Kontent qismiga oʻtish

Luiza Mey Alkott

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Louisa May Alcott

Alcott, Andoza:C.
Tavalludi 29-noyabr 1832-yil
Germantown, Pennsylvania U.S. (present-day Philadelphia)
Vafoti 6-mart 1888-yil(1888-03-06)
(55 yoshda)
Boston, Massachusetts, U.S.
Taxallusi A. M. Barnard
Ijod qilgan tillari Ingliz tili[1]
Fuqaroligi AQSh[2][3]
Janr
Imzosi

Luiza Mey Alkott ( /ˈɔːlkət, -kɒt/ ; 1832 yil 29 noyabr – 1888-yil 6-mart) amerikalik roman va qissa yozuvchi va shoira boʻlib, “Kichik xonimlar ” (1868) va uning davomi bo'lgan “Kichik erkaklar” (1871) va “Jo yigitlari” (1886) romanlari bilan butun dunyoga tanilgan. [4] Uni ota-onasi Abigayl May va Amos Bronson Alkott tarbiyalagan va Luiza o'sha davrning ko'plab taniqli ziyolilari orasida o'sgan, jumladan Margaret Fuller, [5] Ralf Valdo Emerson, Nataniel Xotorn, Genri Devid Toro va Genri Uodsvort . Longfellow . [6]

Alkottning oilasi moliyaviy qiyinchiliklardan aziyat chekdi va u yoshligidan oilani boqishga yordam berish uchun ishlagan bo'lsa-da, u qisqa qissalarni ham yozishni boshladi.. U 1860-yillarda yozganlari uchun muvaffaqiyatlarga erisha boshladi. Faoliyatining boshida u ba'zan AM Barnard kabi taxalluslardan foydalangan, uning ostida u ehtiros va qasosga qaratilgan kattalar uchun dahshatli qisqa hikoyalar va tasirchan romanlar yozgan. [7]

Alkott abolitsionist va feminist edi va umri davomida turmushga chiqmagan. Shuningdek, u o'z hayotini islohotchilik va ayollarning saylov huquqi kabi islohot harakatlarida faol bo'lish bilan o'tkazdi. [8] U 1888-yil 6-martda, otasi vafotidan ikki kun o‘tib Bostonda insultdan vafot etdi.

Hayotining boshlang'ich davri

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Luiza Mey Alkott 20 yoshda

Luiza Mey Alkott 1832-yil 29-noyabrda [4] hozirgi Pensilvaniya shtatining Filadelfiya shtatining bir qismi boʻlgan Germantaun shahrida tavallud topgan. U o'qituvchi Amos Bronson Alkott va ijtimoiy ishchi Ebbi Meyning qizi va to'rt qizning ikkinchisi edi: Anna Bronson Alkott eng kattasi qiz edi; Elizabeth Sewall Alcott uchinchisi va Abigayl May Alcott eng yoshi edi. Luiza bolaligida o'g'il bolalar o'yinlarini afzal ko'rgan qizaloq edi. [9] Oila 1834-yilda Bostonga ko‘chib o‘tdi [10] va yerda Alkottning otasi eksperimental maktab tashkil qildi va Ralf Valdo Emerson va Genri Devid Toro bilan Transsendental klubga qo‘shildi. Bronson Alkottning ta'lim haqidagi fikrlari, bola tarbiyasi haqidagi keskin qarashlari va ruhiy beqarorlik lahzalari yosh Alkottning ongida mukammallikka erishish istagini shakllantirdi,

Tashqi mediafayllar
Tour of Orchard House, June 19, 2017, C-SPAN


Alkott dastlabki ta'limni tabiatshunos Genri Devid Torondan oldi va u uni Uolden hovuzida o'tkazgan vaqtlari asosida Toroning nayini yozishga ilhomlantirgan. U, shuningdek, oila do'stlari bo'lgan Ralf Valdo Emerson, Nataniel Xotorn, Margaret Fuller va Julia Uord Xou kabi yozuvchilar va o'qituvchilardan ko'rsatmalar oldi. Keyinchalik u buni "Transendental yovvoyi jo'xori" deb nomlangan gazeta eskizida tasvirlab berdi. Eskiz "Kumush ko'zalar" (1876) jildida qayta nashr etilgan, bu oilaning Fruitlandsdagi "oddiy hayot va yuksak fikrlash" tajribasi bilan bog'liq. .

Qashshoqlik Alkottni erta yoshidayoq o'qituvchi, tikuvchi, hokim, uy yordamchisi va yozuvchi sifatida ishlashga majbur qildi. Uning opa-singillari ham oilani qo'llab-quvvatlab, tikuvchi bo'lib ishlagan, onasi esa irlandiyalik muhojirlar orasida ijtimoiy ish bilan shug'ullangan. Faqat eng kichigi Abigayl davlat maktabida o'qishga muvaffaq bo'ldi. Bu bosimlarning barchasi tufayli yozish Alkott uchun ijodiy va hissiy vositaga aylandi. [11] Uning birinchi kitobi "Gullar ertaklari" (1849) bo'lib, dastlab Ralf Valdo Emersonning qizi Ellen Emerson uchun yozilgan ertaklar to'plamidir.

Adabiyotdagi muvaffaqiyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Luiza Mey Alkott

Voyaga etganida, Alkott abolitsionist va feminist bo'ldi. 1860 yilda Alkott Atlantic Monthly uchun yozishni boshladi. Fuqarolar urushi boshlanganda, u 1862-1863 yillarda Vashingtonning Jorjtaun hududidagi Union kasalxonasida olti hafta davomida hamshira bo'lib xizmat qildi. [12] U uch oy hamshira bo'lib xizmat qilmoqchi edi, lekin u tif isitmasi bilan kasallanib, xizmat muddatining yarmida o'lim to'shagiga yotib qoldi, garchi u oxir-oqibat tuzalib ketdi. Uning uyga yo'llagan maktublari — qayta ko'rib chiqilgan va Bostondagi qullikka qarshi " Commonwealth" gazetasida nashr etilgan va kasalxona eskizlari (1863, 1869 yilda qo'shimchalar bilan qayta nashr etilgan) sifatida to'plangan [12] — uning kuzatishlari va hazil-mutoyiba uchun birinchi tanqidiy e'tirofini keltirdi. [13] U shifoxonalarning noto‘g‘ri boshqaruvi, duch kelgan ayrim jarrohlarning befarqligi va qo‘polligi haqida yozgan. [14] Uning o‘z tajribasiga asoslangan “Kayfiyatlar” (1864) romani ham muvaffaqiyatli edi. [15]

"Kichik xonimlar"

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1868-yilda nashr etilgan “Kichik xonimlar” kitobi Massachusets shtatining Konkord shahridagi Alkott oilasining uyi, Orchard uyida boʻlib oʻtadi va Alkottning uch opasi Abigayl Mey Alkott Nieriker, Elizabet Syuol Alkott va Anna Alkott Pratt bilan boʻlgan bolalik hotiralariga asoslanadi. Bu roman o‘z vaqtida yaxshi qabul qilingan va hozir ham bolalar va kattalar orasida mashhur. U ko'p marta sahna spektakllari, filmlar va televidenya uchun moslashtirilgan.

Alkott "Kichik xonimlar : yoki Meg, Jo, Bet va Emi" (1868) romanining birinchi qismi bilan yanada mashxur bo'ldi .Kitob Roberts Brothers tomonidan nashr etilgan Massachusets shtatining Konkord shahridagi opa-singillari bilan bolaligi haqida yarim avtobiografik hikoya. Alkott Yevropadagi sayohatlaridan so'ng Bostonga qaytib kelgach, u Merry's Museum jurnalida muharrir bo'ldi. U yerda u romaning birinchi qismini yozishga undagan Tomas Nayls bilan uchrashdi va Thomas undan , ayniqsa, qizlar uchun ko'proq kitob yaratishni so'radi. [16] Ikkinchi qismi shuningdek yaxshi xotinlar (1869) nomi bilan ham tanilgan. Nihoyat, Jo's Boys (1886) "March Family Saga" ni yakunladi.

Kichik xonimlar qismlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Kichik ayollar yoki Meg, Jo, Bet va Emi (1868)
  • 1869 yilda nashr etilgan "Kichik ayollar" ning ikkinchi qismi yoki " Yaxshi xotinlar "; va keyinchalik Little Women bilan birgalikda nashr etilgan .
  • Kichkina erkaklar : Jo's Boys bilan Plumfilddagi hayot (1871)
  • Jo yigitlari va ular qanday paydo bo'ldi: "Kichik odamlar" ning davomi (1886)

Romanlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Meros (1849, 1997 yilgacha nashr etilmagan)
  • Kayfiyat (1865, 1882 yilda qayta ko'rib chiqilgan)
  • Sirli kalit va u ochilgan narsa (1867)
  • Eski moda qiz (1870)
  • Villining ajoyib kitobi (1870)
  • Ish: Tajriba hikoyasi (1873)
  • Qaytadan boshlash, ishning davomi bo'lish (1875)
  • Sakkiz amakivachcha yoki xola tepaligi (1875)
  • Gullagan atirgul : Sakkiz qarindoshning davomi (1876)
  • Lilaklar ostida (1878)
  • Jek va Jill: Qishloq hikoyasi (1880)

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Louisa May Alcott eBook formatida Standard Ebooks
  • Louisa May Alcott Project Gutenberg
  • Louisa May Alcott Project Gutenberg Australia
  • Louisa May Alcott Internet Archive
  • Louisa May Alcott LibriVox (public domain audiobooks) da
  • Louisa May Alcott Online Books Page da
  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ (unspecified title)
  3. ↑ (unspecified title)
  4. ↑ 4,0 4,1 Cullen-DuPont, Kathryn. Encyclopedia of women's history in America. Infobase Publishing, 2000 — 8–9-bet. ISBN 978-0-8160-4100-8. 
  5. ↑ „Humanity, Said Edgar Allan Poe, Is Divided Into Men, Women, And Margaret Fuller“. American Heritage. Qaraldi: 2022-yil 28-dekabr.
  6. ↑ „Louisa May Alcott: The Woman Behind 'Little Women'“. American Masters. PBS (2009-yil dekabr). Qaraldi: 2020-yil 2-may.
  7. ↑ „Louisa May Alcott“. Publishers' Bindings Online, University of Alabama (2005). Qaraldi: 2020-yil 3-sentyabr.
  8. ↑ Norwich, John Julius. Oxford Illustrated Encyclopedia Of The Arts. USA: Oxford University Press, 1990 — 11-bet. ISBN 978-0-19-869137-2. 
  9. ↑ „Washington Post“. The Washington Post.
  10. ↑ „Louisa M. Alcott Dead“. The New York Times (1888-yil 7-mart). — „The parents of the authoress removed to Boston when their daughter was 2 years old, and in Boston and its immediate vicinity she made her home ever after.“. Qaraldi: 2018-yil 2-aprel.
  11. ↑ Alcott, Louisa May. Alternative Alcott Showalter: . Rutgers University Press, 1988. ISBN 978-0813512723. „Alternative Alcott By Louisa May Alcott by Elaine Showalter.“ 
  12. ↑ 12,0 12,1  Richardson, Charles F. (1911) "Alcott, Louisa May" in Chisholm, Hugh Encyclopædia Britannica 1 (11chi nashri) Cambridge University Press p. 529 
  13. ↑ Peck, Garrett. Walt Whitman in Washington, D.C.: The Civil War and America's Great Poet. Charleston, SC: The History Press, 2015 — 73–76-bet. ISBN 978-1626199736. 
  14. ↑ Dromi, Shai M.. Above the fray: The Red Cross and the making of the humanitarian NGO sector. Chicago: Univ. of Chicago Press, 2020 — 26-bet. ISBN 9780226680101. 
  15. ↑ Elbert 1984)
  16. ↑ „Louisa May Alcott“. bwht.org. Qaraldi: 2020-yil 17-noyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Luiza_Mey_Alkott&oldid=5180145" dan olindi