Mari Kiviniemi
| Mari Kiviniemi | |
|---|---|
.jpg) Mari Kiviniemi 2010-yilda | |
| Finlandiyaning 41-bosh vaziri | |
|
Mansab davri 2010-yil 22-iyun – 2011-yil 22-iyun | |
| Prezident | Tarja Halonen |
| Bosh vazir | Matti Vanhanen |
| Oʻtmishdoshi | Matti Vanhanen |
| Vorisi | Jyrki Katainen |
| Davlat va mahalliy boshqaruv vaziri | |
|
Mansab davri 2007-yil 19-aprel – 2010-yil 22-iyun | |
| Vorisi | Tapani Tölli |
| Tashqi ishlar va xorijiy aloqalar vaziri | |
|
Mansab davri 2005-yil 3-sentabr – 2006-yil 2-mart | |
| Oʻtmishdoshi | Paula Lehtomäki |
| Vorisi | Paula Lehtomäki |
| Markaz partiyasi raisi | |
|
Mansab davri 2010-yil 12-iyun – 2012-yil 9-iyun | |
| Oʻtmishdoshi | Matti Vanhanen |
| Vorisi | Juha Sipilä |
| Finlandiya parlament a'zosi | |
|
Mansab davri 1995-yil 24-mart – 2014-yil 22-sentabr | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
1968-yil 27-sentabr Seinäjoki, Finlandiya |
| Fuqaroligi | Finlandiya |
| Turmush oʻrtogʻi | Juha Louhivuori |
Mari Johanna Kiviniemi (1968-yil 27-sentyabrda tugʻilgan) — Finlandiya siyosatchisi, 2010—2011-yillarda Finlandiyaning ikkinchi ayol bosh vaziri boʻlgan[1].
2014-yil 25-avgustdan OECD Bosh kotibining oʻrinbosari[2].
Kiviniemi Finlandiyaning Seynajoki shahri, janubiy Ostrobotniya qishlogʻida dehqon oilasida tugʻilgan. Jalasjarvidagi maktabda taʻlim olgan. Oʻrta maktabda oʻsmirlik chogʻida oʻqib yurganda u bir yil almashuv talabasi sifatida Germaniyada oʻqidi. 1988-yilda Xelsinki universitetiga iqtisod fakultetiga oʻqishga kirdi.
Kiviniemi siyosatchisi boʻlib, birinchi marta 1991-yilda parlament aʼzoligiga nomzod sifatida qatnashgan va 5000 dan kam ovoz toʻplagan va ayni paytda Markaz partiyasi talabalar ittifoqi Bosh kotibi lavozimida ishlagan[3]. Ijtimoiy fanlar boʻyicha magistrlik ishini tugatgandan bir yil oʻtib, u 1995-yilgi umumiy saylovlarda yana oʻz nomzodini qoʻydi, bu safar 9350 ovoz bilan Janubiy Ostrobotniya okrugidan oʻrin egalladi.
Kiviniemi milliy siyosatdagi faoliyatidan tashqari, Xelsinki shahar kengashining ham aʼzosi. 2005-yildan beri shahar kengashi deputati.
Markaz partiyasi rahbari
[tahrir | manbasini tahrirlash]
2003-yilda Kiviniemi Markaz partiyasida rahbarlik lavozimiga saylandi va 2008-yil iyuniga qadar rais oʻrinbosari boʻlib ishladi. U yozgi partiya qurultoyida ovoz berishda ishtirok etmadi. U 2004-yilda Bosh vazir Matti Vanxanenning maxsus maslahatchisi boʻldi. Keyinchalik Matti Vanxanen uni ikki marta Vazirlar Mahkamasi vaziri lavozimiga tayinladi: birinchisi 2005-yil sentyabr oyida vaqtinchalik asosda amaldagi prezident olti oylik tugʻruq taʼtiliga chiqqanida va keyin 2007-yil aprel oyida toʻliq vaqtda.
2010-yil 22-yanvarda bosh vazir Vanxanen 2010-yil iyun oyida boʻlib oʻtgan qurultoyida Markaz partiyasining yetakchisi (raisi) lavozimini tark etishini eʼlon qilganidan bir oy oʻtib, Kiviniemi boʻsh oʻringa nomzodini eʼlon qildi. Uning kompaniyasi rasman aprel oyida boshlangan[4].
Markaz partiyasi qurultoyi delegatlari 2010-yil 12-iyun Laxti shahrida yangi rahbarni saylash uchun yigʻilishdi[5]. Kiviniemi ikkinchi bosqichda Mauri Pekkarinenni 1357 va 1035 ovoz bilan magʻlub etdi[6]. Bosh vazir Vanxanen 18-iyun juma kuni prezident Tarja Xalonen bilan uchrashdi va undan Bosh vazir lavozimidan isteʼfoga chiqishga ruxsat soʻradi. Kiviniemining yangi lavozimi 2010-yil 22-iyun kuni parlament tomonidan 115 deputat yoqlab, 56 deputat qarshi va 29 deputat betaraf ovoz bilan maʼqullagan[7]. Uning saylanishi 2003-yilda Anneli Jaatteenmakidan keyin Finlandiyaning ikkinchi ayol bosh vaziri boʻldi.
2011-yilgi umumiy saylov
[tahrir | manbasini tahrirlash]2011-yilgi umumxalq saylovlarida "Haqiqiy Finlar" partiyasi kuchaydi. U boshqa parlament partiyalaridan biri hisobiga 35 oʻringa ega boʻldi. Kiviniemining Markaz partiyasi eng katta zarbaga uchradi: u avval egallab turgan 51 oʻrindan 16 tasini yoʻqotdi va eng yirik partiyadan toʻrtinchi oʻringa tushib ketdi. Kiviniemi dastlab oʻz partiyasi keyingi hukumatning bir qismi boʻlishga intilmasligini eʼlon qildi. Ammo keyinchalik Jyrki Katainen tomonidan koalitsiya muzokaralariga qoʻshilish taklifini qabul qildi[8]. Biroq, bu muzokaralar barbod boʻldi va boshqa olti partiya kelishuvga erishganliklarini eʼlon qilgandan soʻng, u oʻz hukumatining isteʼfosini Prezidentga taqdim etdi va 2011-yil 22-iyunda rasman Katainen Bosh vazir lavozimini egalladi[9]. Markaz partiyasi muxolifatga chiqdi, Kiviniemi uning raisligida davom etdi.
Rais lavozimidan isteʼfoga chiqish
Yangi soʻrovlar Markaz partiyasi hukmron partiyalarga qarshi hech qanday yutuqlarga erishmaganini koʻrsatganidan soʻng, u raislikdan ketishga qaror qildi va 2012-yil yozida raislik saylovlarida qatnashmadi. Uning oʻrniga Yuxa Sipila partiya raisi etib saylandi.
Kiviniemi OAVga bergan intervyusida „Mening fikrimcha, Markaz partiyasi muxolifatda ham uslub, ham mazmunan juda yaxshi ish qildi. Men bu soʻrovlarda qoʻllab-quvvatlovchilarning koʻpayishini kutgandim. Ammo bu amalga oshmasa, xulosa chiqarishim kerak“.
Sobiq bosh vazir partiya Paavo Väyrynen tomonidan partiya qattiq tanqid qilindi. Kiviniemi partiya kuchli ekanligiga ishonishini, ammo rahbariyat mutlaq qoʻllab-quvvatlashga ega boʻlgandagina muvaffaqiyatga erishishi mumkinligini aytdi. „Maydondan kelgan xabar shundaki, kimdir magʻlubiyat uchun javobgarlikni oʻz zimmasiga olishi kerak“, dedi Kiviniemi. „Partiya ishi boshqalardan koʻp narsani talab qiladi, lekin eng muhimi oʻzimdan. Men ham magʻlubiyatga koʻp omillar sabab boʻlgan degan fikrda boʻlsam-da, aslida yakuniy javobgarlik partiya raisi zimmasiga tushadi“ degan edi.
OECD Bosh kotibining oʻrinbosari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kiviniemi 2014-yil 25-avgustda OECD Bosh kotibi oʻrinbosari sifatida oʻz vazifalarini bajarishga kirishdi[10]. Uning roli OECD ishining taʼsiri va dolzarbligini oshirishga yordam berish va inklyuziv oʻsish, ish oʻrinlari, tenglik va ishonchni ragʻbatlantirish boʻyicha davlat siyosati muammolariga hissa qoʻshish uchun oʻz tajribasini almashishdan iborat.
U OECDning samarali va samarali boshqaruv boʻyicha ishini strategik nazorat qilish uchun, hududiy rivojlanish, savdo va qishloq xoʻjaligi, shuningdek, statistika hamda „Yaxshi hayot“ tashabbusini ilgari surish uchun mas’uldir.
Shaxsiy hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kiviniemi 1996-yilda tadbirkor Juha Mikael Louhivuori bilan turmush qurgan. Ularning Xanna va Antti ismli ikki farzandi bor. Fin tilidan tashqari, u shved, nemis va ingliz tillarini biladi.
U oʻzining sevimli mashgʻulotlari sifatida mumtoz musiqa tinglash (u pianino va nay chaladi), yugurish, changʻi uchish va roliklarda uchish kabilarni sanab oʻtadi. Oilaning Vanajavesi koʻlida yozgi uyi bor.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Skard, Torild (2014) „Finland’s three national leaders“ in Women of power — half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press ISBN 978-1-44731-578-0, pp. 407-14
- ↑ „Mari Kiviniemi OECD:n apulaispääsihteeriksi - eduskuntaan tilalle Terhi Peltokorpi“. YLE (26-fevral 2010-yil). Qaraldi: 5-iyun 2010-yil.
- ↑ „Mari Kiviniemi / Finnish Centre Party“. eduskunta.fi. 6-mart 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-iyun 2010-yil.
- ↑ „Mauri Pekkarinen Enters Race for Centre Party Leadership“. Helsingin Sanomat (26-fevral 2010-yil). 2011-yil 30-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-iyun 2010-yil.
- ↑ „Poll: Kiviniemi Most Popular Candidate for Centre Party Leadership“. Helsingin Sanomat (2-iyun 2010-yil). 2012-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-iyun 2010-yil.
- ↑ „Marie Kiviniemi Wins Center Chair, Taking Over as PM“. YLE (12-iyun 2010-yil). 6-iyun 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-iyun 2010-yil.
- ↑ Huuhtanen, Matti. „Finnish lawmakers elect new prime minister“. Associated Press (22-iyun 2010-yil). Qaraldi: 22-iyun 2010-yil.
- ↑ „Centre to join government negotiations“. YLE (6-iyun 2011-yil). Qaraldi: 8-sentabr 2011-yil.
- ↑ Staalesen. „Finnish government hands in resignation“. Barents Observer (29-iyun 2011-yil). 24-mart 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-sentabr 2011-yil.
- ↑ „Who does what - OECD“. www.oecd.org. 2014-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
