Marc Bloch
| Marc Bloch | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
6-iyul 1886-yil |
| Vafoti |
16-iyun 1944-yil (57 yoshda) Saint-Didier-de-Formans, Vichy France |
| Fuqaroligi | Fransiya[1][2] |
| Taʼlimi | Lycée Louis-le-Grand |
| Kasbi | Historian |
| Turmush oʻrtogʻi | Simonne Vidal |
| Bolalari | Alice and Étienne |
| Otasi | Gustave Bloch |
Mark Léopold Benjamin Bloch (/blɒk/ ;fransuzcha: [maʁk leɔpɔld bɛ̃ʒamɛ̃ blɔk]; 1886-yil 6-iyul – 1944-yil 16-iyun) fransuz tarixchisi. U Annales fransuz ijtimoiy tarixi maktabining asoschisi edi. Blochning faoliyati asosan oʻrta asrlar tarixiga ixtisoslashgan va oʻz faoliyati davomida Oʻrta asrlar Fransiyada keng nashr etilgan. Akademik sifatida u Strasburg universitetida (1920-1936 va 1940—1941), Parij universitetida (1936—1939) va Monpelye universitetida (1941—1944) faoliyat yuritgan.
U Lionda Alsatiyalik yahudiy oilasida tugʻilgan, ammo Parijda u’lgʻaygan, u yerda otasi klassik tarixchi Gustav Bloch Sorbonna universitetida ishlagan. Bloch Parijdagi turli litseylarda va École Normale Supérieure maktablarida tahsil olgan. Erta yoshdan boshlab Dreyfus ishi antisemitizm taʼsir qildi. Birinchi jahon urushi paytida u Fransiya armiyasida xizmat qilgan, Marne va Somme boʻylab birinchi jangda qatnashgan. Urushdan keyin unga 1918-yilda doktorlik unvoni berildi va Strasburg universitetida oʻqituvchi boʻldi. U yerda zamonaviy tarixchi Lucien Febvre bilan intellektual hamkorlikni yoʻlga qoʻydi. Ular birgalikda Annales maktabiga asos solishdi va 1929-yilda Annales d’histoire économique et sociale jurnalini nashr etishni boshladilar. Bloch oʻzining tarixshunoslik yondashuvida modernist edi va bir necha bor tarixga koʻp tarmoqli munosabat muhimligini taʼkidladi, xususan, oʻz tadqiqotini geografiya, sotsiologiya va iqtisod boʻyicha olib bordi.
Ikkinchi Jahon urushi paytida Bloch xizmat uchun koʻngilli boʻlgan va Phoney urushi paytida logistikjangiib xizmat koʻrsatgan. Dunkirk jangida qatnashgan va Britaniyada qisqa vaqt oʻtkazgan. Amerika Qoʻshma Shtatlariga oʻtishni taʼminlashga uringan. Fransiyaga qaytganda, uning ish qobiliyati yangi antisemit qoidalar bilan cheklangan edi, u yahudiylarga fransuz universitetlari tizimida ishlashni davom ettirishga ruxsat beruvchi bir nechta ruxsatnomalardan biriga murojaat qildi. Parijni tark etishga majbur boʻldi va fashistlar nemis maʼmurlari uning kvartirasini talon-taroj qilib, kitoblarini oʻgʻirlab ketishganidan shikoyat qildi; u ham Febvre tomonidan Annales tahririyati oʻz lavozimidan voz kechishga koʻndirilgan. Bloch Monpelyeda 1942-yilning noyabrigacha Germaniya Vichi Fransiyaga bostirib kirguniga qadar ishlagan. Keyin fransuz qarshiligining kommunistik boʻlmagan qismiga qoʻshildi va Liondagi birlashgan mintaqaviy tuzilmalarida yetakchi rol oʻynadi. 1944-yilda u Lionda Gestapo tomonidan qoʻlga olindi va Ittifoqchilarning Normandiyaga bostirib kirishidan soʻng qisqa muddatli qatl paytida oʻldirildi. Bir nechta asarlar, jumladan, "Tarixchining hunarmandchiligi" va "Gʻaroyib magʻlubiyat" kabi nufuzli tadqiqotlar – vafotidan keyin nashr etilgan.
Uning tarixiy tadqiqotlari va qarshilik koʻrsatish aʼzosi sifatida oʻlimi Blochni urushdan keyingi fransuz tarixchilarining avlodlari tomonidan yuqori baholandi; u „barcha davrlarning eng buyuk tarixchisi“ deb nomlana boshladi[3]. 20-asrning oxiriga kelib, tarixchilar Blochning qobiliyatlari, taʼsiri va merosiga yanada ehtiyotkorlik bilan baho berib, uning yondashuvida kamchiliklar borligini taʼkidladilar.