Marko Car

Marko Car
Tavalludi	1859-yil 30-avgust; Herceg-Novi
Vafoti	1953-yil 1-dekabr; Belgrad
Fuqaroligi	Serbiya
Kasbi	Yozuvchi

Marko Car (serb tili: Марко Цар; 1859-yil 30-avgust – 1953-yil 1-dekabr) – Kotor koʻrfazida tug‘ilgan serb yozuvchisi, siyosatchisi va faoli. U koʻplab sheʼrlar, romanlar, rivoyatlar, insholar va sayohat hisobotlari yozgan poliglot va estetik esseistidir.

Hayoti

Marko Kar 1859-yilda Avstriya imperiyasining Dalmatiya viloyati qirolligi tarkibiga kiruvchi Kotor koʻrfazida joylashgan Herceg-Novi shahrida tugʻilgan^[1]. U ta’limni mahalliy italyan mashhur maktabida oladi. Shundan soʻng Kotorga koʻchib oʻtgan va u yerda klassik gimnaziyani tamomlaydi.

Marko Car 1879-yilda Zadar shahriga koʻchib oʻtadi va Sava Bjelanovichning Serb Xalq partiyasiga (Dalmatiya) qoʻshiladi (uning tarjimai holi keyinchalik 1911-yilda Dubrovnikning Serb matbuotida nashr etilgan). U 1884-yildan 1918-yilgacha Dalmatiya soborida ishlagan. Uning doʻstlari va hamkasblari Luko Zore, Antun Fabris, Pero Budmani, Medo Puchich, Niko Puchich, Ivan Stoyanovich va serb-katolik doirasining boshqa aʼzolari edi. U 1884-yilda nashr etilgan eng nufuzli davriy nashrlardan biri boʻlgan Zadar jurnalining muharriri edi. Vuk qisqa umr koʻrgan boʻlsa-da, Dalmatiyadagi Xorvatiya, Italiya va Serbiya ziyolilari oʻrtasida koʻplab munozaralarni keltirib chiqardi va ragʻbatlantirdi^[2].

Serblar, xorvatlar va slovenlar qirolligi tashkil etilganda, Car 1919-yilda yangi monarxiya poytaxti Belgradga koʻchib oʻtdi. Urush oʻrtalaridan to 1921-yilda nafaqaga chiqqunga qadar Yugoslaviya Taʼlim vazirligida rassomlar boʻlimining inspektori sifatida ishlagan. Car Belgraddagi Serb Yozuvchilar Jamiyatining asoschisi, uning birinchi prezidenti hisoblanadi. Keyinchalik u Serbiya Qirollik akademiyasiga, Serbiya Fanlar va sanʼat akademiyasiga qabul qilindi. U bir vaqtlar Serb adabiy uyushmasining prezidenti (1937—1941) boʻlgan^[3].

Aprel urushi va 1941-yilda Yugoslaviya qirolligining fashistlar tomonidan bosib olinishidan keyin u Zadar orqali Italiyaga qochib ketdi. Urush tugagach 1945-yilda kommunistik partizanlar gʻalaba qozonganidan soʻng, u Belgradga qaytib, umrining qolgan qismini yolgʻiz oʻtkazdi.

U yozuvchi sifatida 1883-yilda yozgan „Za kišljive dnevi“ (Yomgʻirli kunlarda) asari bilan mashhur boʻldi.

U 1910-yilda Dubrovnikdagi Matica srpska uchun ishlagan, u Serbiyaning Dubrovnik bosmaxonasi tomonidan chop etilgan „Naše Primorije“ asari muallifi hisoblanadi.

U 1953-yil 1-dekabrda Yugoslaviyaning Belgrad shahrida vafot etgan.

Ijodi

Venecija
U Latinima
Moje simpatije
Od Jadrana do Balkana
Niz rodno primorje
S bojnog i ljubabnog polja
Sava Bjelanović
Estetička pisma
Ogledala i predavanja
Eseji
Jedan zaboravljeni pesnik mora
Dubrovnik i okolina
Savremene Italijanske pripovetke
Naše primorije

Manbalar

↑ Boško Novaković. Jugoslovenski književni leksikon (sh) Živan Milisavac: . Novi Sad (SAP Vojvodina, SR Serbia): Matica srpska, 1971 — 60-bet.
↑ "Zadarski Vuk i prva pojava materijalističkih ideja u književnosti Dalmacije". Bulletin Scientifique: Sciences humaines. Section B (Le Conseil) 12-15: 47. 1976.
↑ „Car, Marko“. Hrvatska enciklopedija. Lexicographic Institute Miroslav Krleža.

[Jugoslovenski_književni_leksikon-1] Boško Novaković. Jugoslovenski književni leksikon (sh) Živan Milisavac: . Novi Sad (SAP Vojvodina, SR Serbia): Matica srpska, 1971 — 60-bet.

[2] "Zadarski Vuk i prva pojava materijalističkih ideja u književnosti Dalmacije". Bulletin Scientifique: Sciences humaines. Section B (Le Conseil) 12-15: 47. 1976.

[hrenciklopedija-3] „Car, Marko“. Hrvatska enciklopedija. Lexicographic Institute Miroslav Krleža.

[1]

[2]

[3]