Leonid Beda
Leonid Ignatyevich Beda (ruscha: Леони́д Игна́тьевич Беда́ ; 1920-yil 16-avgust – 1976-yil 26-dekabr) Ikkinchi Jahon urushi davrida Sovet Harbiy-havo kuchlarida quruqlikdagi hujum otryadi komandiri boʻlib, keyinchalik aviatsiya general-leytenanti unvoniga ega boʻlgan. Urush yillarida u Ilyushin Il-2 samolyotida 214 dan ortiq parvozlarni bajargan, buning uchun ikki marta Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoniga sazovor boʻlgan.
Yoshlik
[tahrir | manbasini tahrirlash]Beda Qozogʻistonda joylashgan RSFSRning Novopokrovka qishlogʻida ukrainaliklar oilasida tugʻilgan. 1936-yilda maktabning yettinchi sinfini tamomlagach, aeroklubga va Ural pedagogika institutiga oʻqishga kirdi va uni 1940-yilda tugatdi. O'sha yili u sovet armiyasiga kirdi va Chkalov nomidagi uchuvchilar harbiy bilim yurtiga yuborildi.[1]
Beda 1942-yilda Chkalov nomidagi uchuvchilar harbiy maktabini tamomlagan, shundan soʻng avgust oyida serjant unvoni bilan urush frontiga joʻnatilgan. 1942-yil 14-sentabrda topshiriq paytida u yaralangan. Dastlab u 568-chi hujumchi aviatsiya polkida xizmat qilgan, ammo tez orada u 505-hujumchi aviatsiya polkiga o'tkazildi, u gvardiya unvoniga sazovor bo'ldi va 1943-yilning mart oyida 75-chi gvardiya hujumchi aviatsiya polki deb o'zgartirildi. Xuddi shu oyda u Stalingrad jangida qatnashganidan keyin katta leytenant unvoniga ko'tarildi. Urush boshida Beda serjant boʻlgan, ammo u tezda saflarini ko'targan va urush oxirida u mayor unvoni bilan eskadron komandiri boʻlgan. 1944-yilning aprel oyida 144 ta jangni bajargani uchun Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni, 1945-yilning iyun oyida esa 214 ta jangovar jangni bajargani uchun yana unvonga sazovor bo'ldi.[2]
Urushdan keyingi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Urush tugagandan so'ng, 1945-yil Beda Lipetsk qiruvchi-uchuvchi maktabida o'qidi. Keyin u 1947-yilgacha Belorussiya harbiy okrugida ishlashga tayinlangan. 1950-yilda Moninodagi Harbiy havo kuchlari akademiyasini tamomlagan. Keyin Turkiston harbiy okrugi tarkibidagi aviatsiya polki komandiri, soʻngra aviatsiya diviziyasi komandirining oʻrinbosari etib tayinlandi. 1957-yilda Bosh shtab akademiyasini tamomlagan. Keyin u Belarusning Grodno shahridagi aviatsiya boʻlinmasini boshqargan. 1960-yilda unga general-mayor unvoni berilgan. 1960-yillarda u 26-havo armiyasi qo'mondoni o'rinbosari bo'lib xizmat qilgan. 1972-yilning fevral oyida u general-leytenant unvoniga ko'tarildi va 26-havo armiyasining qo'mondoni etib tayinlandi. Harbiy aviatsiyada xizmat qilishdan tashqari, Beda 5- va 9-chaqiriq Belorussiya SSR Oliy Kengashida deputat bo'lib ishlagan va 1976-yilda Belarus Kommunistik partiyasi Markaziy Qo'mitasi a'zosi boʻlgan. U 1976-yil 26-dekabrda Minsk hududidagi avtohalokatda 56 yoshida vafot etdi va Vostochnoye qabristoniga dafn qilindi.[3]
Mukofotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Sovet Ittifoqi Qahramoni (1944-yil 26-oktabr va 1945-yil 29-iyun)
- Lenin ordeni (1944-yil 26-oktabr)
- To'rtta Qizil Bayroq ordeni (1943-yil 30-avgust, 1943-yil 1-noyabr, 1944-yil 24-oktabr, 1968-yil 22-fevral)
- Aleksandr Nevskiy ordeni (1944-yil 3-iyul)
- 1-darajali Vatan urushi ordeni (1945-yil 19-aprel)
- Qizil yulduz ordeni (1942-yil 10-dekabr)
- "Jangdagi xizmatlari uchun" medali (1951-yil 15-noyabr)
- SSSRda xizmat ko'rsatgan harbiy uchuvchi (1971-yil 17-avgust)
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Белорусский авиадневник - Леонид Беда“. aircraft-museum.ucoz.ru. Qaraldi: 2019-yil 21-mart.
- ↑ Simonov. „Беда Леонид Игнатьевич“. warheroes.ru. Qaraldi: 2019-yil 20-mart.
- ↑ Simonov. „Беда Леонид Игнатьевич“. warheroes.ru. Qaraldi: 2019-yil 20-mart.
- ↑ Simonov, Andrey. {{{title}}} (ru). Moscow: Фонд «Русские Витязи», Музей техники Вадима Задорожного, 2017 — 58-bet. ISBN 9785990960510. OCLC 1005741956.