Leo Alexander
Leo Aleksandr (1905-yil 11-oktabr — 1985-yil 20-iyul) asli avstriyalik-yahudiy boʻlgan amerikalik psixiatr, nevrolog, oʻqituvchi va yozuvchi edi. U Nyurnberg sudlari paytida asosiy tibbiy maslahatchi boʻlgan. Aleksandr Nyurnberg kodeksining bir qismini yozgan boʻlib, u odamlarda ilmiy tajriba oʻtkazish uchun huquqiy va axloqiy tamoyillarni taqdim etgan.
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Avstriya-Vengriyaning Vena shahrida tugʻilgan Aleksandr shifokorning oʻgʻli edi. U 1929-yilda Vena universiteti tibbiyot fakultetini tamomlagan, Frankfurt universitetida psixiatriya boʻlimida stajirovka qilingan, keyin 1933-yilda AQShga koʻchib oʻtgan. Garvard universiteti va Dyuk universitetining tibbiyot maktablarida dars bergan. Urush paytida u Yevropada Amerika Qoʻshma Shtatlari Urush kotibi Robert P. Patterson qoʻl ostida mayor unvoni bilan armiya tibbiy tergovchisi sifatida ishlagan. Urushdan keyin u AQShning harbiy jinoyatlar boʻyicha maslahatchisi Telford Teylorning bosh tibbiy maslahatchisi etib tayinlandi va 1946-yil noyabr oyida Nyurnberg sudida qatnashdi. U Dachauda nemis SS tibbiy tajribalarini, sterilizatsiya va evtanaziya holatlarini kuzatgan va hujjatlashtirgandan soʻng Nyurnberg kodeksining tamoyillarini oʻylab topdi. Keyinchalik Aleksandr „diktatura davrida fan diktaturaning yetakchi falsafasiga boʻysunadi“, deb yozgan edi.[1]
Keyinchalik u Tufts universiteti tibbiyot fakultetida psixiatriya kafedrasi dotsenti boʻlib xizmat qildi va u yerda deyarli 30 yil ishladi. Boston politsiya boʻlimi maslahatchisi sifatida Aleksandr Boston Strangler ishini hal qilishda muhim rol oʻynadi.[2] U Boston shtat kasalxonasidagi Koʻp tarmoqli skleroz markazini boshqargan, u yerda koʻp tarmoqli sklerozni tadqiq qilgan va nevropatologiyani oʻrgangan. U Iosif Mengele tomonidan gaz gangrenasining kashshofini yuborgan 40 nafar nemis fashistlari kontslageri qurbonlarini davolashni tashkil qildi va ularda psixiatrik terapiyani qoʻlladi.[3] Aleksandr psixiatriya va nevropatologiya boʻyicha bir nechta kitoblar yozdi va tanatologiya — oʻlimni oʻrganish deb taʼriflangan — va ktenologiya - oʻldirish haqidagi fan atamalarini kiritdi.[4]
Aleksandr elektrokonvulsiv (shok) terapiyasi va insulin shok terapiyasining yetakchi tarafdori edi.[5] Psixiatr Piter Bregginning soʻzlariga koʻra, nemis tilida oʻqitilgan va nemis tilida soʻzlashuvchi Aleksandr ham erta yevgenik boʻlgan va shifokorlar sudining psixiatrlarni javobgarlikka tortishda muvaffaqiyatsizligi qisman Aleksandrning bosh tergovchi boʻlganligi bilan bogʻliq.[6]
Aleksandr 1985-yilda Massachusets shtatining Weston shahrida saraton kasalligidan vafot etdi, undan uchta farzandi qoldi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Alexander, Leo (1949). „Medical Science under Dictatorship“. New England Journal of Medicine. 241-jild, № 2. 39–47-bet. doi:10.1056/NEJM194907142410201. PMID 18153643.
- ↑ Gale, 2007.
- ↑ New York Times, 1985.
- ↑ Alexander, Leo (1948). „War Crimes and Their Motivation: The SocioPsychological Structure of the SS and the Criminalization of a Society“. Journal of Criminal Law and Criminology. 39-jild, № 3. 326-bet.
- ↑ Alexander, Leo (1-sentabr 1954-yil). „Outpatient Electroshock Therapy in Psychoses“. Medical Clinics of North America. 38-jild, № 5. 1363–1378-bet. doi:10.1016/S0025-7125 (16)34806-4. PMID 13193207.
{{cite magazine}}: Check|doi=value (yordam)CS1 maint: date format () - ↑ R., Breggin, Peter (1-yanvar 1993-yil). „Psychiatry's role in the holocaust“. International Journal of Risk & Safety in Medicine (inglizcha). 4-jild, № 2. 133–48-bet. doi:10.3233/JRS-1993-4204. ISSN 0924-6479. PMID 23511221.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()