Mixail Usanovich
| Mixail Ilyich Usanovich | |
|---|---|
| Tavalludi |
5-iyun 1894-yil Jitomir, Rossiya imperiyasi |
| Vafoti |
15-iyun 1981-yil Olmaota, Qozogʻiston SSR, SSSR |
| Fuqaroligi | SSSR |
| Ish joylari | Tomsk davlat universiteti, S.M.Kirova nomidagi Qozoq davlat universiteti, Oʻrta Osiyo universiteti |
| Mukofotlari |
 |
Mixail Ilyich Usanovich (1894-yil 5-iyun, Jitomir – 1981-yil 15-iyun, Olmaota) – sovet fizik kimyogari, Qozogʻiston SSR Fanlar akademiyasi akademigi (1962), Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan fan arbobi[1]. 1938-yilda kislotalar va asoslarning umumiy nazariyasini ishlab chiqqan.
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mixail Ilyich Usanovich 1894-yil 5-iyunda tish shifokori Ilya-Xaim Leibovich Usanovich oilasida tugʻilgan. 1917-yilda Sankt-Peterburg universitetining fizika-matematika fakultetining tabiiy fanlar boʻlimini tugatgan.
1918-yildan oʻqituvchilik qilgan. 1920-yilgacha u Ukraina SSR Fanlar akademiyasining Kiyev shahridagi akademik V.I.Vernadskiy boshchiligidagi kimyoviy laboratoriyasida ishlagan. 1924–1929-yillarda kimyo-farmatsevtika zavodining texnik direktori va Kiyev politexnika instituti xodimi boʻlgan. 1930-yildan Tomsk universiteti professori, taʼlim fakultetining noorganik va analitik kimyo kafedrasi mudiri, Fizika-matematika fakulteti dekani boʻlib ishlagan. 1934-yilda SFTI direktorining ilmiy ishlar boʻyicha oʻrinbosari boʻlgan. 1931—1932-oʻquv yilida Tomsk pedagogika institutida ishlagan.
1935-yildan Oʻrta Osiyo universitetida dars bergan. Kimyo fanlari doktori boʻlgan(1938).
1944-yildan to vafotigacha Qozoq davlat universiteti kafedrasini boshqargan.
Mixail Ilyich Usanovich 1981-yilda vafot etgan va Olmaota markaziy qabristoniga dafn etilgan[2].
Asosiy ilmiy ishlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yechimlarning miqdoriy nazariyasini ishlab chiqqan. U anomal elektr oʻtkazuvchanlik deb ataladigan narsa istisno emas, balki qoida ekanligini koʻrsatgan va Ostvald suyultirish qonunini koʻpchilik eritmalarga qoʻllash notoʻgʻri ekanligini isbotlagan. Kislotalar va asoslarning umumiy nazariyasini ishlab chiqqan. U kimyoviy oʻzaro taʼsir sodir boʻlgan tizimlar, tarkibi muvozanatli konsentratsiyalar bilan ifodalangan taqdirdagina ideal eritmalar qonunlariga boʻysunishini aniqlagan. Eritmalarning kolligativ boʻlmagan xossalarining (zichlik, qovushqoqlik) ularning tarkibiga bogʻliqligi uchun tenglamalar chiqargan.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Усанович Михаил Ильич // Профессора Томского государственного педагогического университета: Биографический словарь / Авт.-сост. Т. В. Галкина. — Томск: Изд-во ТГПУ, 2005. — ISBN 5-89428-175-X
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „УСАНОВИЧ, Михаил Ильич“. www.physchem.chimfak.sfedu.ru. Qaraldi: 30-noyabr 2023-yil.
- ↑ „Усанович Михаил Ильич (1894-1981)“. www.heritagenet.unesco.kz. Qaraldi: 30-noyabr 2023-yil.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Усанович
- Кусаинова К. М. Нет ни кислот, ни оснований! Об одной полузабытой теории и её творце // Химия и жизнь. — 2004. — № 6. — С. 41-44.