Kontent qismiga oʻtish

Magnit terapiyasi

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Magnitoterapiya – organizm toʻqimalariga past chastotali (50 Gts) uncha katta boʻlmagan doimiy va oʻzgaruvchan magnit maydon kuchlanganligi (30÷50 mT) bilan tasir etuvchi fizioterapevtik davolash usulidir. Fizioterapiyada uzluksiz va uzlukli rejimdagi doimiy, pulsatsiyalanuvchi va oʻzgaruvchi magnit maydonlari foydalaniladi. Magnit maydonining biotropik parametrlari kuchlanganlik, gradient, vektor chastota, impuls formasi va ekspozitsiya davomiyligi boʻlib hisoblanadi. Bundan tashqari magnit maydoni (MM) tasiriga javoban organizmning reaktsiyasi taʼsir lokalizatsiyasini maydon taʼsirga uchragan toʻqimalar hajmini va organizmning boshlangʻich holatini aniqlaydi. Taʼsir etuvchi fizikaviy faktorning murakkabligi MM fiziologik tasirining turli-tuman fiziko-ximiyaviy mexanizmlarini aniqlaydi (makromolekulalar orientatsiyasining oʻzgarishi, yadro va elektronlar qutblanishining oʻzgarishi, 188 biologik membranalar singdiruvchanligiga tasirini, hujayralarning fiziologik holatini va hokazo). Doimiy va oʻzgaruvchan magnit maydonlarning tirik toʻqimalarda etakchi tasir mexanizmlardan biri elektryurituvchi kuchlarni toʻqimalarga kirib borishidir. Hozirgi vaqtda 50 Gts chastotali, qutblardagi induktivligi kamida 35 mT boʻlgan oʻzgaruvchan va pulsatsiyalanuvchi magnit maydonlar keng qoʻllanilmoqda. Biroq hozirgi kunda 700 va 1000 Gts chastotali oʻzgaruvchan magnit maydonini generatsiyalaydigan apparatlar ishlab chiqarilmoqda. Past chastotali magnitoterapiya uchun „Polyus-1“ apparati (3.28 – rasm.) ishlab chiqarilgan boʻlib, u past chastotali (50 Gts) pulsatsiyalanuvchi oʻzgaruvchan va domiy magnit maydonlarini uzluksiz va uzlukli rejimlarda generatsiyalaydi. Toʻgʻri burchakli bir yoki ikki induktorning (50x50 mm2) yon tomon yuzalari orqali mijozning yotgan yoki oʻtirgan holatlarida bevosita kontakt usulida yoki tasir yuzasi bilan 0,5÷1sm oraliqda joylashtirish bilan magnit maydon tasirini amalga oshirish mumkin (3.29 – rasm). Apparatni P-simon va toʻgʻri burchakli induktorlari mavjud. Induktorlar apparatning yon yuzasiga mustahkamlangan. Apparat panelida: taymer dastasi, tarmoqni yoqish indikatori, apparatni yoqish va oʻchirish tugmachasi, „tok shakli“ tugmachasi, „rejim“ tugmachasi, „intensivlik pereklyuchateli“ joylashgan.


Magnit terapiyasi sogʻliq uchun foydali boʻlishi uchun doimiy magnitlarning zaif magnit maydonini tanaga qoʻllashni oʻz ichiga oladi. Magnitning turli yoʻnalishlariga turli effektlar beriladi. [1]

Mahsulotlar orasida magnit bilaguzuklar va zargarlik buyumlari mavjud; bilaklar, toʻpiqlar, tizzalar va orqa uchun magnit tasmalar; poyabzal tagliklari; matraslar; magnit choyshablar (materialga magnit bilan toʻqilgan adyol); magnit kremlar; magnit qoʻshimchalar; plasterlar/yamoqlar va „magnitlangan“ suv. Qoʻllash odatda bemor tomonidan amalga oshiriladi.

Bu elektromagnit terapiyaning muqobil tibbiyot amaliyotiga oʻxshaydi, u zaif elektr yoki magnit maydonlarni ham ishlatadi, lekin elektr quvvati bilan ishlaydigan qurilmalar tomonidan ishlab chiqariladi.

Tavsiya etilgan harakat mexanizmlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ehtimol, eng keng tarqalgan taklif qilingan mexanizm magnitlar ostidagi toʻqimalarda qon oqimini yaxshilashi mumkin. Magnit terapiya asboblari atrofidagi maydon juda zaif va masofadan juda tez tushib ketadi, gemoglobin, qonning boshqa qismlari, mushak toʻqimalari, suyaklar, qon tomirlari yoki organlarga sezilarli taʼsir qiladi. [2] [3] 1991 yilda statik maydon kuchi 1 T gacha boʻlgan odamlarda oʻtkazilgan tadqiqot mahalliy qon oqimiga hech qanday taʼsir koʻrsatmadi. [4] [5] Toʻqimalarning kislorodlanishi ham xuddi shunday taʼsir qilmaydi. [3] Baʼzi amaliyotchilarning taʼkidlashicha, magnitlar tananing faraziy „elektromagnit energiya muvozanatini“ tiklashi mumkin, ammo bunday muvozanat tibbiyot tomonidan tan olinmagan. Koʻp marta kuchliroq boʻlgan magnit-rezonans tomografiyada ishlatiladigan magnit maydonlarda ham daʼvo qilingan effektlarning hech biri kuzatilmaydi. Agar tana magnit terapiyasida qoʻllanadigan zaif magnitlardan sezilarli darajada taʼsirlangan boʻlsa, MRI amaliy boʻlmaydi. [6] [7] [8]

Samaradorlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Soʻnggi yillarda statik magnit maydonlar salomatlik va davolanishda qanday rol oʻynashi mumkinligini oʻrganish uchun bir nechta tadqiqotlar oʻtkazildi. Magnit terapiyani xolis oʻrganish muammoli, chunki magnitlanishni, masalan, temir (temir oʻz ichiga olgan) jismlardagi tortishish kuchlari bilan osongina aniqlash mumkin; shu sababli, tadqiqotlarni samarali koʻr qilish qiyin (bu yerda na bemorlar, na baholovchilar platseboga nisbatan kim davolanayotganini bilishmaydi). [9] Toʻliq boʻlmagan yoki etarli darajada koʻr-koʻrona, ayniqsa, bunday taʼsirlar kichik boʻlsa, davolash taʼsirini oshirib yuborishga moyildir. [10] Uzoq umr koʻrish va saraton kasalligini davolash bilan bogʻliq sogʻliq haqidagi daʼvolar hech qanday tadqiqot tomonidan asossiz va tasdiqlanmaydi. [3] [11] Koʻpincha anekdot ogʻrigʻini yoʻqotish haqida koʻproq oddiy sogʻliqni saqlash daʼvolari ham ishonchli taklif qilingan mexanizmga ega emas va klinik tadqiqotlar istiqbolli emas. [12] [13]

Amerika Saraton Jamiyatining taʼkidlashicha, „mavjud ilmiy dalillar bu daʼvolarni qoʻllab-quvvatlamaydi“. Milliy qoʻshimcha va integral salomatlik markazining maʼlumotlariga koʻra, magnit zargarlik buyumlarini oʻrganish ogʻriq, asab funktsiyasi, hujayra oʻsishi yoki qon oqimiga koʻrsatib boʻlmaydigan taʼsir koʻrsatmadi. [14]

2008 yilda magnit terapiyasining barcha koʻrsatkichlar boʻyicha tizimli tekshiruvi magnit terapiyaning ogʻriqni yoʻqotish uchun samarali ekanligini aniqlash uchun etarli dalillarni topmadi, [12] yilgi sharhlar osteoartrit va revmatoid artritga qaratilgan. [15] [16] Ushbu sharhlar maʼlumotlarning noaniq ekanligini yoki magnit terapiyasining sezilarli taʼsirini qoʻllab-quvvatlamasligini aniqladi. Ular, shuningdek, ajratishni yashirish, kichik namuna oʻlchamlari, notoʻgʻri koʻr-koʻrona va natijalarning heterojenligi haqida tashvishlanishdi, ularning baʼzilari noxolis natijalarga olib kelishi mumkin.

Xavfsizlik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu qurilmalar odatda oʻzlari xavfsiz deb hisoblanadilar, garchi magnit terapiya uchun katta moliyaviy va imkoniyat xarajatlari boʻlishi mumkin, ayniqsa davolash yoki tashxis qoʻyilsa yoki kechiktirilsa. [11] [12] Elektrokardiostimulyatorlar, insulin nasoslari va magnit maydonlari salbiy taʼsir koʻrsatishi mumkin boʻlgan boshqa qurilmalarda foydalanish tavsiya etilmaydi. [12]

Qabul

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Butun dunyo boʻylab magnit terapiya sanoati yiliga bir milliard dollardan koʻproq sotuvga erishadi, [3] [11] shu jumladan, faqat AQShda yiliga 300 million dollar. [9]

2002 yilgi AQSh Milliy Fan Jamgʻarmasining jamoatchilik nuqtai nazari va ilm-fanni tushunish haqidagi hisobotida magnit terapiyasi „umuman ilmiy emas“ligini taʼkidladi. [17] Bir qator sotuvchilar psevdo-ilmiy va yangi asr tilidan foydalangan holda magnit terapiyasi haqida qoʻllab-quvvatlanmaydigan daʼvolarni bildiradilar. Bunday daʼvolar ilmiy va klinik tadqiqotlar natijalari bilan tasdiqlanmaydi. [13]

Huquqiy qoidalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Har qanday davolanishni har qanday holatni samarali davolash sifatida sotish koʻplab yurisdiktsiyalarda qonun bilan qattiq cheklangan, agar bunday daʼvolarning barchasi ilmiy jihatdan tasdiqlangan boʻlsa. Misol uchun, Qoʻshma Shtatlarda AQSh oziq-ovqat va farmatsevtika idorasi qoidalari tibbiy daʼvolardan foydalangan holda har qanday magnit terapiya mahsulotini sotishni taqiqlaydi, chunki bunday daʼvolar asossizdir. [18]

Koʻpchilik holatlarda induktsiyasi 15÷25 mT boʻlgan magnit maydonlaridan 15÷20 daqiqa tasir etishda va bir kursida 15÷20 muolaja oʻtkazishda foydalaniladi. Qoʻl va oyoqlarda oʻzgaruvchan magnit maydoni bilan tasir etishda „Polyus-101“ (3.30 – rasm.) qoʻllanadi. Shunga ikkita solenoid shaklidagi induktor oʻrnatilgan. Induktorlardan biri 700 Gts va ikkinchisi 1000 Gts chastotali oʻzgaruvchan magnit maydoni bilan tasir etishga moʻljallangan. Induktorning ichki muhitida boʻylama yoʻnalishda tarqaladigan yuqori tenglik va zichlikdagi magnit maydonlari hosil qilinadi. Maksimal induktsiya solenoidning oʻrtasida 1,5 mT va uning ichki devorlarida 2,5 mT. Magnit maydon induktsiyasi toʻrt bosqichda boshqariladi. Har bir bosqichda ketma-ket 25% ga oshiriladi. Apparat yordamida uzluksiz va impulsli rejimda tasir etishga erishiladi. Magnit maydonini yuborish va pauzasining davomiyligi 1,5 soniya. Oyoq va qoʻllarda oʻzgaruvchan magnit maydoni bilan tasir etishda, ularni solenoid oʻrtasida joylashtirish lozim. Magnit maydoni tasir etadigan toʻqimalar hajmini koʻpaytirish uchun bir vaqtni oʻzida ikkita solenoidni qoʻl va oyoqlarda oʻtkazish mumkin. Tasir davomiyligi bir lokalizatsiyada 15÷30 daqiqa, 2÷3 da esa 60 daqiqagacha. Bir kurs davolashda 20÷30 muolaja boʻlib u har kuni oʻtkazilishi mumkin. Magnit maydonining fiziologik va terapevtik taʼsir mexanizmi toʻliq oʻrganilmagan. Organizmga magnit maydon taʼsiri nerv, gumoral boʻgʻin, 190 almashinuv jarayonlari orqali taʼsir qiladi. Magnit maydoni hujayra membranasi oʻtkazuvchanligini oshiradi, qon aylanishini yaxshilaydi. Hujayra va toʻqimalarning kislorodga ehtiyojini pasaytiradi. Suriltiruvchi, tomirlarni kengaytiruvchi, gipotenziv taʼsir etadi, qon ivish tizimiga taʼsir etib, zararlangan toʻqimalarda regeneratsiyani kuchayishiga olib keladi.

Qoʻllashga koʻrsatmalar: bosh miyada qon aylanishi buzilishi, parezlar va ularsiz kechuvchi jarohatlar, turli lokalizatsiyadagi nevritlar, fantom ogʻriqlar, engil va oʻrta darajadagi yurak ishemik kasalligi, qoʻl va oyoq tomirlari aterosklerotik okklyuziyasi va obliterastiyalovchi endoartriti, surunkali venoz etishmovchiligi, surunkali pnevmoniya, tromboflebit, bronxial astma, oshqozon va oʻn ikki barmoqli ichak yara kasalligi notoʻliq remissiya davrida, oʻtkir osti gepatit, oʻtkir va oʻtkir osti pankreatit, surunkali dermatoz, umurtqalararo osteoxondroz, oʻtkir va oʻtkir osti otit, vazomotor rinit. Qarshi koʻrsatmalar: gipotoniya, qon ketishga moyillik, qon gipokoagulyatsiyasi, yurak ishemik kasalligining ogʻir kechishi, erta postinfarkt davr, Bazedov kasalligi, dientsefal sindrom. 191 Qoʻllash texnikasi: Tasir etish zonasiga koʻra muolaja bemorning yotgan yoki oʻtirgan holatiga oʻtkaziladi. Induktordan 10 sm uzoqlikda metall buyumlarni saqlash kerak. Kontaktli usulda induktor toʻgʻridan – toʻgʻri bemor tanasiga oʻrnatiladi. Boʻshliq uchun moʻljallangan induktor 96% li spirt bilan ishlov beriladi. Boʻshliqga kiritilib tasma bilan mahkamlanadi. Tasir davomiyligi 15÷30 daqiqa. Muolaja har kuni oʻtkaziladi, davolash kursi 15÷20 kun

  1. ↑ Rawls, Walter C.. Magnetism and Its Effects on the Living System. Acres U.S.A, 1996. ISBN 0-911311-14-9. 
  2. ↑ Park, Robert L.. Voodoo Science: The Road from Foolishness to Fraud. New York, New York: Oxford University Press, 2000 — 58–63-bet. ISBN 0-19-513515-6. „Not only are magnetic fields of no value in healing, you might characterize these as "homeopathic" magnetic fields.“ 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Flamm, Bruce L.. „Magnet Therapy: a billion-dollar boondoggle“. Skeptical Inquirer. Committee for Skeptical Inquiry (2006-yil iyul). Qaraldi: 2009-yil 18-avgust.
  4. ↑ Stick C; Hinkelmann K; Eggert P; Wendhausen H (1991). "Do strong static magnetic fields in NMR tomography modify tissue perfusion?". Nuklearmedizin 154 (3): 326–31. doi:10.1055/s-2008-1033141. PMID 1849304. 
  5. ↑ Polk, Charles. Handbook of Biological Effects of Electromagnetic Fields. CRC Press, 1996 — 161-bet. ISBN 0-8493-0641-8. 
  6. ↑ Radiology (ACR). „MRI Safety“ (en). Radiologyinfo.org. Qaraldi: 2022-yil 22-iyul.
  7. ↑ „Is Blood Magnetic“. The Naked Scientist (2010-yil 12-dekabr). Qaraldi: 2012-yil 13-dekabr.
  8. ↑ „Does MRI attract the iron in your blood?“. Revising MRI. 2012-yil 17-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 13-dekabr.
  9. ↑ 9,0 9,1 "Magnet therapy". BMJ 332 (7532): 4. January 2006. doi:10.1136/bmj.332.7532.4. PMID 16399710. PMC 1325112. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1325112.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Finegold" defined multiple times with different content
  10. ↑ "The revised CONSORT statement for reporting randomized trials: explanation and elaboration". Annals of Internal Medicine 134 (8): 663–694. 2001-04-17. doi:10.7326/0003-4819-134-8-200104170-00012. PMID 11304107. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 „Magnet therapies 'have no effect'“. BBC (2006-yil 6-yanvar). Qaraldi: 2009-yil 18-avgust.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Pittler, Max H. (March 2008). "Static magnets for reducing pain". Focus on Alternative and Complementary Therapies 13 (1): 5–6. doi:10.1211/fact.13.1.0003.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Pittler2008" defined multiple times with different content
  13. ↑ 13,0 13,1 James D. Livingston. „Magnetic Therapy: Plausible Attraction?“. Skeptical Inquirer. 2009-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 13-sentyabr.
  14. ↑ Levinson, Mason; Randall, Tom. „Energy Bracelets Turn Athletes to Stars, If Only in Their Heads“. bloomberg.com. Bloomberg (2010-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2015-yil 9-sentyabr.
  15. ↑ GJ1, Macfarlane (Dec 2012). "A systematic review of evidence for the effectiveness of practitioner-based complementary and alternative therapies in the management of rheumatic diseases: osteoarthritis". Rheumatology (Oxford) 51 (12): 2224–33. doi:10.1093/rheumatology/kes200. PMID 22923762. 
  16. ↑ Macfarlane, Gary J.; Paudyal, Priya; Doherty, Michael; Ernst, Edzard; Lewith, George; MacPherson, Hugh; Sim, Julius; Jones, Gareth T. et al. (2012-09-01). "A systematic review of evidence for the effectiveness of practitioner-based complementary and alternative therapies in the management of rheumatic diseases: rheumatoid arthritis". Rheumatology 51 (9): 1707–1713. doi:10.1093/rheumatology/kes133. ISSN 1462-0324. PMID 22661556. https://doi.org/10.1093/rheumatology/kes133. 
  17. ↑ National Science Board. Science and Engineering Indicators – 2002. Arlington, Virginia: National Science Foundation, 2002 — ch. 7-bet. ISBN 978-0-16-066579-0. Qaraldi: 2018-yil 6-aprel.  (Wayback Machine saytida 2016-06-16 sanasida arxivlangan) „Among all who had heard of [magnet therapy], 14 percent said it was very scientific and another 54 percent said it was sort of scientific. Only 25 percent of those surveyed answered correctly, that is, that it is not at all scientific.“
  18. ↑ „Magnets“. CDRH Consumer Information. Food and Drug Administration (2000-yil 1-mart). 2008-yil 24-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 2-may. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Magnit_terapiyasi&oldid=5262119" dan olindi