Ishemiya

Ishemiya (yun. ischo — toʻxtataman, aemia — qon), mahalliy kamqonlik, mahalliy anemiya — orga-nizmning biror qismi, aʼzo yoki toʻqimaning qonga yolchimasligi. I.ning angiospastik (tomirlar spazmidan kelib chiqadigan), obturatsion (arteriyaga tromb yoki embol tiqilishidan paydo boʻladigan) va kompression (tomirning qisilib yoki bosilib qolishiga aloqador) turlari bor. I.da mikrodirkulyasiya jarayoni buziladi. Mayda tomirlar puchayib qoladi, arteriyaning toraygan joyidan pastki qismida qon bosimi pasayadi va tomir devori tuzuk oziqlana olmaydi, toʻqima hajmi kichrayadi, temperaturasi pasayadi. Toʻqimaga kislorod yetishmay, moddalar almashinuvi va funksiya buziladi, ogʻriq sezgilari paydo boʻladi. I. toʻsatdan roʻy berib, uzoq davom etadigan boʻlsa, toʻqima nekrozi yoki infarkt kuzatilishi mumkin.

Ishemiya organ joyining oqarishi, uning haroratining pasayishi, sezuvchanlikning buzilishi (uyqusizlik hissi, qichishisj, "g'oz terisi" ni emaklash hissi), ogʻriq sindromi, qon oqimining tezligi va organ hajmining pasayishi, toʻsiq ostida joylashgan arteriya sohasidagi qon bosimining pasayishi; organ yoki toʻqimalarning ishemik hududida kislorod kuchlanishining pasayishi, toʻqima suyuqligi shakllanishining pasayishi va toʻqima turgorining pasayishi, organ yoki toʻqimalarning funktsiyasining buzilishi, distrofik oʻzgarishlar.

. Ishemiya yuzaga kelishi mexanizmlari va sabablariga koʻra  asosiy turlari

  Ishemiyaning asosiy turlari-siqilish, obsturativ va angiospastik.

   Siqish ishemiyasi-arteriyalarning tashqi tomondan ligature, chandiq, oʻsimta, begona jism va boshqalar bilan siqilishi natijasida yuzaga keladi.

   Obstruktiv ishemiya-arteriyalarning aterosklerotik blyashka, tromb yoki emboliya bilan toʻliq yopib qoʻyish yoki qisman torayish natijasidir

   Angiospastik ishemiya arteriyalarning spazmi tufayli yuzaga keladi,

Spazmga:hissiy taʼsir (qoʻrquv, hayajon, gʻazab), jismoniy omillar (sovuq, travma, mexanik tirnash xususiyati), kimyoviy vositalar, biologik stimullar (bakterial toksinlar) va boshqalar.

sabab boʻladi. Spazm asab refleks mexanizmlariga yoki qon tomir silliq mushaklariga stimulyatorlarning bevosita taʼsiriga (vazopressin, angiotensin II, endotelinning taʼsiri) asoslangan boʻlishi mumkin.