Mixail Vizgo
| Mixail Vizgo | |
|---|---|
| ruscha: Михаил Сигизмундович Вызго | |
| Tavalludi |
1902-yil 11-oktyabr Yangi Buxoro, Buxoro amirligi |
| Vafoti |
1980-yil 18-mart Kiyev Ukraina SSR |
| Fuqaroligi |
 Sovet Ittifoqi |
| Ish joylari |
Markaziy Osiyo irrigatsiya ilmiy-tadqiqot instituti Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti Qozoq milliy agrar tadqiqot universiteti Ukraina gidrotexnika va melioratsiya ilmiy-tadqiqot instituti Ukraina qishloq xo'jaligi akademiyasi |
| Taʼlimi |
Petrograd politexnika instituti Toshkent suv xo'jaligi politexnikumi O‘rta Osiyo politexnika paxta sug‘orish instituti |
| Ilmiy darajasi | texnika fanlari doktori |
| Ilmiy unvoni | professori |
| Mukofotlari |
 |
| Turmush oʻrtogʻi | Tamara Vizgo |
Mixail Sigizmundovich Vizgo (ruscha: Михаил Сигизмундович Вызго; 1902-yil 11-oktyabr, Kogon, Buxoro viloyati — 1980-yil 3-mart, Kiyev, Ukraina SSR) — gidrotexnik olim, OʻzSSRFA muxbir aʼzosi (1952)[1], texnika fanlari doktori (1947), professor (1940), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan irrigator (1950). Oʻrta Osiyo paxtachilik irrigatsiya politexnika institutini tugatgan (1930)[2]. 1925-yildan Oʻrta Osiyo irrigatsiya ilmiy tadqiqot institutida, Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalash muhandislari institutida muhandis, katta ilmiy xodim, rahbarlik lavozimida. 1963—1976-yillarda Ukraina gidrotexnika va melioratsiya ilmiy tadqiqot institutida ishladi. Ilmiy ishlari gidrotexnika inshootlarining quyi barelyeflarida yuvilishga qarshi kurash va bu hodisalar nazariyasiga bagʻishlangan. Bir qancha suv toʻgʻoni va GES qurilishida qatnashgan.
Olim bo'ron sharoitida gidravlika inshootlari orqa qismida eroziyaning mumkin bo'lgan chuqurligini aniqlash uchun quyidagi hisoblash formulasini taklif qilgan: [3][4].
Tarjimai holi va ilmiy faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]1902-yil 11-oktyabrda Yangi Buxoroda (hozirgi Kogon, Oʻzbekiston) tugʻilgan. Uning otasi Sigizmund Vizgo (1867—1940) Kovno guberniyasining merosxoʻr zodagoni, katolik, Qozon universitetining yuridik fakultetini tamomlagan, 1892—1902-yillarda Perm okrug sudida xizmat qilgan, keyinroq Toshkent okrug sudi aʼzosi, davlat maslahatchisi[5].
Mixail Vizgo 1923—1924-yillarda Petrograd politexnika institutining mexanika fakultetida tahsil olgan, 1926-yilda Toshkent politexnika suv xo‘jaligi institutini, 1933-yilda O‘rta Osiyo suv xoʻjaligi fakultetini tamomlagan.
1925—1940-yillarda Suv xoʻjaligi eksperimental ilmiy-tadqiqot institutida (V. D. Jurin nomidagi Oʻrta Osiyo irrigatsiya ilmiy-tadqiqot instituti, Toshkent), 1940—1956-yillarda Oʻrta Osiyo irrigatsiya ilmiy-tadqiqot instituti gidrotexnika laboratoriyasiga rahbarlik qilgan. 1934-yilda Lenin nomidagi Butunittifoq qishloq xo‘jaligi fanlari akademiyasi tomonidan katta ilmiy xodim ilmiy unvoni bilan taqdirlangan.
1931—1955-yillarda Toshkent irrigatsiya muhandislari va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash institutida gidravlika (1947-yildan professor) fanidan dars bergan.
1953—1956-yillarda O‘zbekiston SSR Fanlar akademiyasi huzuridagi Respublika ishlab chiqarish kuchlarini o‘rganish bo‘yicha kengash raisining o‘rinbosari. Fan boʻyicha direktor oʻrinbosari (1956), Suv muammolari va gidrotexnika instituti Gidravlika laboratoriyasi katta ilmiy xodimi (1957).
1957-yildan Qozogʻiston SSRda: Qozog‘iston SSR Fanlar akademiyasi Energetika instituti gidrotexnika laboratoriyasi boshligʻi, Olmaotadagi Qozog‘iston qishloq xo‘jaligi instituti professori lavozimlarida ishlangan.
1963-yildan Kiyevda — Ukraina gidrotexnika va melioratsiya ilmiy-tadqiqot instituti fan boʻyicha direktor oʻrinbosari va gidrotexnika inshootlari boʻlimi boshligʻi. 1967—1973-yillarda Gidravlika va issiqlik texnikasi kafedrasi mudiri, 1974—1978-yillarda Ukraina qishloq xo‘jaligi akademiyasida katta ilmiy xodim va maslahatchi.
1957-yildan yirik toʻgʻonlar boʻyicha xalqaro qoʻmitaning Sovet qoʻmitasi gidravlik tadqiqotlar boʻlimi aʼzosi.
1957—1967-yillarda Xalqaro Gidravlika Tadqiqotlar Assotsiatsiyasining Sovet milliy qoʻmitasi aʼzosi.
Ilmiy faoliyat suv xoʻjaligi qurilishi va gidrotexnika fanlari bilan bogʻliq. Uning rahbarligida va bevosita ishtirokida Oʻrta Osiyo va Qozogʻistonda koʻplab gidrotexnika loyihalarini takomillashtirish boʻyicha tadqiqotlar olib borildi: Kattaqoʻrgʻon suv ombori, Soʻx daryosidagi Sariqoʻrgʻon gidroelektr majmuasi, Murgʻob daryosidagi Toshkepri toʻgʻoni, Chirchiq-Boʻzsuv kaskadidagi suv toʻgʻoni, Sirdaryodagi Qizilob GESi (30 dan oshiq obyektlar). „Farg‘ona“ nomli yangi turdagi suv olish inshootini yaratishdagi ishtiroki uchun gidrotexniklar guruhi orasida 1961-yilda SSSR Xalq xo‘jaligi yutuqlari ko‘rgazmasining Katta kumush medali bilan taqdirlangan.
140 dan ortiq ilmiy va ilmiy-ommabop ishlar muallifi. 24 nafar texnika fanlari nomzodi tayyorlagan.
T. Vizgoga uylangan (1928—1959). Farzandlari: E. M. Frayonova; Irina Mixaylovna Vizgo-Ivanova (1929-yil 7-aprel, Toshkent — 2005-yil 16-mart, Sankt-Peterburg) — musiqashunos, sanʼatshunoslik nomzodi.
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- „Shon-sharaf belgisi“ ordeni (1946)
- Lenin ordeni (1951)
- Xalq xo‘jaligi yutuqlari ko‘rgazmasining katta kumush medali (1961).
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Академия наук Узбекской ССР. Ташкент: Фан — 515-bet.
- ↑ Мирахмедов, С. М. Энциклопедия хлопководства. Редкол, 1985 — 199-bet.
- ↑ Вестник Академии наук Казахской ССР, 1960, Алма-Ата. Qaraldi: 23-iyul 2023-yil.
- ↑ Вопросы гидравлики открытых русел, трубопроводов и двухкомпонентных сред / Труды Московского института железнодорожного транспорта, вып. 176, М.:, 1963 — 36-bet. Qaraldi: 23-iyul 2023-yil.
- ↑ Государственный архив Пермского края (официальный веб-сайт) (Wayback Machine saytida 2019-01-11 sanasida arxivlangan).