Mark Vayl

Mark Yakovlevich Vayl
	Марк Яковлевич Вайль
Tavalludi	25-yanvar 1952-yil; Toshkent, Oʻzbek SSR
Vafoti	7-sentyabr 2007-yil ; (55 yoshda); Toshkent, Oʻzbekiston
Fuqaroligi	SSSR

Mark Yakovlevich Vayl (ruscha: Mark Yakovlevich Vayl; 25-yanvar, 1952 – 7-sentyabr, 2007) sovet va oʻzbek rejissyori, Oʻzbekiston SSR da xizmat koʻrsatgan artist, Ilhom teatri asoschisi va badiiy rahbari boʻlgan.

Biografiyasi

Mark Vayl Toshkentda harbiy oilada tugʻilgan. Onasi Kiev teatr instituti bitiruvchisi. Vaylning oʻzi Toshkent teatr va rassomlik institutining rejissyorlik fakultetini tamomlagan. 1976-yilda Toshkent teatr va rassomlik institutining bir guruh bitiruvchilari bilan SSSRda birinchi (hali ham Oʻzbekistonda yagona) nodavlat teatri – „Ilhom“ teatriga asos soldi^[1].

Faoliyati

Mark Vayl boshqa teatrlarda, Mossovet teatrida (Moskva), Bolgariya, Yugoslaviya va AQShda koʻplab spektakllarni sahnalashtirdi. Uning asarlari doimo oʻziga xos uslub va aktyorlar jamoasi, hamda benuqsonligi bilan ajralib turadi. Vayl sobiq SSSRdagi eng yorqin va iqtidorli professional teatr rejissyorlaridan biri edi. Uning koʻplab spektakllari xalqaro festivallarda namoyish etilgan.

Shuningdek, koʻplab televizion filmlarning muallifi hisoblanadi. Uning soʻnggi yirik asari „Asr oxiri“ hujjatli filmidir. „Toshkent“ – bir qancha xalqaro festivallarda namoyish etilgan.

Vayl 1995-yilda „Ilhom“ teatri qoshida dramatik sanʼat maktabini ochgan. Bu maktabni koʻplab taniqli rassomlar va rejissyorlar saboq olgan. Bundan tashqari, u boshqa dramatik sanʼat maktablarida, shuningdek, dunyoning sanʼat universitetlarida maʼruzalar oʻqidi.

Vayl Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan artist unvonini olgan. 2006-yilda „Rossiya teatri tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlash“ loyihasi doirasida Rossiya Federatsiyasi Prezidenti huzuridagi Madaniy sanʼat kengashining „Harakat“ mukofoti bilan taqdirlangan^[2].

Mark Vayl tomonidan sahnalashtirilgan spektakllarga „Revizor“, „Oppoq, oppoq qora laylak“, „Alvido hayot“ (Bolgariya teatrida), „Meshchanlar toʻyi“ (Yugoslaviya teatrida), „Moler“, „Vavilon mehmonxonasi“ (AQSH teatrlarida) kiradi^[3].

Oʻlimi

2007-yil 6-sentyabr kuni kechki soat 23:00 larda Mark Vayl Esxilning " Oresteya " spektaklining soʻnggi repetisiyasidan soʻng Afrosiyob koʻchasidagi uyiga qaytayotgan edi (premyera ertasi kuni boʻlib oʻtishi kerak edi). Uyga kiraverishda uni qora beysbolka va futbolka kiygan ikki nomaʼlum erkak kutib turishgan. Ular direktorning qorniga bir necha marta pichoq bilan jarohat yetkazishgan va boshiga zarbalar berishgan. Ogʻir darajasida yaralangan Mark Vayl kasalxonaga yotqizilgan, u yerda biroz vaqt oʻtgach, operatsiya stolida vafot etgan.

Mark Vayl bilan vidolashuv marosimi Toshkentda, keyinroq Moskvada boʻlib oʻtdi. U yerda uning jasadi kuydirildi. Krematsiyadan soʻng, Mark Vaylning kuli uning bevasi va ikki qizi yashaydigan Sietlga dafn qilish uchun yuborilgan^[4].

2010-yilda uch nafar erkak uning oʻlimida ayblanib, qoʻlga olingan. Ular „Qur’onga taqlid“ spektakli sababli Vaylni oʻldirganini aytgan^[5]^[6]^[7].

Tashqi havolalar

Biografiya

Manbalar

↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
↑ „За Пророка Мухаммеда: узбеки порешили убийц режиссёра-еврея | Obщie novosti | IzRus – novosti russkogo Izrailya“. 2010-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 18-fevral.
↑ „Crossing Continents: Uzbekistan“. BBC News (2008-yil 1-aprel). Qaraldi: 2010-yil 12-may.
↑ „Proщanie s Markom Vaylem“. 2009-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 23-noyabr.
↑ „Uzbekistan Timeline“. BBC News (2008-yil 1-aprel). Qaraldi: 2010-yil 12-may.
↑ https://www.bbc.com/uzbek/lotin/2014/08/140807_latin_talkingpoint_abror_yuldashev
↑ „Bosh prokuratura “Ilhom” teatri asoschisi Mark Vaylning qotilini vaqtincha Tojikistonga topshirdi“.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Shaxsiyat haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[1] OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[2] „За Пророка Мухаммеда: узбеки порешили убийц режиссёра-еврея | Obщie novosti | IzRus – novosti russkogo Izrailya“. 2010-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 18-fevral.

[:0-3] „Crossing Continents: Uzbekistan“. BBC News (2008-yil 1-aprel). Qaraldi: 2010-yil 12-may.

[4] „Proщanie s Markom Vaylem“. 2009-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 23-noyabr.

[5] „Uzbekistan Timeline“. BBC News (2008-yil 1-aprel). Qaraldi: 2010-yil 12-may.

[6] ttps://www.bbc.com/uzbek/lotin/2014/08/140807_latin_talkingpoint_abror_yuldashev

[7] „Bosh prokuratura “Ilhom” teatri asoschisi Mark Vaylning qotilini vaqtincha Tojikistonga topshirdi“.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]