Kontent qismiga oʻtish

Likaon (mifologiya)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Likaon (qadimgi yunoncha: Λῠκάων) — qadimgi yunon mifologiyasining qahramoni, Arkadiyaning birinchi qirollaridan biri. Qadimgi matnlarga koʻra, u koʻp oʻgʻillarning otasi boʻlgan. Zevs Likaonni chaqmoq bilan uradi yoki uni boʻriga, ovqatlanish vaqti kelgani uchun aylantiradi, chunki dasturxonda odam goʻshti taqdim etilgan[1].

Mifologiyada

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Likaon Arkadiyaning birinchi qiroli Pelasgning oʻgʻli[2] yoki Gayaning oʻgʻli yoki-da Zevs va Niobaning oʻgʻli, Foroneyning nabirasi edi. Likaonning onasi Okeanid Melibea yoki (muqobil manbaga koʻra) Dejanira, Likaonning eng katta qizi edi[3][4]. Otasining oʻlimidan soʻng, Likaon Arkadiyaning podshosi boʻladi (oʻsha paytda bu mamlakat Pelasgia deb ham atalgan). U Likey togʻida Likosura shahriga asos solgan (baʼzi maʼlumotlarga koʻra, Elladaning eng qadimiy shahri), Likeyalik Zevsga sigʻinish va Likey festivalini oʻrnatgan; Bu xudo tugʻilgan Killene togʻining tepasida Germes ibodatxonasini qurdi[5]. Galikarnaslik Dionisiyning soʻzlariga koʻra, Likaon oʻzining butun saltanatini yigirma ikki oʻgʻil oʻrtasida taqdirlarga (kleralar) ajratdi. Biroq, boshqa maʼlumotlarga koʻra, uning ellik nafar oʻgʻli[4][6][7] boʻlgan.

Likaon Zevsni gʻazablantiradi va uni chaqmoq bilan uradi yoki boʻriga aylantiradi. Pausaniasning fikriga koʻra, bu qirolning xudoga chaqaloqni qurbon qilgani bilan bogʻliq edi[3]. Psevdo-Apollodorning yozishicha, Zevs Likaon oʻgʻillarining yovuzligi haqida eshitgan va mish-mishlar haqiqat yoki yoʻqligini shaxsan bilishga qaror qilib, buning uchun u oʻzini oddiy sayohatchiga aylantirib, qirolning oldiga kelgan. U, oʻz navbatida, mehmoni xudolardan biri ekanligiga shubha qiladi va sinov oʻtkazdi: u Zevsga oʻgʻli yoki nabirasi Arkadning goʻshtini sovgʻa sifatida beradi (Ovidning soʻzlariga koʻra, bu Moloss qabilasining garovi edi[8]). Gʻazablangan Zevs stolni agʻdarib yuboradi. Shundan soʻng u Likaonni va uning barcha oʻgʻillarini chaqmoq bilan uradi, eng kichigi — Niktimdan[9] tashqari. Boshqa manbaga koʻra, faqat knyazlar chaqmoq bilan oʻldirilgan va Likaon boʻriga aylantirilgan[7]; yovoyyi ovqatlanish joyida Arkad Trebizond shahrini quradi[5]. Likaonning yovuzligi uchun yana bir jazo, baʼzi qadimgi mualliflarning fikriga koʻra, Devkalionning toshqini boʻladi[4][6][7].

Qadimgi mualliflar Nonakria[3], Κυλλήνη (μυθολογία), nimfa Neida[3] Likaonning xotinlari deb atashadi. Manbalarda Psevdo-Apollodorus, Dionisius Galikarnas, Povsanias, Plutarx tomonidan tuzilgan Likaon oʻgʻillarining bir nechta roʻyxati mavjud va ular toʻliq mos kelmaydi: jami 70 ga yaqin ismlar mavjud, ularning aksariyati Arkadiyaning oʻziga xos toponimlari bilan bogʻliq. Miflarda Likaonning ikki qizi ham uchraydi: Apollondan Dryop qahramonini dunyoga keltirgan Dia va Arkadaning onasi Zevsning Kallisto sevgilisi deb taxmin qilinadi[4][6].

Madaniyatda

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Likaon Ksenokl Elder va Astidamant tragediyalarida bosh qahramonga aylandi[4][5]. Bu Ovidning "Metamorfozlar" sheʼrida uchraydi.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Любкер Ф. Pelasgus // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 998.
  2. ↑ Гесиод 2001.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Дионисий Галикарнасский.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Schmidt 1927.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Гигин 2000.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Weizsäcker 1897.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Ярхо 1988.
  8. ↑ Овидий.
  9. ↑ Аполлодор.


Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. „Аполлодор. Мифологическая библиотека“. Сайт «История Древнего Рима». Qaraldi: 2019-yil 5-sentyabr.
  2. Гесиод. Полное собрание сочинений. М.: Лабиринт, 2001. ISBN 5-87604-087-8. 
  3. Гигин. Мифы. Алетейя, 2000. ISBN 5-89329-198-0. 
  4. Дионисий Галикарнасский. „Римские древности“. Сайт «Симпосий». Qaraldi: 2019-yil 8-sentyabr.
  5. Публий Овидий Назон. „Сочинения“. Qaraldi: 2019-yil 6-sentyabr.
  6. „Павсаний. Описание Эллады“. Сайт «История Древнего Рима». Qaraldi: 2019-yil 5-sentyabr.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. {{{заглавие}}}.
  2. Weizsäcker P. Lykaon 3 // Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. — 1897. — Bd. II, 2. — Kol. 2169—2173.
  3. Schmidt J. Lykaon 3 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1927. — Bd. XIII, 2. — Kol. 2248—2252.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Likaon_(mifologiya)&oldid=2677918" dan olindi