Mixail Xovrenko
| Mixail Xovrenko | |
|---|---|
| Tavalludi |
17(29)-mart 1866-yil |
| Vafoti |
1940-yil Toshkent |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
| Taʼlimi |
Moskva oliy texnika maktabi Magarach vinochilik instituti |
| Kasbi | Kimyogar |
| Mukofotlari |
 |
Mixail Aleksandrovich Xovrenko (1866.17.3, Stepanakert — 1940. 24.11, Toshkent) — vinoshunos-kimyogar olim. Oʻzbekistonda vino sanoati tashkilotchilaridan biri. Moskva oliy texnika bilim yurtini tugatgan (1892). "Magarach"da kimyogarvinochi, 1909-yildan Moskva qishloq xoʻjaligi institutida oʻqituvchi, professor (1912). 1927-yilda "Oʻzbekvino" trestida bosh vinoshunos va Oʻrta Osiyo universitetida (Samarqand) professor Kagor tipidagi va boshqa vinolar ishlab chiqarish texnologiyasini soddalashtirishga imkon beruvchi "rozenshteynxovrenko usuli"ni taklif qilgan; portveyn va madera tayyorlashda vinolarni issiq (haroratda saqlab) yetiltirish texnologiyasini ishlab chiqqan va bu usul korxonalarda ommaviy tarzda qoʻllanila boshlandi. X. Oʻzbekistonda uzumchilik va vinochilik rivojiga katta hissa qoʻshdi.
Biografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1866-yil 17 (29)-martda Xonkendida (hozirgi Stepanakert, Togʻli Qorabogʻ, Ozarbayjon) tugʻilgan.
1884-yilda maktabni tamomlagan va xayriya jamiyati mablagʻlari hisobidan Moskva texnika maktabida oʻqishni davom ettirgan. 1892-yilda kollejni imtiyozli diplom bilan tugatib, harbiy xizmatni oʻtagan va Starojilovskiy spirtli ichimliklar zavodida ishlay boshlagan. 1895-yilda Magarachdagi vinochilik oliy kurslarini tamomlagandan keyin 1896-yildan 1906-yilgacha shogirdlari bilan birgalikda rus vinolarining kimyoviy tarkibini oʻrgandi. 1897-yilda Xovrenko Fransiya va Avstriyaga 8 oylik xizmat safari bilan borib, vinochilik sohasida eksperimental-maʼrifiy ishlarni tashkil etish bilan tanishgan.
1906-yilda inqilobiy faoliyatda ayblanib hibsga olingan va Feodosiya qamoqxonasiga tashlangan. 1908-yilda ozodlikka chiqqandan soʻng, u Sankt-Peterburg qishloq xoʻjaligi boshqarmasida uzumchilik va vinochilik boʻyicha katta mutaxassis darajasini olgan.
1927-yilda Oʻzbekistonga koʻchib oʻtadi va u yerda „Oʻzbekvino“ trestining bosh vinochisi boʻladi, keyinroq oʻqituvchilik faoliyatini boshlaydi: dastlab Toshkentdagi Oʻrta Osiyo davlat universiteti professori, keyinchalik Samarqand davlat universiteti professori boʻlgan. 1930-yildan Oʻrta Osiyo meva-sabzavot va Sabzavotchilik instituti ishlagan. 1936-yilda „Oʻzbekvino“ trestida bosh muhandis-vinokor boʻlib ishlagan, Samarqand shahrida joylashgan vino zavodiga (hozirgi Xovrenko vino zavodi) rahbarlik qilgan[1][2]. 1940-yildan Samarqand sharob kombinati uning nomi bilan atalgan[3].
Markaziy Osiyo uchun yangi uzum navlari – Furmint, Touriga yetishtirishni tashkil etish; maydonni Saperavi, Cabernet Sauvignon, Morastel navlari bilan uzumzorlar bilan kengaytirdi. Oʻzbekistonda ishlab chiqariladigan bir qancha vinolar, jumladan, likyor tipidagi markali „Oʻzbekiston“ va markali „Hosilot“ vinolari muallifi. Bir necha bor xalqaro degustatsiya tanlovlarida qatnashgan. Mehnat Qizil Bayroq ordeni bilan taqdirlangan. 1940-yil 24-noyabrda Toshkentda vafot etgan. Samarqanddagi Xovrenko nomidagi Vino zavodi hozir ham vino, konyak va aroqning yangi navlarini ishlab chiqarmoqda.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Музей Виноделия при Винзаводе им. Ховренко, Самарканд“. advantour.com. Qaraldi: 22-sentabr 2023-yil.
- ↑ „Узбекистан. Винный завод им. Ховренко М.А“. Qaraldi: 22-sentabr 2023-yil.
- ↑ Onlayn-ensiklopedіya Qomus. (Wayback Machine saytida 2021-01-09 sanasida arxivlangan)(oʻzb.)
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 |