Liya Mankovskaya
 | Bu maqolada bir qancha muammolar mavjud. Iltimos, ularni tuzatib yordam qiling yoki shu muammolarni munozara sahifasida muhokama qiling.
|
| Liya Mankovskaya | |
|---|---|
| Asl ismi | Лия Юльевна Маньковская |
| Tavalludi |
1932-yil 2-yanvar Moskva |
| Vafoti |
1988-yil 10-noyabr Toshkent |
| Fuqaroligi | Rus |
Liya Mankovskaya — (qizlik familiyasi Ratner) 1932 — yil 2 — yanvarda Moskvada tugʻilgan — Sanʼatshunos, XX — asrning boshlarida Oʻrta Osiyo va Qozogʻiston meʼmorchiligining taniqli sovet tadqiqotchisi.
1933 — yilda ularning oilasi Toshkentga koʻchib oʻtadi va oʻsha vaqtdan boshlab L. Mankovskayaning butun hayoti Jannatmakon Oʻzbekiston bilan bogʻlanadi. 1949 — yilda oʻrta maktabni tugatgach, 1955 — yilda esa Oʻrta Osiyo Politexnika Instituti arxitektura boʻlimini muvaffaqiyatli tugatadi yani (hozirgi Toshkent davlat texnika universiteti).
L. Mankovskayaning professional faoliyati maxsus ilmiy-tiklash ishlab chiqarish ustaxonalarida boshlandi, unda uning ilmiy manfaatlari va tadqiqot ishining asosiy yoʻnalishi shakllandi. 1958da L. yu. Mankovskaya SSSR meʼmorlar Ittifoqiga qabul qilindi. 1959 — yildan, 1966 — yilgacha SSSR meʼmorlar uyushmasi-SSSR qurilish va arxitektura Akademiyasi qurilishi boʻyicha ilmiy-tadqiqot instituti ilmiy xodimi, 1963-yildan SSSR davlat qurilish qoʻmitasi namunaviy va eksperimental loyihalash instituti Toshkent zonal ilmiy-tadqiqot va loyihalash institutiga aylantirildi. Mankovskaya sanʼatshunoslik institutining sanʼat va arxitektura tarixi sohasida katta ilmiy xodim boʻlib ishlagan. Hamza. 1971-1985 — yillarda sektor qoshida tashkil etilgan „Oʻzbekiston madaniyati yodgorliklari majmui“guruhining katta ilmiy xodimi boʻlgan.
1964 — yil L. Mankovskaya XIV asr oxiri — Xoja Ahmad Yassaviy maqbarasi, 1983-yil esa „IX — XX asr boshidagi oʻrta Osiyo meʼmorchiligining tipologik asoslari“mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan.
L. Mankovskiyning oʻrta Osiyo meʼmorchiligi tarixining murakkab va kam oʻrganilgan muammolariga boʻlgan chuqur qiziqishi uning ilk nashrlarida — „XIV asr oxiridagi oʻrta Osiyo meʼmorchiligi texnikasini oʻrganishga“, „arxitektura yodgorliklarini tiklash usuli toʻgʻrisida“, „uyni oʻzgartirish masalasi“da aks ettirilgan. L. yu. Mankovskaya oʻrta Osiyoning meʼmoriy merosiga bagʻishlangan bir qancha monografiyalar muallifi, jumladan: „Kashgariya meʼmoriy yodgorliklari“, „Xorazm meʼmorchiligi yodgorliklari“, „Toshkent arxitektura yodgorliklari“, „IX — XX asr boshlari oʻrta Osiyo meʼmorchiligining tipologik asoslari“. Uning qalamiga Xoʻja Ahmad Yassaviy maqbarasi, Xiva va Buxoro meʼmorchiligi, Oʻzbekistonning qadimiy shaharlari boʻyicha bir qator qoʻllanmalar, yuzdan ortiq ilmiy maqolalar va ensiklopedik xarakterdagi koʻplab nashrlar bagʻishlangan monografiyalar ham kiradi. U Oʻzbekiston tarixi va madaniyati yodgorliklari majmuasini tuzishda katta hissa qoʻshgan. L. yu. Mankovskoy Xorazm, Buxoro, Qashqadaryo, Toshkent viloyatlarida yuzlab kam oʻrganilgan va ilgari maʼlum boʻlmagan arxitektura yodgorliklari aniqlangan va oʻrganilgan, pasport va ilmiy kartochkalar tuzilgan, Oʻrta asr meʼmorchiligi boʻyicha boʻlimlar Oʻzbekistonning koʻplab viloyatlari majmuasiga yozilgan.
L. Mankovskaya 1969 — yilda Samarqandda Temuriylar sanʼati boʻyicha YUNESKOning xalqaro ilmiy simpoziumida, 1972-yilda Budapeshtda, IKOMOS III bosh Assambleyasida, shuningdek, arxitektura yodgorliklarini muhofaza qilish, tiklash va ulardan foydalanish muammolari boʻyicha bir qator umumittifoq, mintaqaviy va respublika ilmiy forumlarida faol ishtirok etdi.
L. Mankovskaya 1988 — yil 10-noyabrda vafot etgan.
Adabiyotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Liya Mankovskaya (1932-1988) / / Oʻzbekistonda ijtimoiy fanlar. — 1989. — № 1.