Maria das Neves

Mariya das Neves Keyta Baptista di Souza
11-San-Tome va Prinsipi Bosh vaziri
	Mansab davri; 7-oktyabr 2002-yil – 18-sentyabr 2004-yil
Prezident	Fradique de Menezes
Oʻtmishdoshi	Gabriel Costa
Vorisi	Damião Vaz d'Almeida
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1958 (yoshi 65–66); Portugaliya San-Tome va Prinsipi
Siyosiy partiyasi	San-Tome va Prinsipi ozodlik harakati
Boshqa siyosiy; birlashmalari	Sotsial-demokratik partiya

Maria das Neves Keyta Baptista di Souza (portugalcha: Maria das Neves Ceita Baptista de Sousa, 1958-yilda tugʻilgan) – San-Tome va Prinsipi siyosatchisi, 2002-yil 7-oktyabrdan 2004-yil 18-sentyabrgacha mamlakat Bosh vaziri sifatida faoliyat koʻrsatgan. Neves Maria San-Tome va Prinsipi ozodligi uchun harakat qilgan siyosatchilardan hisoblanadi. Sotsial-demokratik partiyaning (MLSTP-PSD) asosiy arboblaridan biri va mamlakatdagi birinchi ayol hukumat rahbari boʻlgan.

Hayoti

Maria das Neves Kubada davlat moliyasiga ixtisoslashtirilgangan iqtisod yoʻnalishida tahsil olgan. Maria das Neves hukumat boshligʻi boʻlgunga qadar Moliya vazirligi, Jahon banki va Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bolalar jamgʻarmasida (YUNISEF) davlat xizmatchisi boʻlib ishlagan. Neves Maria oila qurdi va ikki qiz farzandi boʻlib, ularni barkamol qilib tarbiyalagan. Iqtisodiyot vaziri (1999-2001-yil), Moliya vaziri (2001-2002-yil) va Savdo, sanoat va turizm vaziri (2002-yil) kabi muhim davlat idoralarida ishlagan.

2001-yilda Fradique de Menezes Markaz partiyasi koʻmagida San-Tome va Prinsipi prezidenti etib saylangan. Ammo parlamentda aniq koʻpchilik yoʻq edi va natijada, qisqa muddatli muxolifat boshchiligidagi kabinetlar bilan beqaror oʻzaro hamkorlik qilgan. Sotsialistik Gabriel Kosta boshchiligida uchta partiyadan iborat koalitsiya tuzilgan va Maria das Neves yangi hukumat aʼzosi boʻlgan^[1].

Mehnat faoliyati

Maria das Neves 2002-yil 7-oktyabrdan 2004-yil 18-sentyabrgacha San-Tome va Prinsipi bosh vaziri lavozimida ishlagan va bu lavozimni egallagan birinchi ayol boʻlgan. Prezident Fradique de Menezes uni bu lavozimga Gabriel Kosta boshchiligidagi uch partiyali milliy birdamlik hukumati armiyaning tayinlovlarga qarshi noroziliklari ortidan qulaganidan keyin tayinlagan. Mamlakat ogʻir ahvolga tushib qoldi, katta qarzlar va tashqi yordamga qaram edi. Mamlakatning siyosiy muhitida sezilarli boʻlinishlar va hokimiyat uchun kurash bor edi. Nigeriya bilan neft shartnomasi imzolanganda, 2003-yil 16-iyulda harbiy toʻntarish sodir boʻldi. Prezident chet elda edi, armiya va yollanma askarlar Maria Das Neves va boshqa hukumat amaldorlarini hibsga olishdi. Davlat toʻntarishi yetakchilari korrupsiyadan shikoyat qilib, boʻlajak neft daromadlari adolatli taqsimlanmasligini aytdi. Xalqaro bosimdan soʻng kelishuvga erishildi va bir haftadan soʻng Menezes qayta tiklandi. Maria das Neves yengil yurak xurujidan soʻng, kasalxonaga yotqizildi. U bosh vazirlikdan isteʼfoga chiqdi, biroq prezident Menezes unga boʻlgan ishonchini bildirganidan keyin ishini davom etishga rozi boʻlgan^[2].

Prezident Menezes 2004-yil 15-sentyabrda uni bosh vazir lavozimidan chetlatib, unga va hukumat aʼzolariga nisbatan korrupsiya ayblovlari qoʻzgʻatilganidan keyin oʻz partiyasini yangi bosh vazir saylashni taklif qildi. U korrupsion harakatlarga aloqadorligini rad etdi. Isteʼfoga chiqqanidan uch kun oʻtib, Damian Vaz d’Almeyda boshchiligidagi yangi hukumat qasamyod qildi. Maria das Neves qoʻshimcha parlament aʼzosi etib saylandi va deputatlik lavozimini egalladi. Maria das Neves oʻz mamlakatlarining amaldagi va sobiq ayol prezidentlari va bosh vazirlaridan iborat xalqaro tashkilot boʻlgan Jahon yetakchi ayollar kengashi aʼzosi boʻlgan. Uning vazifasi butun dunyodagi eng yuqori darajadagi ayollar yetakchilarini ayollar va adolatli rivojlanish uchun muhim masalalar boʻyicha jamoaviy harakatlarga safarbar etishdan iborat boʻlgan.

Manbalar

↑ Skard, Torild (2014) „Maria das Neves“ in Women of power – half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press, ISBN 978-1-44731-578-0, pp. 299—300
↑ Jensen, Jane S. (2008) „Maria das Neves“ in Women Political Leaders – breaking the highest glass ceiling, New York, NY: Palgrave Macmillan, ISBN 978-0-312-22338-0, p. 58; Skard (2014), pp. 299—300

Havolalar

[1] Skard, Torild (2014) „Maria das Neves“ in Women of power – half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press, ISBN 978-1-44731-578-0, pp. 299—300

[2] Jensen, Jane S. (2008) „Maria das Neves“ in Women Political Leaders – breaking the highest glass ceiling, New York, NY: Palgrave Macmillan, ISBN 978-0-312-22338-0, p. 58; Skard (2014), pp. 299—300

[1]

[2]