Kuch uzatmasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Koʻndalang motorli old gʻildirak uzatmali avtomobilning motori va kuch uzatmasi

Avtomobilsozlikda kuch uzatmasi (shuningdek, tez-tez “power train” yoki “drive-train” deb ham talaffuz qilinadi) Yetaklovchi gʻildiraklarga quvvat yetkazib berish uchun yordam beradigan avtomobil detallarining bir qismi[1] Bu motor yoki quvvat yaratadigan motorni istisno qiladi.

Farqli oʻlaroq quvvat uzatmasi tizimi dvigatel va/yoki motor(lar)ni, shuningdek, quvvat uzatmasini oʻz ichiga oladi.

Dengizosti qurilmalarida uzatma vali yurituvchi oʻqni emas, balki parrakni boshqaradi, haqiqiy motor esa avtomobil motoriga juda oʻxshab ketishi mumkin.

Funksiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kuch uzatmasining vazifasi quvvatni ishlab chiqaradigan motorni oʻqni aylantirish uchun mexanik quvvatdan foydalanadigan harakatlantiruvchi gʻildiraklarga ulab berishdan iborat. Bunday ulanish ikki detalini jismoniy bogʻlashni oʻz ichiga oladi, ular avtomobilning qarama-qarshi uchlarida boʻlishi mumkin va shuning uchun uzun parrak vali yoki uzatma valini talab qiladi. Motor va gʻildiraklarning ishlash tezligi ham farq qiladi va toʻgʻri uzatma nisbati bilan mos kelishi kerak. Avtomobil tezligi oʻzgarganda, samarali ishlashi uchun motorning ideal tezligi taxminan oʻzgarmas boʻlib qolishi va shuning uchun bu uzatma qutisi nisbati ham mexanik, avtomatik ravishda yoki avtomatik uzluksiz almashtirish orqali oʻzgartirilishi kerak.

Detallari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Transport vositasining turiga qarab kuch uzatmasining aniq detallari farq qiladi.

Ayrim maxsus misollar:

Mexanik transmissiyali avtomobil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gipoid konik uzatma asosiy uzatmasiga ega orqa oʻq
  • Maxovik
    • Ikki massali maxovik hali ham kam uchraydi
  • Debriyaj
  • Uzatma qutisi
    • Tezlashtirilgan uzatma 5 tezlik qabul qilingandan beri standartga aylandi
  • Parrak vali
  • Orqa oʻq

Avtomatik transmissiyali avtomobil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Old gʻildirak uzatmali avtomobil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Old gʻildirakli mexanik uzatma monoblok transmissiyasi, uzatma qutisi va asosiy uzatma bitta korpusga birlashganini koʻrsatadi
  • Debriyaj
  • Monoblok transmissiya
    • Uzatma qutisi
    • Asosiy uzatma
    • Differensial
    • Har bir gʻildirakka uzatma vallari va oʻzgarmas tezlikdagi birlashmalar

Toʻrt gʻildirak uzatmali yoʻltanlamas avtomobil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Doimiy toʻliq uzatmali qurilish transport vositasi kuch uzatmasi
  • Debriyaj
  • Uzatma qutisi
  • Transfer qutisi
  • Transmissiya tormozi
  • Parrak vallari, old va orqa
  • Old va orqa oʻqlar
    • Asosiy uzatma
    • Bloklovchi differensial
    • Portal uzatma

Asosiy uzatma[tahrir | manbasini tahrirlash]

Differensialni oʻz ichiga olgan avtomobilning asosiy uzatma blokining kesilgan koʻrinishi

Asosiy uzatma momentni yurituvchi gʻildiraklarga yetkazib beruvchi oxirgi detallar toʻplami. Yoʻl transportida u differensialni oʻz ichiga oladi. Temir yoʻl transportida u baʼzan orqaga yurish uzatmasini oʻz ichiga oladi. Masalan, oʻz-oʻzini oʻzgartiruvchi uzatmalar RF 28 (British Railways kompaniyasining koʻplab birinchi avlod dizelli bloklarida qoʻllanadi)[2] va RF 11 British Rail Class 03 hamda British Rail Class 04 shuntlash lokomotivlarida ishlatiladi. Avtotransportda quvvat uzatmasi harakatlanish manbasi (masalan, motor yoki elektr motor) va bu energiyani transport vositasining oldinga siljishiga oʻtkazadigan kuch uzatmasi tizimidan iborat.[3]

Quvvat uzatmasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Taʼrifi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quvvat uzatmasi asosiy harakatlantiruvchi (masalan, ichki yonuv dvigateli va/yoki bir yoki bir nechta tortish motorlari) va asosiy harakatlantiruvchi kuchni transport vositasining harakatiga aylantiruvchi barcha detallardan iborat (masalan, transmissiya, uzatma vallari, differensial va oʻqlar);[4][5] lekin quvvat uzatmasi tizimi quvvat manbasini oʻz ichiga olmaydi va transmissiya, uzatma vallari, differensial va oʻqlardan iborat boʻladi.[6][7]

Quvvat manbalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aksariyat yengil avtomobillar va tijorat avtomobillari ichki yonuv dvigateli, elektr motor(lar) yoki ikkisining birlashmasi bilan ishlaydi.

Ichki yonuv dvigatellarining eng keng tarqalgan turlari:

  • benzinli motorlar
  • dizel motorlari
  • etanol aralashmalari (masalan, E85 va E10)
  • suyultirilgan neft gazi

Koʻpgina sof elektr transport vositalari energiyani saqlash uchun akkumulyatorlardan foydalanadi va akkumulyatorli elektr transport vositalari deb ataladi.

Ichki yonish dvigatellari va elektr motorlari boʻlgan avtomobillar gibrid transport vositalari deb ataladi. Agar gibrid avtomobilda quvvatlash rozetkasi boʻlsa, u plaginli gibrid hisoblanadi, quvvatlash rozetkasini oʻz ichiga olmaydi (shuning uchun akkumulyatorlarni quvvatlash uchun motorga yoki regenerativ tormozlashga tayanadigan) avtomobillar yumshoq gibridlar hisoblanadi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Drivetrain“,Automotive Handbook, 3rd, Bosch, 1993 — 536 bet. ISBN 0-8376-0330-7. 
  2. ↑ Mann, R. H., Diesel Rail-Cars, Draughtsmens and Allied Technicians Association, 1964, pp 45–50
  3. ↑ „Drivetrain Quiz“. www.carcare.org. 16-iyun 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  4. ↑ „What Does a Powertrain Warranty Cover?“. www.carchex.com. Qaraldi: 30-noyabr 2020-yil.
  5. ↑ „What is a Powertrain or Drivetrain?“ (en-au). www.whichcar.com.au. Qaraldi: 30-noyabr 2020-yil.
  6. ↑ „What is a Car Powertrain?“ (en). www.itstillruns.com. Qaraldi: 30-noyabr 2020-yil.
  7. ↑ „What Does a Powertrain Warranty Cover? What is a Powertrain?“ (en). www.autosimple.com (17-avgust 2017-yil). Qaraldi: 30-noyabr 2020-yil.

Andoza:PowertrainQuvvat uzatmasi 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuch_uzatmasi&oldid=4209511" dan olindi