladi[1].Gnava bugungi kunda Shimoliy Afrika xalqining madaniyati bir qismi boʻlib, Maghrebi tovush manzarasiga xosdir. Qraqeb soʻzi koʻplik shaklidir (birlik qarqab bilan), etyomologiyasi noaniq, chunki bu soʻz standart arab tilida bu maʼnoda uchramaydi.
Madaniy ahamiyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gnava musiqa asbobi- hozirgi Jazoir, Marokash, Liviya va Tunis yoki Buyuk Magʻribda qul sifatida sotilgan[2] Sahroi Kabirdan janubi-gʻarbiy Afrika xalqlarining tarixini ifodalovchi ruhiy musiqa. "… oʻz tarixi bilan bogʻliq boʻlganlarga krakeblarning oʻzi hos hikoyalari aytiladi – ular oʻz odamlarini don qoplarida olib ketayotganda yerga urilgan ot tuyoqlarining ovozini va bundan tashqari ular uchun ishlatilgan kishanlarning tovushlarini anglatadi. Oʻz xalqini asir qilish uchun[1] Bjndan tashqati ular, qullar ozod boʻlganlarida olib tashlagan kishanlarni ifodalaydilar. Gnava musiqachilarining Qarqobodda ijro etgan bir nechta oʻziga xos ritmlari (koʻpincha hajhuj yoki sintir bilan birga) bu erkinlikni anglatadi.
Tana
[tahrir | manbasini tahrirlash]Krakeb katta temir kastanetlarga oʻxshaydi. Chunki ular temir yoki poʻlatdan qoʻlda yasalgan qoʻlda ishlangan va qoʻlda chalinadigan simbal asboblardir[3].Ular idiofonlar, yaʼni bu musiqa asbobibining ovozi asbob tanasining tebranishidan hozil boʻladi. Tana toʻrtta zindan (har ikki tomonda ikkitadan) ip bilan bogʻlangan. Ular bir qoʻl bilan oʻynalganligi sababli, musiqachi odatda bir vaqtning oʻzida oʻynash uchun har birida bittadan ipni ushlab turadi.
Oʻynamoqda
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gnava uslubida krakeb musiqalar orasida yopiq boʻlib qoladi. Shunda asbobning ovozi eng yoqimli ovoz boʻladi. Tunisda ular tezda uriladi va orqaga tortiladi, shunda bu musiqa asbobining ovozi eng koʻzga koʻringan tovush boʻladi. Umuman olganda, Gnava ansamblida bitta sintir (guimbri) va 20 tagacha krakeb oʻyinchisi boʻladi. Kertis Blyuz ushbu oʻyinlarning namunachisi hisoblanadi. Shuningdek, ushbu asbobning boshqa xalqlar madaniyatida ahamiyatini quyidagi videoda koʻrsatadi: https://www.youtube.com/watch?v=eO-9nzR79pc
Maʼlumotnomalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 „Morrocan Krakebs | Drum sequencer featuring percussion instruments from around the world“. www.rhythmsoftheearth.com. 2015-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 26-sentyabr.
- ↑ Hamel, Chouki El (2008-07-01). "Constructing a Diasporic Identity: Tracing the Origins of the Gnawa Spiritual Group in Morocco". The Journal of African History 49 (2): 241–260. doi:10.1017/S002185370800368X. ISSN 1469-5138.
- ↑ „Moroccan Qraqeb, Musical Instruments from Morocco at Moroccan Caravan“. www.moroccancaravan.com. Qaraldi: 2015-yil 26-sentyabr.