Mojurum Archasi
 | Bu maqolada manbalar <ref></ref> teglariga olinmagan yoki umuman koʻrsatilmagan. |
Mojrum archasi (sharq biotasi) – Nurota-Qizilqum biosfera zahirasi maydonida o‘suvchi tabiat yodgorligi. Tahminiy yoshi bir yarim ming yil. Nurota togʻlarining Mojrum qishlogʻida, suv tegirmonidan 300 metr balandlikda, soyning chap qirgʻogʻidan 50-60 metr masofada joylashgan (Jizzax viloyatining Forish tumani). Poya aylanasi 24 metr, markaziy shox aylanasi 12 metr, oldida masjid qoldiqlari va eski qishloq joylashgan. Daraxtning uchta yirik shoxi vaqt mashaqqati tufayli, deyarli yerda yotadi[1].
Mojrumsoyda bo‘lgan kishi bahaybat daraxtning shox-shabbalari tegida o‘tirarkan, beixtiyor mangulik haqida o‘ylab qoladi. Mahalliy ziyoratchilarning bergan maʼlumotlariga qaraganda, ushbu archani 3 marta ziyorat qilsalar, uzoq umr koʻrishlari aniq ekan. Masalan, ziyorat maqsadida kelgan Abdumurod boboning aytishicha, 3 marta kelib yoshi 90 ga yetganini, 4-safar kelishi uni aniq 100 yoshdan oshishiga yordam berishiga ishonch bildirdi. Yillar zo‘r kelib, daraxtning uchta yirik shoxi yerga qadar egilib qolgan. Aslida, ularni shox deyish qiyin, sababi, ular ulkan daraxt tanasi bo‘lib, bir paytning o‘zida unga bir nechta kishi sigʻadi. Ponalarni mahalliy aholi toshlardan qurgan tayanch-piramidalar ushlab turadi[2].